Factcheck: veel snelle suikers kunnen kans op cataract verhogen

‘Vermijd suiker om cataract te voorkomen’, zo lazen we op ABC Gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat zogenaamde ‘snelle suikers’ de kans op cataract kunnen verhogen. Al is het niet nodig om elke vorm van suiker te vermijden. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website ABC Gezondheid lazen we volgend advies: ‘Vermijd suiker om cataract te voorkomen’. ‘Voeding met een hoog suikergehalte verhoogt de kans op het ontstaan van cataract met 77 procent’, zo klinkt het.

Er wordt verwezen naar een Australische studie, waarvoor 933 proefpersonen van 49 jaar of ouder die nog geen cataract hadden, een gedetailleerde vragenlijst invulden over hun eetgewoonten. Hun ogen werden vijf en/of tien jaar later gescreend. Wat bleek? Wie erg veel ‘snelle suikers’ (voeding met een hoge glycemische index) had gegeten, had een verhoogd risico op cataract.

Volgens professor Heleen Delbeke, oogarts in het UZ Leuven, is dit een grondig onderzoek. ‘Al is het belangrijk om te benadrukken dat cataract vooral een ouderdomsziekte is. Zowat iedereen die oud genoeg wordt, krijgt het vroeg of laat. Hoe snel het opduikt, is afhankelijk van genetische factoren en levensstijl.

‘Bij cataract takelen de eiwitten in het oog af, waardoor de transparantie van de lens afneemt. Dat gaat geleidelijk: de lens verkleurt en vertroebelt steeds meer. Als de impact op het functioneren groot wordt, kan het goed behandeld worden met een operatie.’

Dat de consumptie van snelle suikers een impact kan hebben op cataract, vindt Delbeke niet zo verbazingwekkend. ‘We zien geregeld patiënten met een erg hoge suikerspiegel. In principe zijn dit diabetes type 2-patiënten die nog niet behandeld of slecht gereguleerd zijn.

‘Door het teveel aan suiker in de lens wordt vocht aangezogen, waardoor die gaat zwellen. Dat leidt tot een forse verandering in brilsterkte. Meestal normaliseert de lens als de bloedsuiker onder controle raakt.

‘Maar zulke pieken en dalen van vochtopstapeling kunnen op lange termijn wel sneller tot cataract leiden. Daarnaast resulteert een hoge consumptie van snelle suikers in meer oxidatieve stress, wat ook schade aan de ooglens kan opleveren.’

Toch vindt Delbeke de uitspraak te kort door de bocht. ‘We hebben suiker nodig om te functioneren, dus alle suiker vermijden is géén goed idee. Het klopt wel dat snelle suikers, die in veel bewerkte voeding zitten, funest zijn voor de algemene gezondheid. En dan is cataract – dat we perfect kunnen behandelen – wellicht nog een van de minst erge gevolgen.’

Ook oogarts Luc Van Os (UZA) vindt dit een degelijke studie. ‘Al is het heel moeilijk om alle verstorende factoren uit te sluiten. Wie minder snelle suikers eet, leidt wellicht ook een gezonder leven. En als we kijken naar de preventie van cataract en andere oogziekten, luidt het advies: leef gezond, met veel groenten en fruit, voldoende vis, weinig rood vlees, geen tabak of alcohol.

‘Het oog, en zeker het netvlies, heeft zeer veel zuurstof nodig. Twee verschillende netwerken van voornamelijk erg fijne bloedvaten zorgen voor die hoge doorbloeding. Een ongezonde levensstijl leidt tot aantasting van de bloedvaten, en die fijne vaatjes zijn de eerste “slachtoffers”. Zo verhoogt ongezonde voeding niet alleen het risico op cataract, maar ook op andere oogziekten.’