Na 36 jaar valt het doek over De Zwarte Komedie. Het ‘stoutste theater van ’t stad’, opgericht door Bert Verhoye, was jarenlang de satirische luis in de pels van veel politici.
Meneer Verhoye, bent u verrast door de stopzetting van de stadssubsidies?
BERTVERHOYE: Nee. Door de onomwonden stukken die ik schreef en regisseerde, waren wij dertig jaar lang de vijand van de christendemocraten. De schepen van Cultuur Philip Heylen (CD&V) duldde ons zolang de SP.A de sterkste partij was in Antwerpen. De fascisten van het Vlaams Belang die we jarenlang bestreden, zitten nu allemaal in de N-VA. En met Heylen aan hun zijde hoeven ze zelfs geen moeite te doen om een satirisch gezelschap te vermoorden.
Is de sluiting louter een politieke afrekening? Artistiek draaide de boel toch vierkant?
VERHOYE: Vindt u dat? Tot de N-VA aan de macht kwam, was de stad lovend over de unieke positie van De Zwarte Komedie in het theaterlandschap. Nu voldoen we ineens niet meer. Bovendien zijn we gehuisvest in een versleten pand van de stad. Maar men vertikt het om renovaties uit te voeren, terwijl men veel geld pompte in de renovatie van een theater dat wat verderop ligt en amper publiek over de vloer krijgt. Ja, ik doel op het Ringtheater waar Jan Fabres gezelschap Troubleyn is gevestigd.
Andere theatergezelschappen lijken amper te treuren om de ondergang van De Zwarte Komedie.
VERHOYE: Wij treurden ook niet toen zij in de problemen zaten. De Zwarte Komedie is een einzelgänger die theater maakt vanuit verontwaardiging en lak heeft aan kliekjesmentaliteit en ambtenarij. Toen elk theater in 1992 een directeur moest aanstellen, stelde ik mijn hond Boris aan. Dat vonden de ambtenaren niet zo prettig… Dat het publiek ons waardeerde, primeerde. Tot enkele jaren geleden. De wereld werd een amusementswereld. En de Vlamingen zijn een steeds grimmiger slavenvolk. Ze lusten geen satire en slikken braaf de mening die ze voorgeschoteld krijgen.
Is er geen plaats meer voor satire in de samenleving?
VERHOYE: Er zal altijd plaats zijn voor satire, maar de moed ontbreekt om ze te brengen. En zwijg me van de stand-upcomedians. Dat zijn slechts de moppen tappende tooghangers van vroeger die nu op een podium staan.
Zijn de huidige bezielers van De Zwarte Komedie, Erik Strieleman en Katrien Scheir, laf?
VERHOYE: Ze zijn niet laf, ze zijn moe. Zij hebben het beste van zichzelf gegeven om De Zwarte Komedie draaiende te houden. Zonder subsidies is kunst niet mogelijk. De burgemeester van Vlaanderen is hun laatste noodkreet. Dankzij de medewerking van Guido Belcanto en Vitalski’s Circus Bulderdrang zijn alle voorstellingen uitverkocht. Als de satirici worden doodgestoken, piekt hun populariteit… Binnenkort bekijken ze met minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) hoe De Zwarte Komedie kan overleven tot de volgende subsidieronde (subsidieaanvragen voor de subsidieperiode 2016 – 2020 moeten ingediend worden op 1 oktober 2015, nvdr.) en dan de sociaal-artistieke en/of receptieve kaart trekken. We blijven de kritische nar, maar misschien kan die nar ook een sociale taak vervullen.
De burgemeester van Vlaanderen is nog te zien op 27 en 28/02.
Els Van Steenberghe
