Europese dvd-spelers zijn niet compatibel met Amerikaanse speelfilms. Maar er bestaan achterpoortjes naar de video van de toekomst.

De dagen van de VHS-cassette zijn geteld. De toekomst van de video heet dvd, voluit digital versatile disk. Een veelzijdig schijfje, zowel letterlijk als figuurlijk. De digitale technologie zorgt voor superieur beeld, dat bovendien geen sleet vertoont bij herhaaldelijke weergave, zoals bij de klassieke videocassette. De kijker krijgt daarnaast een aantal leuke extra’s zoals ondertiteling in verschillende talen en (soms) interviews met producent en/of acteurs. Doordat de schijfjes aan beide kanten kunnen worden beschreven, vind je vaak de originele breedbeeldversie van de film aan één zijde en de aan ons tv-scherm aangepaste versie aan de andere zijde. Veelzijdig, jawel.

Enige minpunt is het voorlopig bedroevend bescheiden aanbod van filmtitels op het nieuwe formaat. In ketens als Fnac en Free Record Shop staan de dvd’s in een donker hoekje opgesteld, ter hoogte van de afdeling Poolse volksmuziek uit de zestiende eeuw. Het gekende verhaal: de consument wil pas een nieuwe speler kopen als hij er voldoende films kan op afspelen, de producent wacht tot de consument een speler koopt vooraleer te investeren in de ontwikkeling van software.

In Amerika is die testfase voorbij: dvd is er al meer dan een jaar ingeburgerd en het aanbod beslaat op dit moment zo’n drieduizend titels. Via – al dan niet gespecialiseerde – winkels op het internet kan je die schijfjes ook gewoon naar hier laten komen. De sites van DVD Empire en DVD Express blinken uit in gebruiksvriendelijkheid. Je plaatst op zondagavond een bestelling, je krijgt de kans om titels aan je virtuele boodschappentas toe te voegen of er weer uit te halen, woensdagochtend staat koerierdienst Federal Express met het pakje aan de deur.

Eén probleem: uit Amerika afkomstige dvd-films kan je niet bekijken op een Europees toestel. Dat komt: de Europese en Amerikaanse schijfjes zijn voorzien van verschillende interne codes, die enkel kunnen worden gelezen door een dvd-speler uit de overeenkomstige “regio”. De aardbol wordt onderverdeeld in zes kijkregio’s. De VS zijn zone 1, Europa is zone 2. Opzet van die indeling is te vermijden dat wij films uit Amerika bestellen die hier nog moeten uitkomen in de cinemazalen. In het land van Hollywood worden nieuwe films doorgaans drie tot zes maanden vroeger uitgebracht dan hier.

Behulpzame verkopers in de elektronicawinkel kunnen evenwel op verzoek van de klant het “regionaal slot” op de dvd-speler verwijderen. Het blijkt een simpele ingreep. Opnieuw op het internet wordt trouwens nauwkeurig uitgelegd hoe je het toestel eigenhandig kan modifiëren, zodanig dat het multizone wordt. Probeer maar eens de zoekopdracht dvd modifications en je komt terecht bij verschillende websites die je de sleutel tot het geheim van de regionale encodering geven. Je hoeft er vaak niet eens voor te betalen. De hackers blijven paraat!

VAGE DREIGEMENTEN

De regionale encodering uitschakelen is interessant om verschillende redenen. Het laat je toe om jonge kaskrakers als “The Truman Show” en “Snake Eyes” te bestellen, lang voor die hier in de winkels liggen. Zelfs films als “Vampires” of “Pi”, bij ons nog niet eens in de cinema, staan in de catalogus van de Amerikaanse online-winkels. Die winkels laten je ook toe om geld te besparen: ze vragen gemiddeld zeshonderd frank minder voor een film dan de traditionele winkel hier. Met verzendingskosten en invoertaksen in de totale prijs verrekend, blijft er nog altijd een korting van driehonderd frank over.

De producenten van dvd-spelers ondernemen niet bepaald een klopjacht op de fraudeurs. Waarom zouden ze wel? De multizonefunctie maakt het toestel alleen maar aantrekkelijker voor de koper, en dat betekent meer verkoop. De producent is bij internationale wet gebonden om een regionaal slot in te bouwen, maar wat er gebeurt als het toestel de fabriek heeft verlaten, daar houdt hij zich niet mee bezig. Hij maakt er zich vanaf via een clausule waarbij een “behandeld” toestel zijn garantie verliest, maar ach, ze maken die dingen tegenwoordig zo goed dat ze niet gauw stuk zullen gaan.

De software-industrie daarentegen is hoogst ongelukkig met de parallelle import en ziet haar commerciële strategie in duigen vallen. Hoewel: ook de gebruikelijke VHS-cassettes kan men in Amerika kopen lang voordat ze hier beschikbaar zijn, en daar is nooit veel kabaal over gemaakt. Wie weet komt er ooit een eind aan de regionale encodering en worden films overal tegelijk uitgebracht. Er wordt over gepraat, alleen niet luidop. Voorlopig blijft het bij de waarschuwing dat de encodering op bepaalde tijdstippen zodanig zal worden gewijzigd, dat ook gemodifieerde toestellen tilt slaan. Of die dreigementen hard worden gemaakt, is onduidelijk.

Het échte probleem situeert zich trouwens elders. De filmindustrie krijgt zweetdruppels op het voorhoofd bij de gedachte dat er volgend jaar of in 2001 toestellen op de markt komen die niet alleen dvd’s kunnen afspelen, maar ook opnemen.

JE EIGEN ILLEGALE HANDELTJE

Dat is dan het moment waarop de VHS-recorder naar het museum kan. Maar ook het moment waarop de illegale handel een hoge vlucht neemt. Panasonic heeft zopas de eerste dvd-ram drive voor pc-gebruik gelanceerd, die de speciale schijfjes kan lezen én beschrijven. Ideaal voor het bewaren van grote computerbestanden: een dvd-disk heeft een capaciteit van 5,2 gigabyte, ongeveer evenveel als de harde schijf van een pc. Langspeelfilms kopiëren lukt nog niet, omwille van technische beperkingen. De zogenaamde Mpeg-2-compressie van analoge naar digitale beelden, die gebeurt volgens bepaalde logaritmes, is dermate complex dat men voorlopig nog niet in staat is om het hele gebeuren te vatten op één enkele chip die in een normaal huiskamertoestel kan worden ingebouwd. Computerdata wegschrijven kan wel al, omwille van minder omslachtige compressietechnieken. Een dvd-videorecorder, waarmee we tv-programma’s digitaal kunnen bewaren, laat dus nog een jaartje – of twee – op zich wachten.

Die volwaardige dvd-recorder zal hoe dan ook uitgerust worden met een beveiligingsmechanisme: tv-programma’s opnemen ja, koopvideo’s kopiëren neen. Deze softwarematige kopieerbeveiliging, die ook in het huidige gamma dvd-toestellen zit ingebouwd, moet voorkomen dat de vlijtige hobbyist thuis een illegaal handeltje in dvd-films opzet. De filmwereld wil niet in dezelfde val trappen als de muziekindustrie. Die moet immers met lede ogen toezien hoe muziek-cd’s massaal worden gekopieerd en in de zwarte verkoop terechtkomen.

Ook in de gamesbusiness zit men met de handen in het haar. In sommige Oostbloklanden en Zuid-Amerika vertegenwoordigt de illegale handel meer dan negentig procent van de totale verkoop. De bestrijding ervan is moeilijk, want niet alleen de georganiseerde misdaad, maar ook de thuisgebruiker kopieert. Het is dan ook belachelijk eenvoudig.

Gevolg: de platenverkoop daalt, aldus de platenmaatschappijen. In grote winkelketens klaagt men ondertussen over massale diefstal van lege cd-doosjes. Je wil immers niet alleen de muziek, je wil ook dat fraaie boekje dat bij de cd zit. Platenfirma’s willen dit jaar nog een antikopieersysteem in cd’s inbouwen. De bestaande beveiliging, die erin bestaat dat een gekopieerde cd niet nog eens kan worden gekopieerd, vinden ze onvoldoende. Philips, marktleider in de verkoop van cd-schrijvers, dreigt echter een strenger beveiligingsmechanisme te zullen omzeilen.

En als zij het niet doen, doen de wizzkids het wel. Een overweging die ook geldt voor het dvd-gebeuren: beveiliging of niet, er zullen altijd wel slimme jongens zijn die de codes kraken en hun overwinning vervolgens bekendmaken op het internet. Het blijft dus een kat-en-muisspel tussen de industrie en de piraten.

Bart Vandormael

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content