‘Tussen 2000 en 2008 hebben we het gebruik van antibiotica in België met 37 procent kunnen terugdringen met campagnes’, zegt microbioloog Herman Goossens (UA). ‘Maar de daling is toen stilgevallen.’ Vaststelling: in België worden meer dan dubbel zoveel antibiotica geslikt als in Nederland. Goossens: ‘In protestantse landen hebben ze meer het idee dat je moet uitzieken.’
Ze waren het mirakel van de vorige eeuw, maar vandaag moeten we dringend minderen met het gebruik van antibiotica. We hebben ze immers zo vaak gebruikt, dat steeds meer bacteriën ertegen bestand zijn. Belgische artsen en patiënten zijn daarin hardleers, blijkt uit de jongste cijfers van het Europees Centrum voor Ziektepreventie en Controle (ECDC). We staan nog steeds vierde op de Europese ranglijst, waarop voor alle duidelijkheid de grootste verbruiker op één staat, ondanks jarenlange campagnes. Ons verbruik ligt nog meer dan dubbel zo hoog als in Nederland.
‘In de jaren negentig waren we de absolute koploper’, zegt professor Herman Goossens, microbioloog van de Universiteit Antwerpen. ‘We hebben het aantal voorgeschreven antibiotica tussen 2000 en 2008 met 37 procent naar beneden gekregen met campagnes. Dat was enorm, maar die daling is stilgevallen sinds 2007. En het moet nog verder naar beneden. We zullen vooral de huisartsen nog beter moeten opleiden, want er is een groep hardliners die we niet bereiken. En toch: als je uitsluitend kijkt naar de verkochte verpakkingen antibiotica, zitten we in de Europese middenmoot. Maar de dosis in elke verpakking bij ons is vier keer hoger dan die in andere landen. Daarom staan we vierde in de cijfers van het ECDC, dat de dosis meet. Ook al mindert het voorschrijven, onze dosissen blijven hoger.’
Maar wat hebben Belgen toch met antibiotica? ‘Wij leunen aan bij de Zuid-Europese landen, die angstiger zijn en ook vatbaarder voor nieuwe evoluties, waardoor we van bij het begin minder voorzichtig met antibiotica zijn omgesprongen. De noordelijke landen, zoals Nederland en de Scandinaven, hebben in hun protestantse traditie eerder het idee dat je moet uitzieken. En er is de lobby van de farmaceutische industrie, natuurlijk.’
Dat het dringend minder moet, is duidelijk. ‘De antibioticaresistente bacteriën verspreiden zich snel, vooral in Azië en Zuid-Europa. Op het laatste World Economic Forum in Davos heeft men voor het eerst hardop gezegd dat pandemieën met zeer resistente bacteriën tot de grootste risico’s van het moment behoren.’
Thomas Verbeke
