De hereniging van Duitsland trok 25 jaar geleden een definitieve streep onder de Tweede Wereldoorlog. Vandaag is Duitsland het kloppende hart van Europa.
Na de val van de Muur in Berlijn in november 1989 ging het ineens razendsnel. Minder dan een jaar later was het IJzeren Gordijn helemaal opengeschoven en was Duitsland weer één soevereine staat. Op 3 oktober viert het land dat de Duitse Democratische Republiek (DDR) precies 25 jaar geleden een deel werd van de Bondsrepubliek. Of misschien beter gezegd, dat de DDR door de Bondsrepubliek werd opgeslokt. De Dag van de Duitse Eenheid wordt dit jaar tot in Brussel gevierd, met op 1 oktober al een groot feest in het Jubelpark.
De snelheid waarmee de Wiedervereinigung tot stand kwam, mocht niet verbazen. In stilte hadden alle Duitsers altijd op dat moment gewacht. Twee weken na de val van de Muur lag er in Bonn al een plan klaar dat tot de eenmaking moest leiden. Dat de hereniging de West-Duitsers onnoemelijk veel geld zou kosten, speelde geen rol. Toenmalig bondskanselier Helmut Kohl liet de historische kans niet liggen.
Van de vier overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog die een woord in de discussie meespraken, stonden alleen de Amerikanen aan de kant van Kohl. Voor de Sovjet-Unie betekende de Duitse hereniging een verder verlies aan invloed in het Westen. Margaret Thatcher wilde tot op het laatste moment dat Britse troepen in Duitsland konden blijven, terwijl François Mitterrand bang was dat de Duitsers hun belangstelling voor de Europese integratie zouden verliezen. In ruil voor zijn steun kreeg Mitterrand van Kohl de garantie van een Europese muntunie.
De beslissing voor de snelle hereniging was niet beredeneerd of grondig becijferd. Ze was puur politiek en emotioneel. Daarvoor is er achteraf wel een prijs betaald, want de opname van de DDR in de Bondsrepubliek ging niet zo vlot als verwacht. De Oost-Duitse deelstaten hinken vandaag nog steeds achterop, met een hoge werkloosheid, veel ressentiment en zelfs nostalgie naar de oude DDR.
In elk geval maakten het doortastende optreden van Helmut Kohl en de realiteitszin van Sovjetleider Michail Gorbatsjov dat het in Europa niet tot de grote botsing kwam, die lang onvermijdelijk leek. Met de eenmaking sloeg Duitsland de bladzijde van de Tweede Wereldoorlog om. Daarvoor was het land bijna een halve eeuw een potentiële oorlogszone, waar buitenlandse troepen zich klaar hielden voor de slag die ooit moest komen. Nu is Duitsland het kloppende hart van het continent en zet het economisch en politiek de toon in de Europese Unie. Europa kan niet zonder Duitsland. Maar het zou vermetel zijn van Duitsland om te denken dat het zonder Europa kan.
Hubert Van Humbeeck
De Oost-Duitse deelstaten hinken nog steeds achter-op, met een hoge werkloosheid en zelfs nostalgie naar de DDR.
