INFO : De auteur is schrijver en publicist in Brussel.

Bij de VLD is het scenario begonnen dat de nachtmerrie is van elke partij. Electoraal verval gaat gepaard met onderling geruzie. Hoe meer partijkopstukken zich ermee bemoeien hoe erger het wordt. De cavalerie, de VLD-mandatarissen in de Kamer en het Vlaams parlement, hoopt dat de donkere wolken voorbijtrekken. Maar de gewone militanten in de gemeenten weten dat ze bij de verkiezingen van 2006 voor de bijl gaan als de boze kiezer uithaalt. De blauwe infanterie heeft weinig keus: tegen de vuurlinie in rennen of deserteren.

Kamervoorzitter Herman De Croo zei openlijk dat de partij een kaalslag in 2006 niet overleeft. Bij recente peilingen haalt de VLD 13,3 procent van de stemmen, de slechtste score sinds eind jaren zestig. Een Vlaamse partij moet het hebben van zijn netwerken in gemeenten en provincies. Het is het bindweefsel van de politieke vereniging. Zeker bij de VLD die niet kan terugvallen op een zuil met machtige vakbonden en ziekenfondsen. Een implosie van paars trekt de partij de mat onder de voeten vandaan.

De blauwe infanterie heeft alle redenen om ontevreden en ontgoocheld te zijn. De partijtop heeft zich vervreemd van de basis en blijft alleen in het zadel dankzij een regime met volmachten. Een liberale partij die moet worden bestuurd met de ijzeren vuist is geen liberale partij meer. Voormalig voorzitterskandidaat Patricia De Waele had groot gelijk met haar kritiek op het volmachtenbewind. Ze kon echter vertrekken uit het partijbureau en werd als lid geschorst. Vorige week liet Willy De Waele, burgemeester van Lennik, in Knack dezelfde kritiek horen. Maar partijvoorzitter Bart Somers durfde hem niet met een volmacht te bliksemen.

De ontbindingsverschijnselen gaan door. Jean-Marie Dedecker loopt gemuilkorfd rond, als een geketende keffer. Maar de frustratie zit diep bij hem en zijn volgelingen op de rechtervleugel. Hij weet echter wel de koers van de partij wat naar rechts te trekken. Dat leidt tot frustratie bij de overlopers aan de linkerzijde. Zij kwamen enkele jaren geleden met bussen naar de Melssenstraat, want de nieuwe ‘Volkspartij’ zou een stabiele politieke carrière garanderen. Het tegendeel is waar. De partij zakt in en de linkse koers raakt steeds meer omstreden, onder druk van de échte basis. De overlopers zijn verdwaalden in Jeruzalem.

En de partijtop blundert vrolijk voort. Karel De Gucht heeft zijn politiek krediet verspeeld dat hij vorig jaar opbouwde na zijn defenestratie wegens het migrantenstemrecht. Eerst kregen de Congolese leiders ervan langs. Daarna blies hij het speciale VLD-congres op met een interview waarin hij Dedecker in de ban deed. Vervolgens schilderde hij Balkenende af als een sukkel eerste klas, in een interview waarvan hij het bestaan eerst ontkende. En toen kwamen de geluidsbandjes. Wat een afgang. De Gucht is consistent: ook al is hij alleen in een kamer, dan nog krijgt hij ruzie. Een ware prestatie.

De blauwe infanterie gaat deserteren. Lokale VLD-mandatarissen wachten de klap van 2006 niet af. Velen zullen hun afdeling omtoveren met een andere benaming of laten opgaan in een lijst gemeentebelangen, en VLD-burgemeesters kunnen met een burgemeesterslijst opkomen. VLD-afdelingen in grote steden zoals Antwerpen zullen uit elkaar vallen omdat er geen enkele cohesie meer is. Elke lokale mandataris zal proberen zijn hachje te redden, desnoods door over te lopen. En als sluitstuk zullen restanten van de VLD na de gemeenteraadsverkiezingen coalities aangaan met het Vlaams Belang. De ironie van het verhaal is dat de partij die het debat over het cordon sanitaire smoort met volmachten, de reservetroepen zal leveren die het cordon breken.

Derk Jan Eppink

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content