‘Cipiers zouden een stakingsverbod moeten krijgen’

PASCAL D'HOLLANDER

Het stakingsrecht in de publieke sector moet dringend beter geregeld worden, zegt Roger Blanpain (KU Leuven). ‘Maar de kans dat zo’n wetgeving er komt, is vrijwel nihil.’

Stakende vakbondslui verhinderen werkwilligen steeds vaker om te gaan werken. Mensen informeren en proberen te overtuigen is één ding, maar heeft niet iedereen het recht om te werken? Zijn er sancties mogelijk? (Walter Van Hemelryck, Evere)

ROGER BLANPAIN: Stakers mogen niemand verhinderen om te werken. Daarom zijn sancties mogelijk, van een geldboete tot een gevangenisstraf of eventueel een schadevergoeding. Maar vraag me niet hoe hoog die straffen moeten liggen: dat is de bevoegdheid van de correctionele rechtbank.

Waarom hebben vakbonden in België geen rechtspersoonlijkheid? Zullen de huidige beleidsvoerders dat proberen door te drukken? (Ingrid Boon, Sint-Maria-Lierde)

BLANPAIN: De vakbonden hebben wel een specifieke rechtspersoonlijkheid: ze zijn bevoegd om bindende collectieve arbeidsovereenkomsten te sluiten of kandidaten voor te dragen bij sociale verkiezingen. Vroeger, in de 19e en het begin van de 20e eeuw, werd de rechtspersoonlijkheid misbruikt om de organisatie van vakbonden te bemoeilijken. De huidige beleidsvoerders zullen er volgens mij niet in slagen de vakbonden een algemene rechtspersoonlijkheid op te dringen. In geval van onrechtmatig optreden zijn de fysieke personen (syndicale leiders) eventueel verantwoordelijk en kunnen de vakbondskassen aangesproken worden. Maar in de praktijk wordt er bij akkoorden tussen werkgevers en vakbonden meteen geëist dat er geen juridische acties tegen de vakbonden komen.

Het stakingsrecht is een grondrecht, vastgelegd in verschillende internationale verdragen. In België kan de rechter echter niet beslissen of een staking opportuun is of niet. Daarom kan hij er ook geen einde aan maken (tenzij bij geweld). Zou het beter zijn als er een beter uitgewerkt stakingsrecht komt? (Francesca Van Belleghem, Leuven)

BLANPAIN: Staken is inderdaad een grondrecht. In de privésector bepalen de paritaire comités of er een minimale dienstverlening moet zijn. Indien niet, kan de minister van Werk die diensten bepalen en werknemers opvorderen. Voor de publieke sector geldt deze regeling niet. Vroeger was er geen stakingsrecht in de openbare sector, omdat openbare diensten altijd verzekerd moesten zijn. Nu wordt het stakingsrecht in de openbare sector erkend, met uitzondering van het leger, de politie en de rijkswacht. Wat mij betreft mogen de cipiers daar ook bij gerekend worden. Een staking moet gericht zijn tegen de werkgever. Als het, zoals bij de huidige cipiersstaking, gebruikers of andere personen viseert, is de staking onwettig. De rechter kan oordelen of dat het geval is.

Waarom kunnen stakers niet opgevorderd worden om het werk te hervatten? Wie zou hiervoor zijn verantwoordelijkheid moeten nemen? (Polly Martens, Hasselt)

BLANPAIN: Voor de privé-sector is dat geregeld met de paritaire comités. Voor de openbare sector is dat niet uitdrukkelijk vastgelegd. Maar vanuit de redenering dat een essentiële openbare dienst verzekerd moet worden, kan een rechter stakers opvorderen. Een expliciete wettelijke regeling lijkt me een goede zaak, maar ik vrees dat de kans dat die er komt nihil is.

Vraag van de week

Is het Duitse model van Mitbestimmung, waarbij de vakbonden veel meer inspraak hebben, geen betere oplossing dan de macht van de vakbonden zomaar in te perken? Heeft de positieve aanpak niet meer kans op slagen? (Koen Albers, Putte)

BLANPAIN: Dat Duitse model is uniek: de vakbonden hebben er verregaande inspraak, onder meer door een ruime vertegenwoordiging in de raden van bestuur van bedrijven. In ons land is daar geen vraag naar. Het lijkt me ook niet meteen voor export vatbaar. Het grote verschil is dat Duitsers meestal erg strikt de wet naleven, terwijl Belgen doorheen de eeuwen geleerd hebben om de wet te omzeilen.

Zijn de zomerfestivals wel veilig? Stel uw vraag aan veiligheidsexpert PASCAL D’HOLLANDER.

Mail uw vragen naar mijnvraag@knack.be en maak kans op een boekenbon van Standaard Boekhandel ter waarde van 20 euro.

Stefanie Van den Broeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content