Op 22 september wordt voor het eerst De Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar uitgereikt. Uit bijna 400 inzendingen koos de jury zopas een longlist van 15 non-fictieboeken. Onder meer Nieuw België van Tom Naegels en Reset van Marc Elchardus zijn nog in de race.
Aan mooie literaire prijzen is er in het Nederlandse taalgebied geen gebrek. Zeldzamer zijn de prijzen die de aandacht vestigen op de betere non-fictie. Die leemte wil De Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar – een onderscheiding die goed is voor 15.000 euro en ondersteund wordt door Knack – voortaan opvullen. De Prijs is er volgens de organiserende Stichting ‘om het maatschappelijk belang van non-fictie te vieren’. De uiteindelijke winnaar moet een boek zijn ‘dat je nu moet lezen om deze tijd te begrijpen’, dat ‘relevant en invloedrijk’ is en dat de lezer liefst ook nog eens ‘een nieuw perspectief’ biedt.
De jury, die bestaat uit schrijfster Saskia De Coster, adjunct- hoofdredacteur van Knack Simon Demeulemeester, de Nederlandse historica Nadia Bouras, VRT- journalist Ivan De Vadder en de Nederlandse filosofe Miriam Rasch (voorzitter), selecteerde uit bijna 400 ingezonden boeken zopas een longlist.
Volgens juryvoorzitter Miriam Rasch laat de lijst zien hoe boeken ‘nog altijd hun rol vervullen als aanjager van maatschappelijke discussie. Wat de Prijs voor het Belangrijkste Boek bovendien doet, is de grenzen overstijgen. Tussen België en Nederland, en nog veel verder, want in de boeken op de longlist komt de hele wereld terug.’
Dat laatste is evident het geval voor Nieuw België van Tom Naegels en Reset van Marc Elchardus, twee geselecteerde boeken die al aardig wat aandacht kregen in Vlaanderen en, op een heel andere manier, allebei inzoomen op het migratievraagstuk. Naegels en Elchardus delen de eer met nog twee andere Belgische auteurs. Socioloog Rudi Laermans haalde de selectie met Gedeelde angsten, een lang essay waarin de pandemie de rode draad vormt, filosoof Lode Lauwaert is nog in de running met Wij robots, een boek waarin hij een filosofische blik werpt op artificiële intelligentie en technologie.
Bij de Nederlandse auteurs valt op dat in totaal drie geselecteerde werken dieper ingaan op het verschijnsel radicalisering. Historica Beatrice de Graaf gaat in haar boek Radicale verlossing in gesprek met gedetineerden die voor terrorisme veroordeeld werden. Politicoloog Sander Rietveld onderzoekt in Nieuwe kruisvaarders de link tussen orthodoxe christenen en radicaal-rechts. Onderzoekster Nikki Sterkenburg, ten slotte, infiltreerde voor Maar dat mag je niet zeggen in het radicaal-rechtse milieu in Nederland.
Andere Nederlandse auteurs op de longlist zijn Wendelmoet Boersema ( Gronings goud), Jesse Frederik ( Zo hadden we het niet bedoeld), Sophie van Gool ( Waarom vrouwen minder verdienen), Caroline de Gruyter ( Beter wordt het niet), Selma Leydesdorff ( Oral History), Warna Oosterbaan ( Het leven van dingen), Roline Redmond ( De Doorsons) en Floortje Scheepers ( Mensen zijn ingewikkeld).
Op 1 september eerstkomend maakt de jury bekend welke vijf boeken nog in aanmerking komen voor de prijs. Op 22 september wordt bekendgemaakt wie de eerste Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar en de bijbehorende 15.000 euro in ontvangst mag nemen.
