Ze dingen beiden naar de gunsten van Rolls-Royce en van dezelfde doelgroep. Het zit er bovenarms op tussen Volkwagen en Mercedes.

V olkswagen-baas Ferdinand Piëch ging tijdens het Autosalon van Tokyo toch maar eens een kijkje nemen op de stand van concurrent Mercedes-Benz. Een hele beproeving voor de topmanager, want hij moest daarvoor keurig in de rij aanschuiven. Net zoals bij de Egyptische goudschatten mochten de bezoekers namelijk maar één voor één binnen om de grote sensatie van het salon te bewonderen : de Maybach, de nieuwe luxelimousine van Mercedes. Nog groter en nobeler dan de S-klasse van de constructeur uit Stuttgart, maar vooral de machine waarmee Daimler, het moederbedrijf van Mercedes, op het allerhoogste niveau wil doorstoten : het niveau dat voorlopig nog altijd wordt ingenomen door het legendarische Rolls-Royce.

Toen het eindelijk zijn beurt was, vroeg VW-baas Piëch aan een medewerker van Mercedes wat voor mechaniek nu eigenlijk onder die motorkap zat. ?Een twaalfcilinder,? antwoordde de man. Waarop Piëch : ?Ocharme.?

Ocharme. Bij Mercedes snapten ze eerst helemaal niet wat Piëch bedoelde. Maar ondertussen zijn ze al heel wat wijzer : naast BMW en Daimler-Benz meldt ook Volkswagen zich nu als kandidaat-overnemer van Rolls-Royce.

De neerbuigende manier waaropPiëch de Mercedes Maybach aanschouwde, zegt veel over zijn strategie. De topman van VW stuurt aan op een rechtstreekse confrontatie met Mercedes. Hij wil dat het VW-concern, dat met merken als Volkswagen, Skoda, Seat en Audi misschien wel degelijkheid belichaamt, maar niet meteen de upper class aanspreekt, tegen de eeuwwisseling de onbetwiste nummer één in het Duitse autolandschap is. Nog klasrijker, geraffineerder en gerenommeerder dan Daimler-Benz. Met de merken die nu tot de VW-groep horen, lijkt dat onbegonnen werk. Maar als de Britse koningin straks door Londen struint met een twaalfcilinder uit Wolfsburg onder de motorkap van haar Rolls-Royce, ziet het prentje er totaal anders uit.

Pïech heeft de lat in ieder geval bijzonder hoog gelegd. Het getuigt van lef om de handschoen op te nemen tegen Jürgen Schrempp, de grote baas van Daimler-Benz. Een man die compromis niet in zijn woordenboek heeft staan.

HET RUIKT HIER ZOALS IN EEN BORDEEL

Daimler-Benz maakt Rolls-Royce dus ook het hof, hoewel ze dat in Stuttgart nog altijd koppig ontkennen. Ze hebben bij Mercedes trouwens wel andere zorgen om hun hoofd. Zoals de nieuwe A-Klasse, de kleine eenvolumer, waarin niet minder dan vijftig miljard frank werd geïnvesteerd. Dat bedrag weegt iedere dag iets zwaarder. Een paar weken geleden ging de kleine Mercedes A-Klasse tijdens een test in Zweden zwaar onderuit : instabiel geworden in een bocht en gekanteld. Ze kunnen er in Stuttgart nog altijd niet mee lachen.

Met de A-Klasse, een nieuw compactmodel, wilde Mercedes-Benz in het marktsegment stappen dat wordt gedomineerd door de Golf van aartsvijand Volkswagen. Hoewel Jürgen Hubbert, hoofd van de afdeling personenwagens bij Mercedes, dat altijd hardnekkig heeft geloochend. En nog altijd : ?We hebben onze A-Klasse niet gebouwd om een ander model in zijn marktsegment te gaan beconcurreren.?

Wat niet wegneemt dat een eventueel succes van de A-Klasse vooral in het vlees van de rivaal uit Wolfsburg zal snijden. VW-baas Piëch lachte dan ook in zijn vuistje toen de nieuwe Mercedes in Zweden op de flank schoof.

Aan de top van de auto-industrie wordt niet met knikkers gespeeld. De bedrijven voeren een strijd op leven en dood.

Tijdens een recente vergadering van de Duitse constructeursvereniging haalde de baas van Daimler plotseling een videocassette uit zijn aktentas. Tot grote wanhoop van VW-baas Piëch en de andere collega’s, die maar al te goed wisten wat op de band te zien viel : een op 4 en 5 november door Mercedes georganiseerde test op het luchthaventje van Malmsheim, in de buurt van Stuttgart. Daar voelden de jongens van Mercedes niet alleen hun eigen A-Klasse aan de tand, maar ook de nieuwe Volkswagen Golf, de monospace Sharan van VW, de Renault Mégane en de Opel Astra. En wat bleek ? De vierwielers van de concurrentie gingen met een snelheid van 60 à 80 km/u al even gezwind op hun zij.

Van de eerste rit, die met de A-Klasse, maakte een fotograaf stiekem beelden, precies op het moment dat de kleine Mercedes overkop vloog. Hij verkocht de prenten aan een krant. Die blokletterde prompt ?Baby-Benz op zijn dak.? Alleen verliet de fotograaf de testsite meteen na het incident met de Mercedes. Zodat hij niet meer te zien kreeg hoe het de andere auto’s verging, en er ook geen prenten van maakte. Om ook die buitelingen voor het nageslacht vast te leggen, had Mercedes gelukkig zijn eigen filmcrew mee.

Schrempp lichtte tijdens de bijeenkomst van de topmanagers wel vriendelijk toe waarom Mercedes het filmpje had gemaakt. Maar de plooien in de relatie met VW kon hij niet meer glad strijken.

Integendeel. De spanning is te snijden. Schuimbekkend van woede lazen ze in Stuttgart hoe VW-topman Kocks in de gezaghebbende weekblad Die Zeit liet optekenen : ?We openen nog liever een bordeel dan een A-Klasse van Mercedes te kopen.? Kocks ontkende dat hij zo’n giftige quote had gepleegd, maar bij Mercedes hechtten ze aan die woorden geen geloof.

Tijdens de uitreiking van het Gouden Stuur, een onderscheiding die door Bild am Sonntag wordt toegekend, kreeg VW lik op stuk. Toen op het podium een klein vuurwerkje werd afgestoken en een zwavelgeur door de zaal dreef, spotte Wolfgang Inhester van Mercedes : ?Het ruikt hier een beetje zoals in dat bordeel dat ze willen openen.?

Daimler-topman Hubbert wordt het welles-nietesspelletje stilaan zat. ?De voorbije weken doen me denken aan een Griekse tragedie : je mag doen wat je wil, je weet van tevoren hoe het verhaal zal eindigen.?

VEILIG OP SNEEUW, IJZEL EN WATER

Tijdens de eerste tests met de bijgestuurde A-Klasse (anders afgesteld onderstel en het stabiliteitsprogramma ESP) werden de mensen van Mercedes er nog eens aan herinnerd dat de wet van Murphy wel degelijk bestaat. Alles wat verkeerd kon lopen, liep verkeerd. De auto’s waren amper op de testpiste in Papenburg aangekomen, of het water begon bij bakken uit de lucht te vallen. Zodat niet kon worden getest. Daarna werden de testwagens op een vliegtuig naar Spanje gezet, maar dat toestel kon niet opstijgen wegens problemen met een van de motoren. Toen de Mercedes-delegatie eindelijk kon vertrekken, werd bij een tussenlanding in Milaan verkeerdelijk een container uit het toestel gehaald : vol met essentieel materieel voor de tests. Pas twee weken geleden kon Daimler-baas Schrempp eindelijk aankondingen dat Mercedes dé oplossing had gevonden : de levering van de A-Klasse werd twaalf weken uitgesteld om alle exemplaren uit te rusten met een anders afgesteld onderstel, andere banden en vooral het elektronische stabiliteitsprogramma ESP.

Een goede oplossing, akkoord, maar vooral een laattijdige oplossing. Ondertussen staat de eerste grote blunder in meer dan honderd jaar Mercedes in het vet in de geschiedenisboeken ingeschreven.

Het lijkt ironisch. De gekantelde A-Klasse, waarvoor Mercedes wereldwijd uitgelachen werd, ontwikkelt zich momenteel tot een financieel en strategisch wapen voor Schrempp. Met nauwelijks verhulde voldoening meldde hij namelijk dat de A-klasse niet alleen met het ESP-systeem werd uitgerust om de auto kantelvrij te maken. ?Het interesseerde ons niet om ons product even veilig te maken als de modellen van de concurrentie. Neen, we wilden veel verder gaan : een veiligheidsniveau bereiken dat niemand anders kan aanbieden.?

Het ESP-systeem is een techniek die de auto elektronisch afremt voor hij kan beginnen te slingeren. ?Met dit systeem rijdt de A-klasse probleemloos en veilig op sneeuw, ijzel en water. Situaties die geen enkele andere auto uit dit marktsegment beheerst,? aldus Schrempp, die geen namen noemt, maar zonder enige twijfel op de nieuwe Golf van Volkswagen doelt.

Het ESP-systeem van Mercedes werd tot nu toe alleen aangeboden als optie, met een meerprijs dus, bij de modellen uit de hogere en middenklasse. Maar als Stuttgart nu beslist om het stabiliseringsprogramma standaard te voorzien in de A-Klasse, die in het marktsegment van de compacte auto thuishoort, dan zet de Duitse constructeur eigenlijk het mes op de keel van de concurrentie. Mercedes verplicht zichzelf natuurlijk om in de toekomst ook C- en E-klasse standaard met het nieuwe veiligheidssysteem uit te rusten, maar met een jaarproductie van 700.000 auto’s blijft het prijskaartje voor zo’n ingreep nog binnen de perken van het redelijke.

ROMMEL MET EEN STRIKJE ERROND

Bij Volkswagen ziet de situatie er volkomen anders uit. Daar rollen ieder jaar zo’n vier miljoen exemplaren van de band. Tijdens de vergadering van de constructeurs liet Piëch tussen de regels verstaan dat hij zeer verveeld zit met het ?veiligheidsoffensief? van Mercedes. Om te beginnen, heeft Volkswagen nog heel wat tijd nodig om een soortgelijk veiligheidssysteem voor de Golf te ontwikkelen. Terwijl Mercedes sowieso al van plan was om het systeem volgend jaar in de A-klasse in te bouwen en zich er dan ook al op had voorbereid.

Bovendien moet Volkswagen het systeem, dat de constructeur tegenwoordig toch al zo’n twaalfduizend frank kost, in één à twee miljoen auto’s plaatsen. ?Dat wordt voor Volkswagen een zeer dure zaak,? biechtte Piëch op. ?Precies daarom pakken wij ermee uit,? sneerde Schrempp.

Hoezeer Mercedes en Volkswagen met getrokken messen tegenover elkaar staan, blijkt ook uit het spelletje poker dat ze spelen rond de overname van Rolls-Royce. Volkswagen heeft zich met man en macht in die strijd gegooid en is bereid om het even welke prijs te betalen. Piëch wil daarbij SPD’er Gerhard Schröder voor zijn kar spannen, een politicus die de auto-industrie zeer genegen is.

Piëch heeft al verder gedacht. Rolls-Royce is eigendom van Vickers, een wapenconcern dat voor een groot deel door de Britse overheid wordt bedropen. Schröder zou het Volkswagen-dossier dus kunnen gaan bepleiten bij zijn ideologische makker Tony Blair, terwijl Blair dan bij Vickers zou kunnen melden dat de Britse regering wel brood ziet in een verkoop aan Volkswagen. Bijvoorbeeld met het argument dat Volkswagen al tevreden zou zijn met een participatie in Rolls-Royce. Veel Britten beschouwen dat namelijk nog altijd als een nationaal heiligdom beschouwen. Dat nu al achter de schermen wordt gefluisterd dat Volkswagen voorstander is van een ?zeer Britse oplossing?, past in die context.

Alleen is Mercedes niet de enige hindernis die Piëch op het pad naar Rolls-Royce vindt. Hij zal ook eerst BMW opzij moeten zetten. De Beierse constructeur levert nu al acht- en twaalfcilinders voor de nieuwe modellen van Rolls-Royce en Bentley. Als Volkwagen Rolls-Royce overneemt, dan zou BMW kunnen eisen dat de Britten hun contract naleven en ieder jaar zo’n tweeduizend Beierse motoren blijven kopen. En het ligt voor de hand dat Piëch na een eventuele overname van of participatie in Rolls-Royce nooit ofte nimmer een BMW-mechaniek onder de edele motorkap zou dulden. Want in zijn denkpatroon hoort op die plaats alleen de twaalfcilinder van Volkswagen thuis. Trouwens, zelfs als BMW het been stijf houdt en zijn motoren straks naar Engeland blijft verschepen, heeft Piëch al een oplossing achter de hand : ?Dan stapelen we die rommel gewoon op in een magazijn. En binden we er een leuk strikje rond.?

Copyright Der Spiegel/Bewerking : Jo Bossuyt.

Jürgen Hubbert poseert bij de Mercedes A-Klasse op de uitreiking van het Gouden Stuur in Berlijn : Het einde van een Griekse tragedie is toch ook al van tevoren bekend.

Piëch van Volkswagen (links) tegen Schrempp van Mercedes : hard tegen onzacht.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content