Leon Panetta, Obama’s nieuwe Amerikaanse minister van Defensie, krijgt de weinig benijdenswaardige taak om het Pentagon te leren bezuinigen.
Na drie jaar zet de Amerikaanse president Barack Obama zijn nationale veiligheidsteam dan toch echt naar zijn hand. Obama vervangt minister van Defensie Robert Gates, die op 30 juni met pensioen gaat, door de huidige CIA-baas Leon Panetta (72). Generaal David Petraeus, momenteel commandant van de NAVO-coalitie in Afghanistan, neemt dan Panetta’s taak over bij de inlichtingendienst.
De Republikein Gates was ook al defensieminister onder Obama’s voorganger George W. Bush. Hij is de enige in de Amerikaanse geschiedenis die mocht blijven zitten op die post bij een machtswissel. De jonge, onervaren president kon Gates’ kennis goed gebruiken, en ondanks meningsverschillen met Obama krijgt Gates voor dat bipartizenship veel respect over de partijgrenzen heen. Maar het was duidelijk dat hij het Pentagon geen harde besparingen wou opleggen. En nu Obama vastberaden is om tegen 2023 400 miljard dollar te bezuinigen op het defensiebudget (na jaren van excessieve groei), vond de president in Leon Panetta de geknipte figuur om de snoeischaar te hanteren.
Panetta staat bekend als een uitstekend manager, en de Democraat heeft politieke ervaring zat. Hij was acht termijnen Congreslid voor Californië, leidde de begrotingsdienst van het Witte Huis in 1993 en 1994, en werd daarna chef-staf van president Bill Clinton tot januari 1997. Hij wordt gezien als een consensusfiguur die de generaals (die traditioneel uitstekende relaties hebben in het Congres) de miljardenbezuinigingen moet doen slikken. Opvallend was in ieder geval dat zelfs prominente Republikeinen Panetta’s benoeming publiek verwelkomden.
Meer fronsende wenkbrauwen zijn er naar aanleiding van de komst van Amerika’s meest geprezen militair van het moment, David Petraeus, bij de CIA. Het voedt in ieder geval het debat over de groeiende militaire invloed bij de CIA, want velen zien de inlichtingendienst als burgerlijk tegenwicht voor de eeuwige drang naar militair ingrijpen van het Pentagon. Maar de wissel komt Obama om een andere reden goed uit. Het verhaal dat Petraeus politieke ambitie zou hebben, dook de jongste tijd steeds vaker op. De media-genieke generaal bevestigde het nooit, maar veel Republikeinen zagen in hem een ideale kandidaat-vicepresident voor hun partij. Nu hij aan een nieuwe, discretere job begint, ligt dat minder voor de hand. Met Petraeus en Gates, de favoriete generaal en defensieminister van Bush, verdwijnen in ieder geval ook twee figuren uit het gezichtsveld die wel heel erg hard benadrukten hoezeer het defensiebeleid van de regering-Bush en dat van de regering-Obama op elkaar lijken. Dat blijft verbijsterend voor de vele Democraten die hadden gehoopt op een radicale ideologische ommezwaai na Bush en zijn haviken.
In Afghanistan krijgt luitenant-generaal John Allen nu allicht het opperbevel over de NAVO-troepen. Allen wordt door iedereen uiterst capabel genoemd, maar hij heeft een lager profiel dan zijn voorganger Petraeus. Obama vervangt ook de Amerikaanse ambassadeur in Afghanistan, Karl Eikenberry, die al te lang op gespannen voet leeft met de Afghaanse president Hamid Karzai. De nieuwe ambassadeur Ryan Crocker is een ervaren diplomaat die zijn strepen heeft verdiend als ambassadeur in Irak. Deze zomer kan Obama ook nog een opvolger aanwijzen voor admiraal Mike Mullen, de voorzitter van de chefs van staven, en beslist hij of en hoeveel Amerikaanse troepen deze zomer al wegtrekken uit Afghanistan. Na de pragmatische aanpak van zijn eerste jaren lijkt Obama met al deze cruciale keuzes en het afslanken van het Pentagon eindelijk zijn eigen stempel te willen drukken op het Amerikaanse defensiebeleid. Anderhalf jaar voor de presidentsverkiezingen is dat geen dag te vroeg, en met een verdeeld Congres wordt het vast ook geen sinecure
Thomas Verbeke
