Waarom vindt Knack dit boek zo bijzonder? Omdat Hertmans meer doet dan zomaar een historisch verhaal vertellen. Natuurlijk is De bekeerlinge de tragische geschiedenis van een elfde-eeuwse vrouw die vermalen wordt tussen de maatschappelijke, religieuze en militaire tandwielen van haar tijd. Maar het is ook het verhaal van een persoonlijke fascinatie en zoektocht. Het boek ontstond toen Hertmans te weten kwam dat in Monieux, het dorpje in de Franse Vaucluse waar hij zijn zomers doorbrengt, ooit een zekere Hamoutal woonde, die uit het noorden van Frankrijk kwam en in de voetsporen van de kruisvaarders naar Caïro trok, op zoek naar haar kinderen. In zijn boek reist hij haar achterna, naar datzelfde Caïro, maar ook naar Rouen en Cambridge.
Hertmans slaagt er als geen ander in om de verzengende hitte van de Provence uit zijn boek te laten stralen.
Welk personage zal u kunnen inspireren? Zonder enige twijfel Hamoutal. In 1070 werd zij in Rouen geboren als Vigdis Adelaïs, wat zoveel betekent als ‘godin van de strijd’. Haar vader was een Noorse Viking, haar moeder een verre verwante van de graven van Vlaanderen. Vigdis werd verliefd op de Jood David en veranderde haar naam in Hamoutal na hun huwelijk. Op de vlucht voor de ridders van haar vader belandden ze in Monieux, tot in 1095 de kruisvaarderskaravaan van paus Urbanus II het dorp brandschatte, David vermoordde en haar kinderen meenam. Gedreven door een verlangen naar gerechtigheid ging Hamoutal achter de kruisvaarders aan.
Welke muziek speelt u op de achtergrond? De liederen van de Trobairitz, de vrouwelijke troubadours uit de Provence en de eerste Europese vrouwen die niet-religieuze muziek componeerden en opvoerden. Ze deden dat weliswaar een kleine eeuw na Hamoutals passage in Monieux, maar wel in het Occitaans, de lokale taal die Hertmans’ hoofdpersonage dag in, dag uit gehoord zal hebben.
Waar leest u dit boek het best? Hertmans slaagt er als geen ander in om de verzengende hitte van de Provence uit zijn boek te laten stralen. Duw open die parasol en trek de kurk uit een fles rosé. De bekeerlinge kunt u het best lezen waar Hertmans het geschreven heeft, al hoeft dat natuurlijk niet per se in Monieux zelf te zijn. De schrijver zal u daarvoor dankbaar zijn.
Wat vonden anderen van dit boek? Niet alleen de Vlaamse kritiek was vol lof. La Libre Belgique noemde het ‘een ronduit magnifieke roman’, The New York Times ‘het fantasierijke verhaal van een vlucht, vol licht en donker’ en Deutschlandfunk Kultur ‘het schokkende relaas van een tijdloze ervaring’.
Wanneer moet u dit boek níét lezen? Hertmans houdt ervan om parallellen te trekken tussen toen en nu. Het is bijvoorbeeld niet moeilijk om in Hamoutal een elfde-eeuwse vluchtelinge te herkennen of om gelijkenissen te zien tussen het fundamentalistische christendom van toen en de jihadistische islam van vandaag. Als geëngageerde literatuur hetzelfde effect op u heeft als een horzel op een paard, kunt u misschien beter wegblijven van dit boek.
U hebt het boek uit: wat nu? De bekeerlinge was het tweede deel van een trilogie waarin Hertmans op zoek ging naar verhalen met een persoonlijk haakje. In Oorlog en Terpentijn schreef hij over zijn grootvader tijdens de Eerste Wereldoorlog, in De opgang over de illustere collaborateur die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Gentse huis woonde waar hij later zelf zou intrekken. Wie niet genoeg krijgt van Hertmans heeft dus de keuze. Blijft u liever in de buurt van Monieux, dan zullen Jean Giono’s romans, die soms iets hebben van Griekse tragedies en die de Provence op de literaire kaart hebben gezet, u ongetwijfeld liggen.
Dit boek maakt deel uit van de Knack 50-boekencollectie. U vindt deze week bij dit nummer een voucher waarmee u het boek aankoopt voor slechts ? 9,99 bij Standaard Boekhandel. De volledige collectie bestelt u via Knack.be/Knack50 voor 49 euro.
