De kamer wordt deze week gekonfronteerd met de opheffing van de onschendbaarheid van Frank Vandenbroucke. En wellicht ook met die van Willy Claes en van Guy Coëme.

OP VRAAG VAN het Luikse gerecht spreekt de kamer van volksvertegenwoordigers zich deze week uit over de opheffing van de parlementaire onschendbaarheid van gewezen SP-voorzitter en ex-vice-premier Frank Vandenbroucke. Vorige week besloot de bevoegde kamerkommissie al dat het gerecht haar onderzoek mocht voortzetten, mits ze bepaalde beperkingen in acht houdt. Maar de kommissie stemde verdeeld. SP’er Renaat Landuyt en zijn PS-kollega Claude Eerdekens oordeelden dat het gerecht ver genoeg was gegaan en dat het de vervolging van Vandenbroucke hier en nu diende af te breken. Bovendien en daar was iedereen het meteen over eens getuigde het verzoekschrift van de Luikse prokureur des konings Anne Bourguinont van een verregaande slordigheid. Er was niet alleen de vertaling van het woordje eerbaar door malhonnête. Ook de verschillende citaten uit de getuigenissen in het onderzoeksdossier bleken allesbehalve nauwkeurig, laat staan volledig.

De kommissieleden eisten daarom bijkomende stukken ter inzage. Die moesten de legitimiteit van het verzoek van het Luikse gerecht schragen. Waarop een meerderheid van de kommissie, zij het na urenlang palaveren, de Luikse enquêteurs de toelating verleende hun speurwerk voort te zetten.

Anderhalf jaar geleden, toen over het lot van de drie Guy’s Spitaels, Coëme en Mathot werd beslist, maakten de vervolgingskommissies in kamer en senaat veel minder bezwaren. Het lot van de drie Guy’s werd in een mum van tijd beklonken, ook al bleken de dossiers die in de drie gevallen werden ingediend, al even slordig en onnauwkeurig. Tegen Spitaels bijvoorbeeld, wiens onschendbaarheid door de Waalse raad niet wordt opgeheven, waren de belastende elementen biezonder summier. Zo werd in het verzoekschrift aangedragen dat Spitaels als PS-voorzitter op de hoogte had kunnen zijn over mogelijk Agusta-smeergeld voor zijn partij, en dat hij tijdens een verblijf in Rome kontakten had kunnen hebben met verantwoordelijken van het Italiaanse helikopterbedrijf een mogelijkheid die de Luikse wapenlobbyist Georges Cywie opperde in een getuigenis. Niettemin werd Spitaels’ onschendbaarheid destijds, zonder veel beperkingen, opgeheven. Ook al handelde het toen ook om de eer van drie mensen, er werd daarvoor geen traan gelaten.

BEGRIP.

Als de kamerleden even op een rijtje zetten wat er onomstotelijk vast staat in het dossier van Frank Vandenbroucke, dan moet het gerecht zonder meer de toestemming krijgen om het onderzoek te vervolgen. In het geval van Vandenbroucke is namelijk zeker dat het Italiaanse helikopterbedrijf tijdens diens voorzitterschap de SP 51 miljoen frank beloofde en betaalde. Het weze dan, zoals SP-voorzitter Louis Tobback voorhoudt, onduidelijk of het hier nu om partijfinanciering dan wel smeergeld handelt, toch verdient de zaak uitdieping.

Meer dan waarschijnlijk was Vandenbroucke niet op de hoogte van de relaties die SP-penningmeester Etienne Mangé via Luc Wallyn en advokaat Fons Puelinckx met Agusta en Dassault onderhield. Wel op de hoogte bleek hij van zwart geld in een kluis bij de Codep-bank een kluis gehuurd door de SP. Volgens sommigen voert Vandenbroucke terecht aan dat hij de partijboekhouding geenszins vervalste, omdat hij van het zwart geld geen gebruik maakte. Maar het is nog maar de vraag of een zelfstandige in wiens kluis de fiskus zwart geld aantreft en die een dergelijke argumentatie aanvoert, op evenveel begrip zou kunnen rekenen.

Hoe het ook zij, Vandenbroucke wist dat één en ander met het geld in de Codep-kluis niet pluis was. Een voorstel van zijn medewerkers Mangé en nationaal-sekretaris Linda Blomme om het geld aan liefdadigheid te besteden, weigerde hij zelfs te overwegen. Het geld moest worden verbrand. Zowel Vandenbroucke, als Tobback en Willy Claes verklaarden meermaals in het openbaar dat zij, nadat de Agusta-storm bij de PS opstak, Mangé hebben gepolst of met de SP-kas toch wel alles kits was. Mangé had ze namelijk midden januari ’89 verteld dat Agusta bereid was de SP-kas met een forse gift te spijzen een aanbod dat de top-drie van de SP krachtig had afgewezen. Ondanks die voorgeschiedenis eiste Vandenbroucke van Mangé nooit opheldering over de vijf miljoen frank in de Codep-kluis.

Volgens de kamerkommissie draait alles rond die vijf miljoen, waarvan Vandenbroucke geen gebruik wilde maken. Wat dan met de overige 46 miljoen frank en mogelijks ook de 60 miljoen van Dassault waarvan Mangé het grootste deel in de verschillende SP-kanalen injekteerde ?

BELASTEND.

Dan zijn er nog de zogeheten zwarte betalingen/premies voor SP-boekhouders en sekretaressen. De verklaringen van nationaal-sekretaris Linda Blomme zijn biezonder belastend voor de betrokkenen personeelsleden, onder wie een sekretaresse die al jaren met pensioen is en enkelen die officieel op de loonlijsten van socialistische kabinetten stonden. Ook Vandenbroucke legde hierover verklaringen af. Bevestigt of ontkent hij de beweringen van Blomme ? Voor de betrokken SP-personeelsleden, die uiteraard niet de zorg van de kamerleden uitmaken, kunnen de verklaringen van Vandenbroucke het verschil betekenen tussen veroordeling en vrijspraak.

Het is vrijwel ondenkbaar dat de SP haar bedienden zonder meer in de steek zou laten. Trouwens, de manier waarop de partij de terugkeer van haar gewezen penningmeester Etienne Mangé in de samenleving en bij BATC begeleidde, geeft daarvan een voldoende demonstratie. Niettemin is het voor de door Blomme beschuldigde bedienden van het allergrootste belang dat de gewezen voorzitter voort door het gerecht kan worden ondervraagd. In die zin trof de vervolgingskommissie een wijze beslissing door in te stemmen met de opheffing van Vandenbrouckes onschendbaarheid.

Of de voltallige kamer haar redenering volgt, was eind vorige week niet duidelijk. Blijkt dat één en ander ook gevoelig ligt binnen de pas heropgetrokken rooms-rode koalitie. Volgens bepaalde bronnen in die mate zelfs dat premier Jean-Luc Dehaene meedacht aan een kompromis dat de bevindingen van de meerderheid in de vervolgingskommissie met het SP/PS-standpunt moest verzoenen.

Vandenbroucke zelf, ontstemd omdat de vervolgingskommissie zijn bezwaren niet in haar besluit had opgenomen, bezorgde zijn kollega’s in de kamer een brief waarin hij zijn bedenkingen nog eens opsomde en waarin hij zich beklaagde over de Luikse justitie die hem wil vervolgen, terwijl hij met zijn opeenvolgende getuigenissen het onderzoek op het goede spoor wilde zetten.

PRIVE-KWESTIE ?

In de loop van deze week arriveren in de kamer wellicht ook de verzoekschriften van het hof van kassatie in verband met Guy Coëme en Willy Claes. In hun geval zal het gerecht mogelijk aandringen op een verdere opheffing van hun onschendbaarheid voor Coëme kan daar zelfs al een officiële inbeschuldigingstelling bijkomen.

Voor Claes is het hoogst vervelend dat zijn gewezen kabinetschef Johan Delanghe van een en ander op de hoogte bleek. Bij Coëme zullen dan weer de recente en erg bezwarende verklaringen van legerofficieren over het Dassault-kontrakt mee de doorslag geven.

Er wacht de kamerleden en wellicht ook de regering nog een drukke week. Want behalve de dossiers van Vandenbroucke, Claes en Coëme, komen er ook nog een aantal interpellaties in verband met de gulle financiële regelingen, die Etienne Mangé bij BATC te beurt vielen. Vooral in de kamer zorgde de BATC-affaire voor grote gêne, ook bij de meerderheid.

Al gaf premier Dehaene vorige vrijdag vanop de kamertribune toe “informeel” op de hoogte te zijn geweest van gesprekken tussen Mangé en BATC, toch blijven regeringskringen en SP volhouden dat het hier een privé-aangelegenheid betreft een privé-kwestie tussen BATC en Mangé. Daarmee wordt achteloos voorbijgegaan aan de rol van de Regie der Luchtwegen, die 47,5 procent van de BATC-aandelen kontroleert en die er via Eric Kirsch de raad van bestuur voorzit. De overheid, in deze de regering en de toenmalige vice-premier en voogdijminister van de Regie Elio di Rupo (PS), moet maar eens uitleggen welk voordeel zij als hoofdaandeelhouder uit het vorstelijke Mangé-kontrakt puurt.

Dat de Regie der Luchtwegen en BATC bezwaarlijk de onschatbare ervaring van Mangé konden laten verloren gaan en daarom bereid waren hem als extern konsultant tegen een vergoeding van 32.500 frank (exclusief BTW) per dag in dienst te houden, klinkt weinig geloofwaardig. Mangé’s aantreden destijds bij BATC had niets vandoen met zijn mateloze kennis van de bagageverscheping, maar was het gevolg van een politieke afspraak, zonder meer.

R.V.C.

Frank Vandenbroucke blijft zich verweren.

Het dossier van Willy Claes komt eerstdaags in de kamer.