‘Agressieve huidkanker wordt een heuse epidemie in Europa’

BART NEYNS: 'Kinderen spelen weinig buiten, maar zitten in de zomer bijna naakt op een zonovergoten strand.' © Reuters
Jelle Henneman
Jelle Henneman Freelancejournalist

Melanomen zijn de snelst stijgende kanker in België en Europa: elk jaar neemt het aantal patiënten met vijf procent toe. Toch is de overlevingskans bij vroegtijdige diagnose zeer groot.

Elk jaar sterven zo’n 400 Belgen aan agressieve huidkankers of melanomen. Nochtans heeft de ziekte in het eerste stadium een overlevingskans van 97%. En dat zijn lang niet de enige cijfers waardoor melanomen steeds meer de aandacht trekken van beleidsmensen en onderzoekers. Zo zijn ze de meest dodelijke kanker bij twintigers, en de tweede doodsoorzaak door kanker bij dertigers. Bovendien groeit het aantal mensen met melanomen al jaren met 5% per jaar. Melanomen zijn daarmee de snelst stijgende kanker in België en in heel Europa.

‘Een stijging met 5% is ongelooflijk veel’, bevestigt Liesbeth Van Eycken (Belgisch Kankerregister). ‘De meeste kankers zijn statisch. Soms is er een genderverschil, zoals een fikse stijging van het aantal vrouwen met longkanker. Maar een stijging zoals die van het aantal melanomen is ongezien.’ Professor Bart Neyns (UZ Brussel) spreekt zelfs van een ‘epidemie’, vooral in het noorden van Europa, Amerika en Australië. Mensen met een bleek huidtype laten zich veel vaker dan vroeger verbranden op zuiderse stranden en onder zonnebanken. En vooral kinderen en tieners zijn daar het slachtoffer van.

‘Kinderen en jongvolwassenen hebben een veel gevoeligere huid dan ouderen’, legt Neyns uit. ‘Wie veel verbrandt op jonge leeftijd, loopt het risico dat de veranderingen in het DNA die daardoor ontstaan leiden tot een melanoom. Al spelen ook andere factoren. Kinderen spelen tegenwoordig veel minder buiten tijdens de lente, maar zitten tijdens de vakantie wel bijna naakt op een zonovergoten strand. Die plotse blootstelling aan uv-licht is gevaarlijk. Iemand die in Scandinavië een kantoorjob heeft, is niet klaar om twee weken onbeschermd te gaan zonnen in Spanje. Gelukkig dringt dat besef stilaan door.’

De grotere gevoeligheid voor uv-licht op jonge leeftijd verklaart niet alleen waarom twintigers en dertigers meer risico lopen op melanomen, maar ook deels waarom jonge vrouwen vaak getroffen worden. Het huidige schoonheidsideaal doet meisjes meer risico’s nemen. In 2012 werden 1417 vrouwen gediagnosticeerd met een melanoom, tegenover 1094 mannen. ‘Dat is uitzonderlijk’, zegt Van Eycken. ‘Doorgaans worden mannen veel vaker door kanker getroffen dan vrouwen. De uitzonderingen zijn schildklier- en galblaaskanker, en melanomen.’

Een goede preventie in de strijd tegen huidkanker is cruciaal. Melanomen die vroeg worden opgespoord en behandeld, zijn in ruim 90% van de gevallen te genezen. Die overlevingskans zakt echter tot onder de 20% voor melanomen die pas laattijdig worden vastgesteld en al vergevorderd zijn. Bovendien kan worden gewaarschuwd voor de risico’s van onbeschermd zonnen. Ten slotte zijn melanomen een van de weinige kankers die met het blote oog zichtbaar zijn.

Toch waarschuwt Neyns voor overdreven optimisme. ‘Melanomen zijn niet altijd zomaar te zien, bijvoorbeeld omdat ze onder het haar zitten. We mogen patiënten niet culpabiliseren. Melanomen zijn vaak onvoorspelbaarder dan andere kankers. Meestal gaan we bij kanker uit van een risicoperiode voor herval van vijf jaar, maar bij huidkanker duurt die veel langer. De kosten voor preventie kunnen dan ook hoog oplopen. Een andere omgang met onze huid is dan efficiënter.’

Jelle Henneman

Melanomen zijn de meest dodelijke kanker bij twintigers.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content