Turkije wil zijn 900 kilometer lange grens met Syrië versterken, en zo beletten dat de IS, Al-Qaeda en militante Koerden het land binnendringen.
Turkije heeft met zijn halfslachtige houding tegenover de IS in Syrië de beweging mee grootgemaakt en zit nu met de gebakken peren. Maar sinds de IS de aanslag opeiste in het stadje Suruç, waar op 20 juli 33 Koerdische jongeren omkwamen, heeft het land zijn kar gekeerd en beweert het actief de strijd aan te binden met de jihadisten. En in één klap ook met de Koerdische Arbeiderspartij PKK en de PYD, de Koerdische Democratische Eenheidspartij in Syrië, die niet alleen banden heeft met de PKK, maar door Turkije vooral wordt gevreesd omdat ze een sterke Koerdische basis in Noord-Syrië vormt.
Om dat strijdplan kracht bij te zetten, kondigde de Turkse overheid eind juli het Syrian Border Physical Security Project aan. Hoewel niet iedereen erin gelooft en critici het als pure propaganda zien, lijkt de bouw van de acht kilometer lange betonnen muur bij Reyhanli een eerste stap. Het project behelst de complete grens met Syrië, 911 kilometer lang, en zou ruim 660 miljoen euro kosten. Behalve in Reyhanli zouden ook in Killis, Gaziantep en oostelijker gelegen grensplaatsen muren worden neergepoot, afgewisseld met nieuwe hekkens. Bepaalde grenszones zouden strenger worden bewaakt door middel van patrouilles, drones, lichtmasten en uitkijktorens. Het Syrische grensproject maakt deel uit van een groter plan om alle grenzen van Turkije te versterken.
Het initiatief voedt het Turkse nationalisme, en dat heeft president Erdogan nodig om bij de volgende verkiezingen meer stemmen binnen te rijven. Nadat zijn AKP bij de afgelopen stembusgang de absolute meerderheid verloor, is het voor Erdogan zaak om die meerderheid terug te winnen en zich opnieuw als de sterke man van het land te positioneren. Volgens analisten creëert hij net daarom bewust chaos door de PKK en de IS aan te vallen.
Het plan voor de grensbewaking met Syrië is dan wel een mooie belofte, volgens critici zal het in de praktijk weinig opleveren. De overheid wil met de gesloten grens zowel de IS als de militante Koerden buitenhouden. Maar die groeperingen hebben nu al aanhangers in Turkije en zijn er al ‘slapend’ aanwezig. De grensbewaking is een lapmiddel, want het probleem bevindt zich – ook – in eigen land. Wil Turkije beide bewegingen keihard aanpakken op eigen bodem, dan dreigt de oorlog die momenteel in Zuidoost-Turkije woedt, zich als een olievlek over het land te verspreiden, tot Istanbul en de toeristische trekpleisters aan de kust. En dat is de grote angst van de overheid.
Joanie de Rijke
De grens-bewaking is een lapmiddel, want de PKK en de IS hebben nu al aanhangers binnen Turkije.
