BRIEF AAN DE KROONPRINS

Prominente landgenoten geven hun advies aan de toekomstige koning

Monseigneur, Het schrijven van deze brief doet me denken aan degene die ik destijds moeizaam formuleerde voor mijn grootouders op nieuwjaarsdag, met dat verschil dat ik mij nu richt tot iemand die mijn zoon zou kunnen zijn.

Als u mij zou vragen of ik een voorstander van de monarchie ben, dan zou ik alleen kunnen antwoorden dat de geschiedenis ons heeft bewezen dat we daar pragmatisch tegen moeten aankijken. In 1848 had ik wellicht met Richard Wagner op de barricades gestaan om de parlementaire monarchie tegen de absolutistische te verdedigen. We weten ook dat Wagner zonder de steun van Ludwig II van Bayern nooit Bayreuth had kunnen realiseren. Dat bracht hem trouwens tot de zeer merkwaardige stelling in zijn theatrale schriften dat een door de koning voorgezeten republiek zeker de beste staatsstructuur zou kunnen zijn. Daarom verkies ook ik een parlementaire monarchie boven een dictator als Franco of een televisietycoon als Berlusconi, die met zijn vulgaire programmatie een groot deel van de Italiaanse bevolking in zijn geperverteerde machtsgreep hield. De geschiedenis bewijst ons dat op dit ogenblik veel Europese landen met een parlementaire monarchie er beter aan toe zijn dan sommige republikeinse staten. En al is het met de Windsors een beetje uitkijken, de persoonlijkheid van Elisabeth II fascineert me veel meer dan de meesten van haar premiers.

U wordt nu Filip I, de eerste Belgische koning met een naam die herinnert aan Filips II, wiens gezag wij jammer genoeg verbinden met de inquisitie – men had daaraan moeten denken toen men u een naam gaf. Mag ik u daarom bij uw troonsbestijging zeker aanraden om van de gelegenheid gebruik te maken om zelf een debat op gang te brengen over de feitelijke macht en opdracht van de koning, en over de dotatie voor hem en zijn familieleden. U zult daar gesterkt uit komen. En als de man wiens naam nu al circuleert daadwerkelijk uw kabinetschef wordt, bent u zeker opgewassen tegen antiroyalistische populisten zoals Bart De Wever.

Lees het artikel dat hij publiceerde in De Morgen, onder de titel ‘Vrijwel geen enkele partij wil Filip op de troon’ als een schoolvoorbeeld van populistische pulp. Zijn opmerking over uw zogenaamde fortuin had niets te maken met het onderwerp als dusdanig. Het is typisch voor iemand die kiezers wil winnen door ze jaloers te maken op andermans vermogen. De waarheid is trouwens helemaal anders: de koningen van België behoren niet tot de rijksten van dit land, zoals Albert Frère u zal bevestigen. En vergeleken met uw collega’s Elisabeth II en Willem-Alexander bent u een armoedzaaier.

Ook het portret dat Bart De Wever met verwijzing naar uw lichaamstaal van u probeert op te hangen is totaal verschillend van wat ik voor ogen heb. Wellicht herinnert u zich niet meer dat wij op een zonnige zondagmorgen, toen ik nog bij de Salzburger Festspiele werkte, elkaar toevallig ontmoetten op het San Marcoplein in Venetië. U vroeg me zonder veel protocollair omhaal of we samen een koffie konden drinken omdat u zich wilde informeren over dit festival. We deden dat op het terras van het beroemde café Florian, waar ook Wagner graag ging tussen de compositie van Parsifal door. De indruk die ik aan de korte ontmoeting overhield, was die van een gereserveerde maar innemende jongeman die juiste vragen stelde, graag toehoorde, en geïnteresseerd was. Die indruk herhaalde zich bij latere officiële ontmoetingen. Toen u samen met prins Charles van Engeland een voorstelling in de Muntschouwburg bezocht, speelde de vergelijking in uw voordeel.

Hoe zou ik uw toekomstige opdracht het best durven te omschrijven? Onder alle Europese landen heeft de Duitse Bondsrepubliek de beste staatsstructuur gecreëerd. De pre- sident wordt er door een gezamenlijk akkoord van alle bestaande partijen aangeduid, niet rechtstreeks door het volk – wat in deze tijd van populistische argumenten en mediarommel een groot voordeel is. Het volk verlangt wel van hem de incarnatie te zijn van wat men de staatsethiek zou kunnen noemen: een omvangrijke kennis, een door veel raadgevers gevormd oordeelsvermogen, een liberale openheid voor alle stromingen van onze tijd, en een humanistische wereldbeschouwing. Dat zijn eigenschappen die ik iedere koning toewens en van hem verwacht.

Ik wens u veel sterkte, een klare visie en een geëngageerde inzet, niet alleen voor uw volk maar ook voor het Europese.

Met de meeste hoogachting,

Gerard Mortier Directeur van het Teatro Real in Madrid

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content