Magazine Magazine Een zoon van Corsica Op 15 augustus 1769 schonk Maria Leatitia Ramolino, echtgenote van edelman en advocaat Carlo Maria Buonaparte, in het Corsicaanse Ajaccio het leven aan een zoontje. Ze noemden hem Nabulione. Als tweede oudste van een gezin van acht kinderen was er niets dat hem voorbestemde om een van de grootste leiders aller tijden te worden, tot …
Magazine Magazine Beknopt historisch overzicht van het napoleontisch tijdperk 1793 19 december: onder leiding van onderofficier Bonaparte veroveren de Fransen de havenstad Toulon op de Engelsen
Magazine Magazine De keizer en de geschiedenis In 2005 organiseerde een televisiezender in Frankrijk een verkiezing van de grootste Fransen van alle tijden. Dat was een spelletje dat toen, in navolging van de BBC, in zowat alle landen van Europa werd gespeeld. In het Verenigd Koninkrijk kwam Winston Churchill als eerste uit de bus. In België mochten er zich vanzelfsprekend twee de …
Magazine Magazine Waarom Bonaparte keizer werd Na vier jaar Consulaat (1800-1804) was Eerste Consul Bonaparte het onbetwistbare staatshoofd. Meer dan ooit was hij de man die het hele republikeinse bestel bij elkaar hield, maar zoals elke leider ontsnapte hij niet aan de noodzaak om zijn macht te legitimeren. De grondslag voor zijn gezag werd gevonden in het statuut van vorst.
Magazine Magazine De strateeg Zoals Napoleon niet de bedenker maar wel verspreider van de ideeën van de Franse Revolutie was, zo was hij ook niet de uitvinder van de nieuwe militaire strategieën die in zijn tijd opgang maakten. Wel had hij als man van de praktijk het onmiskenbare talent om alle vernieuwende ideeën op het slagveld in klinkende overwinningen om te zetten.
Magazine Magazine Tijdsverloop van de Franse Revolutie 5 mei 1789 Start van de États-Généraux (Staten-Generaal) in Versailles.
Magazine Magazine De slag bij Austerlitz Samen met Waterloo is Napoleons meest beroemde veldslag die bij Austerlitz. De overwinning op de Russische en Oostenrijkse legers werd behaald dankzij een uiterst vernuftig tactisch strijdplan en ingevingen die niet anders dan geniaal kunnen worden genoemd. Tegelijk luidde Austerlitz ook de Franse dominantie in Europa in.
Magazine Magazine De keizer, de zaken en het geld De oorlogen eisten ook op economisch vlak hun tol, zeker in de laatste zeven jaar van het keizerrijk (tussen 1808 en 1815). De handel draaide niet, het geld rolde niet en zakenlui lieten in min of meer verdekte termen hun ongenoegen blijken. Volgens hen had de keizer met al zijn buitenlandse avonturen de nieuwe oorlog uitgelokt. Het droeg niet bij tot een goede verstandhouding tussen het staatshoofd en de zakenwereld.
Magazine Magazine Meritocratie Het ancien régime, met zijn privileges voor de adel en de clerus, werd vervangen door een moderner systeem. Van democratie was nog geen sprake, maar Napoleon wilde dat de mensen die het echt verdienden ook de meeste maatschappelijke promotiekansen kregen. Wie zich inzette voor het algemeen belang, het keizerrijk of de keizer zou daarvoor beloond worden. Maar hoe kon hij dat rijmen met het gelijkheidsprincipe van de Revolutie?
Magazine Magazine Keizerlijk bezoek Na zijn succesvolle eerste rondreis in België bekoelde de relatie tussen Napoleon en onze contreien. Hij zou nog welgeteld drie keer op bezoek komen. Iedere keer stelde hij vast dat Antwerpen maar niet de oorlogshaven wilde worden die hij voor ogen had, en dat de koppige inwoners van deze streek nog altijd heimwee naar de Oostenrijkers leken te hebben. Maar in 1804 behoedde hij wel het paleis van Laken voor de sloop.
Magazine Magazine De Russische veldtocht van 1812 De gebeurtenissen van 1812 waren bepalend voor alles wat daarna op het oude continent is gebeurd. Op het spel stonden de globale machtsverdeling in de wereld, de greep op de overzeese kolonies, hun kostbare grondstoffen en de maritieme aanvoerroutes als levensaders van de nakende industrialisering van Europa. Daarnaast werd beslist met welk samenlevingsmodel Europa de volgende eeuw zou ingaan.
Magazine Magazine De gezondheid Als jonge generaal leek Napoleon wel immuun voor vermoeidheid en ontbering, maar gaandeweg begon zijn enorme takenpakket een fysieke en psychische tol te eisen. Zeker is dat hij aan een chronisch blaasprobleem leed, en dat aambeien hem in Waterloo verhinderden zijn soldaten te paard aan te sporen.
Magazine Magazine De Belgisch-Nederlandse troepen in de slag bij Waterloo Hoewel zowat alles over de definitieve nederlaag van Napoleon al gezegd en geschreven is, blijft de Belgisch-Nederlandse inbreng in de overwinning van het geallieerde leger bij Waterloo tot op heden onderbelicht. Dat is voornamelijk het gevolg van de geschiedenisvervalsing van opperbevelhebber Wellington, waar de Britse geschiedschrijving vervolgens naarstig aan heeft meegewerkt.
Magazine Magazine De dictator Nadat Napoleon als Eerste Consul de macht had gegrepen, werden de grote maatschappelijke hervormingen ingezet. De principes van de verlichting werden omgezet in regels, wetteksten en maatschappelijke organisatie, met gelijkheid en vrijheid als leidmotieven. Op het vlak van gelijkheid heeft Napoleon zeker de bakens verzet, maar de vrijheid hinkte achterop.
Magazine Magazine De oorlog in Spanje In de oorlog tegen Spanje (1808) toonde Napoleon zich als veldheer op zijn best. Toch blijft het voor veel historici een raadsel waarom hij dit verarmde, door en door katholieke land met alle geweld wilde onderwerpen. Het Spanjebeleid van Napoleon vormde immers een van de oorzaken van zijn uiteindelijke ondergang.
Magazine Magazine Medische zorgen op het slagveld Ondanks de inspanningen van dokters, chirurgijns en gewone burgers was het lot van de gewonden na een veldslag op zijn minst erbarmelijk te noemen. Kanonvuur en geweerschoten zorgden voor verwondingen die met de beperkte kennis van de chirurgie niet of nauwelijks verzorgd konden worden. In een tijd waar de medische wetenschap nog in de kinderschoenen stond, was amputatie - meestal onverdoofd - meestal de enige optie.
Magazine Magazine De werkdag van de keizer Napoleon was een selfmade man en een werkbeest, die vooral in de eerste vier jaren van zijn bewind - het Consulaat - bergen wist te verzetten. In de periode van het keizerrijk bleef hij een harde werker, maar hij liet de republikeinse omgangsvormen varen en riep een nieuw soort hofhouding in het leven.
Magazine Magazine De dood Nauwelijks 51 was Napoleon toen hij op 5 mei 1821 op het eiland Sint-Helena het leven liet. Hoewel kwaad opzet tot op vandaag niet wordt uitgesloten, heeft het er alle schijn van dat hij een natuurlijke dood stierf. Volgens het autopsieverslag had de voormalige keizer een maagzweer 'die de maagwand zo erg geperforeerd had dat men er zijn kleine vinger door kon steken'.
Magazine Magazine De mannen rond Napoleon Het belang van Napoleons directe omgeving mag niet worden onderschat. De maatschappij die hij wilde en leidde is voor een groot stuk door hem bedacht, maar de onderneming was zo gigantisch en werd op zo'n korte tijd tot stand gebracht, dat ze onmogelijk het werk van één man kan zijn geweest. De keizer had het geluk dat hij zich kon laten omringen door een gouden politieke generatie.
Magazine Magazine De Duitse eenmaking Een van Napoleons grootste verwezenlijkingen is de eenmaking van Duitsland, een land dat door zijn expansiedrang de recente geschiedenis van Europa heeft getekend. De ironie van de geschiedenis wil dat zijn verwaarlozing van de door hemzelf opgerichte Rijnbond mee aan de basis lag van de Duitse opkomst in de 19de en 20ste eeuw.
Magazine Magazine De Eerste Consul in de grote Vlaamse steden 'De Belgen zijn Fransen, net zoals de Normandiërs of de Bourgondiërs dat zijn', heeft Napoleon ooit gezegd. 'Net zomin als het Franse volk ooit zijn rechten zal afstaan, zo zal het ooit afzien van de vereniging met België.' Het behoud van onze contreien behoorde dan ook tot de kerntaken van de Eerste Consul, die in 1803 met een uitgebreid gevolg alle grote Vlaamse steden bezocht.
Magazine Magazine Het testament Negentien dagen voor zijn dood stelde Napoleon eigenhandig zijn testament op, waarbij hij voor één keer de moeite deed om leesbaar te schrijven. Het document, van de geest van de keizer doordrongen, bevindt zich in de archieven van Les Archives Nationales in de Marais te Parijs. Het ligt in een safe in een speciale kamer die afgesloten is met grote, gesculpteerde mahoniehouten deuren.
Magazine Magazine De keizer als spindoctor Napoleon huldigde het principe dat een veldslag winnen zinloos was, als je het succes achteraf niet politiek verzilverde. Vanaf het moment dat hij zijn eerste grote veldtocht leidde, liet hij zich dan ook nadrukkelijk in met de communicatie van zijn verwezenlijkingen.
Magazine Magazine De opmaat naar vandaag 'Een nieuwe regering moet inspireren en verwonderen', heeft Bonaparte ooit gezegd. 'Als ze ophoudt te schitteren, dan valt ze.' Het waren geen loze woorden. Vooral in de eerste jaren van zijn heerschappij bestookte hij zijn ministers en raadgevers met richtlijnen, en werden de principes van de Franse Revolutie in wetteksten verankerd.
Geschiedenis Geschiedenis 'Het is tijd om het beeld van de waanzinnige Romeinse keizer bij te stellen' Het Oude Rome is niet voor watjes. Is het uiteindelijk niet meer dan normaal dat zelfs goedbedoelende leiders in die omstandigheden evolueren tot moordlustige maniakken? Of een nog interessantere hypothese: maakt de tijd, de overlevering in de geschiedenis, hen waanzinnig?
Magazine Magazine Van Caligula en Donald Trump Neem nu Caligula. Weinig mensen twijfelen eraan dat de Romeinse keizer die zijn paard tot senator benoemde goed gek moet zijn geweest. Toch leert deze Knack Historia dat recent onderzoek daar niet meer zo zeker van is. Zo is het goed mogelijk dat Caligula zijn paard tot senator benoemde om de senaat dwars te zitten. …
Magazine Magazine Achnaton (?-1322 v.C.) REUS ONDER DE FARAO'S Achnaton is 30 eeuwen verzwegen en vergeten, tot hij berucht wordt als revolutionair hervormer. Of wijst zijn eenmanskruistocht tegen de gevestigde orde op waanzin?
Magazine Magazine Nero (37-68) KEIZERLIJK MONSTER? Keizer Nero wordt dikwijls vergeleken met die andere Romeinse heerser, Caligula. In waanzin zijn ze min of meer elkaars gelijke. Maar in beide gevallen komt dat negatieve beeld van de antieke auteurs, die hen kort na hun dood als 'monster' beschrijven. Zeker bij Nero is die eenzijdige typering intussen bijgestuurd.
Magazine Magazine "De urgentie van een tentoonstelling Gestoorde Vorsten is nu groter" Gestoorde vorsten, zo heet de tentoonstelling die het Gentse Museum Dr. Guislain in 1999-2000 organiseerde naar aanleiding van 500 jaar Keizer Karel (in 1500 in Gent geboren). Best een gewaagd initiatief voor een nog jong museum. "Eigenlijk was het straf dat we met zo'n evenement uitpakten", vertelt Patrick Allegaert, artistiek en beleidsadviseur van het museum. "Buitenlandse journalisten vertelden dat een dergelijke tentoonstelling bij hen op dat moment niet zou kunnen. Dat een initiatief van die aard aanleiding zou geven tot controverse. We waren dan ook overdonderd door de enorme belangstelling die ons te beurt viel. Nu, twintig jaar later, zou het thema nog veel meer aanslaan. De urgentie ligt veel hoger. Maar ik zou de zaak wel anders aanpakken. Intussen hebben we veel bijgeleerd."
Magazine Magazine Karel VI van Frankrijk (1368-1422) DE MAN VAN GLAS De passage van Karel VI als vorst is een ramp voor Frankrijk. Het land wordt geteisterd door oorlog, maar zit opgescheept met een karakterloze, gewelddadige en geesteszieke leider.
Magazine Magazine Nebukadnezar (605-562 v.C.) MACHT VAN EEN KONING, AMBITIE VAN EEN KOE Een koning die een wereldrijk bestiert, gebieden verovert, grootse bouwwerken neerplant en... denkt dat hij een koe is en begint te grazen? Te gek voor woorden, maar het staat in de Bijbel: Nebukadnezar is zijn naam.
Geschiedenis Geschiedenis Een nieuwe blik op de farao's: 'Je moet niet met ogen van nu naar duizenden jaren geleden kijken' Rare jongens, die farao's. Trouwen als broer en zus of als vader en dochter, zichzelf tot god uitroepen, tienduizenden mensen als slaven aan een larger than live-piramide laten bouwen zodat ze ook na hun dood luxe hebben... Gek? 'Nee,' zegt Marleen Reynders, egyptologe. 'Ze deden wat van hen verwacht werd om hun rijk te laten bloeien.'
Magazine Magazine Ivan de Verschrikkelijke (1530-1584) NIET MEER ZO VERSCHRIKKELIJK Ivan de Verschrikkelijke introduceert de boekdrukkunst in Rusland. Dat hij later volledig de pedalen verliest, wordt tegenwoordig ontkend.
Magazine Magazine Johanna van Castilië (1479-1555) 'JUANA LA LOCA' Johanna van Castilië staat bekend als Johanna de Waanzinnige, de vrouw die het lijk van haar man door Europa sleept. Is ze echt psychisch gestoord of is de rechtmatige koningin van Spanje het slachtoffer van een samenzwering door de machtsbeluste mannen uit haar familie?
Magazine Magazine Otto van Beieren (1848-1916) EENZAME SOLDAAT Otto Van Beieren is de jongere broer van sprookjeskoning Ludwig II van Beieren. Nadat hij jaren heeft gediend in het leger van Beieren, verdwijnt hij stilaan uit het openbare leven. Otto blijft geïsoleerd, ook als hij na de tragische dood van zijn broer 'officieel' koning van Denemarken wordt.
Magazine Magazine Ludwig II van Beieren (1845-1886) DE SPROOKJESKONING Ludwig II is populair als knappe, jonge koning van Beieren. Ook is hij excentriek. Hij heeft weinig belangstelling voor bestuurszaken, des te meer voor kunst en architectuur. Ludwig heeft een voorliefde voor kastelen en paleizen bouwen. Het bekendste is het niet helemaal afgewerkte sprookjeskasteel Neuschwanstein, dat jaarlijks duizenden toeristen lokt.
Magazine Magazine Sultan Mustafa (1591-1639) MUSTAFA THE MAD Vanaf zijn 11de leeft sultan Mustafa I met het besef dat hij elk moment vermoord kan worden. Is hij echt paranoïde, of beschikt Mustafa the Mad over veel realiteitszin door de enige kaart te trekken die zijn moord voorkomt: de waanzin?
Magazine Magazine Charlotte van België (1840-1927) TROOSTELOZE KEIZERIN VAN MEXICO De dochter van Leopold I wordt aan de zijde van aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk keizerin van Mexico. Het roekeloze avontuur duurt geen drie jaar.
Magazine Magazine Napoleon Bonaparte (1769-1821) KEIZER VAN DE REPUBLIEK De grootste Fransman aller tijden volgens veel Fransen. Geniaal wendbaar op het slagveld en in de samenleving. Succesvol ondanks/dankzij een antisociale gedragsstoornis.
Magazine Magazine Adolf hitler (1889-1945) JODENHATEND HYPOCHONDER Haalt Adolf Hitler zijn jodenhaat en zijn gedrevenheid om van Duitsland een oppermacht te maken uit zijn vertekend moederbeeld? Of is het de posttraumatische stress door zijn moeilijke jeugd en WOI die hem tot waanzin drijft?
Geschiedenis Geschiedenis Inzicht in het hoofd van psychopaten: 'De meesten doorzien hun verwrongen manier van denken niet' Hannibal Lecter was een psychopaat, zoveel is duidelijk. Maar jouw baas is er misschien ook één en wie weet zelfs jouw buurman, want psychopathie kent evenveel gedaanten als er psychopaten zijn. Eén eigenschap hebben ze alvast gemeen: ze hebben nauwelijks of geen geweten.
Geschiedenis Geschiedenis Het gedachtegoed van Mary Beard onder de loep: 'Waarom is een vrouw 'sterk' als ze iets presteert?' Powervrouwen? Die zijn in vergelijking met machtige mannen maar dun gezaaid en worden in de geschiedenis meestal niet zo fraai afgeschilderd. Waarom? Cultuurhistorica Kaat Wils toetst de uitspraken over vrouwen en macht van de Britse classica en feministe Mary Beard.
Magazine Magazine Jozef Stalin (1878-1953) DE 'MAN VAN STAAL' Jozef Stalin is de langst regerende leider van de Sovjet-Unie en tevens de meest moorddadige. Zijn "rode terreur" maakt tussen 9 en 20 miljoen slachtoffers.
Magazine Magazine Hendrik VI (1421-1471) SPEELBAL VAN DE ROZENOORLOG Hendrik VI van Engeland heeft helemaal niet de militaire capaciteiten van zijn vader Hendrik V. Ook mentaal is hij niet sterk, met desastreuze gevolgen. Engeland verliest zijn bezittingen en macht in Frankrijk en Hendrik wordt meegesleurd in de Rozenoorlog, die voor hem fataal afloopt.
Magazine Magazine Hoogmoed danst over de wereld David Owen is amper 30 als hij staatssecretaris wordt in de Labourregering van de Britse premier Harold Wilson. Nu is hij 80 en Lord, met voor de rest van zijn leven een zetel in het Hogerhuis. Na zijn doortocht op onder andere Volksgezondheid en Buitenlandse Zaken wordt hij internationaal actief, zowel in de diplomatie als in de zakenwereld. Nooit vergeet hij zijn eerste roeping, zijn specialisatie in de neurologie. In 2016 herschrijft hij zijn klassieker In Sickness and in Power, Illness in the Heads of Government, Military and Business Leaders since 1900 dat in een oudere versie ook in het Nederlands verschijnt als Zieke Wereldleiders. Zopas bundelt hij zijn denkbeelden opnieuw in Hubris. The Road to Trump. Power, Populism and Narcissism. Redenen te over voor een uitvoerig gesprek bij hem thuis in Londen, stroomafwaarts van Westminster.
Europa Europa 'Psychologie van politieke leiders heeft grote impact op beleidskeuzes' Niet alleen kennis en ervaring, maar ook het psychologisch profiel van politici kan het resultaat van onderhandelingen beïnvloeden. Een clash van persoonlijkheden kan ertoe leiden dat alles muurvast komt te zitten. Kijk maar naar de 194 dagen durende regeringsvorming uit 2007: die uiterst moeizame periode inspireerde Christ'l De Landtsheer om de rol van persoonlijkheid in de Belgische politiek te onderzoeken.
Magazine Magazine Spaanse Habsburgers: hoe een dynastie zich in de vernieling trouwt In de geschiedenis zijn huwelijken onder familieleden in koningshuizen niet ongewoon. Normaal levert dat geen noemenswaardige problemen op, maar als dat systematisch gebeurt, kan het verstrekkende gevolgen hebben. Dat is wat er gebeurt bij de Spaanse Habsburgers. Om de macht van de dynastie te bevestigen en 'besmetting' van het vorstenhuis tegen te gaan, volgt een opeenstapeling van huwelijken onder bloedverwanten. Niet alleen loop je door die inteelt verloren in hun stamboon, veel erger is dat de genetische afwijkingen op de duur zo erg zijn, dat een soort Sméagol op de troon belandt die nauwelijks kan spreken of stappen. En zo sterft een dynastie uit.
Magazine Magazine Erik XIV van Zweden (1533-1577) DECADENTE LEVENSSTIJL Koning Erik XIV van Zweden is een man vol contradicties: welopgevoed en intelligent, ambitieus en talentvol, maar ook hooghartig, barbaars en agressief. Hij wil de macht van Zweden en zijn koning vergroten, verovert Estland en raakt verwikkeld in de brutale Zevenjarige Oorlog met Denemarken en Polen. Op dat moment vertoont Erik XIV steeds …
Magazine Magazine Leopold II van België (1835-1909) DOL OP ROOD RUBBER Vader Leopold I noemt zijn kroonprins al "mentaal gestoord". Dwangarbeid en terreur worden meer regel dan uitzondering in zijn kolonie.
Magazine Magazine Anna van Rusland (1693-1740) TSARINA VAN BOERTIGE LUIM De tweede dochter van Ivan V, de zwakzinnige oudere broer en co-tsaar van Peter de Grote, is ziekelijk kwaadaardig geboren. Als tsarina gelooft ze in terreur: ze laat van vermoedelijk 20.000 'verraders' de neus afsnijden; haar zinloze oorlogen ruïneren de boeren.
