Zijn er echt zeven 'olympische zwembaden' aan Belgisch kernafval? In de politieke discussie over de kernuitstap - en de bouw van nieuwe gascentrales - had minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) het recent over 'zeven olympische zwembaden' aan Belgisch kernafval. Klopt die hoeveelheid wel?
Hoe 'black pr' een gevaar kan vormen voor de democratie Iedere week zoekt Knack naar misleidende informatie op het internet. De Facebookpagina The news of Brussel en de website brusselsreporter.com lijken op het eerste gezicht normale nieuwskanalen. In werkelijkheid worden ze gebruikt voor black pr: een anonieme lastercampagne tegen de Nederlandse grootbank ING, aangestuurd vanuit Oekraïne. Hoe gevaarlijk is black pr?
Waarom voetbal en politiek moeilijk van elkaar te scheiden zijn Controverse over 'knielende voetballers' als antiracistisch statement leidt tot pleidooien om 'politiek en voetbal te scheiden'. Maar dat is niet vanzelfsprekend, want politici instrumentaliseren zelf graag de voetbalsport.
Nieuws Nieuws Algoritmes op sociale media: vriend of vijand van de factchecker? Wanneer sociale media in het vizier komen van critici, gaat het al snel over 'de algoritmes' die allerlei beslissingen nemen en berichten censureren. Zelfs onschuldige foto's en reguliere factchecks worden zo soms offline gehaald. Hoe kan het anders en beter?
'Aborteer blanke baby's' en andere lastercampagnes tegen Black Lives Matter Een jaar na het overlijden van George Floyd reageren bepaalde uiterst rechtse kringen nog altijd gepikeerd op de slogan Black Lives Matter. Online proberen ze daarom op allerlei manieren de beweging in diskrediet te brengen.
'We are one': PVDA wil met 'nationale eenheid' graantje meepikken van Rode Duivels-hype Twee weken geleden lanceerde oppositiepartij PVDA, grotendeels onder de radar, een nieuwe politieke campagne met de slogan "We are one". Via een gelijknamige website deelt de partij gratis Belgische vlaggen uit en verkoopt ze mondmaskers en T-shirts met de Belgische driekleur, inspelend op het België-gevoel tijdens het nakende EK Voetbal en de Olympische Spelen. Maar juridisch schortte er vanalles aan dit initiatief.
Neurenberg 2.0: de gerechtelijke wraakfantasieën van complotdenkers Tijdens de Neurenbergse processen stonden na de Tweede Wereldoorlog nazikopstukken terecht voor een militair tribunaal. Complotdenkers die geloven dat de coronacrisis een frauduleuze 'plandemie' is, pleiten naar analogie daarvan voor Neurenberg 2.0.
Nieuws Nieuws Hoe Russische propaganda ook Vlaamse politici verleidt Heel wat Engelstalige mediabedrijven zijn niet meer dan een façade waarachter buitenlandse actoren subtiele propaganda verspreiden. En toch delen ook Vlaamse politici op sociale media geregeld 'nieuws' van dergelijke kanalen.
Waarom politici zo vaak over zwerfvuil beginnen Politici en politieke partijen adverteren maandelijks voor tienduizenden euro's op Facebook. Daarbij maken ze steeds vaker gebruik van specifieke marketingtrucs om nieuwe volgers aan te trekken.
Wie schuilt er achter de fake news coronastickers? In verschillende landen duiken in het straatbeeld zwart-witte stickers op die zich kanten tegen het coronabeleid en tegen de mediaberichtgeving daarover. Ze komen van de Telegramgroep The White Rose. Ook in Vlaanderen duiken ze al op.
Worden de corona-enquêtes gemanipuleerd? Voor- en tegenstanders van de coronamaatregelen grijpen de resultaten van online-enquêtes aan ter ondersteuning van hun standpunten. Maar wat als de resultaten van die bevragingen fouten bevatten of gemanipuleerd worden door drukkingsgroepen?
Gezondheid Gezondheid Fout in Sciensano-rapport: ernstige overdrijving van zelfmoordtendensen in coronatijd In het Sciensano-rapport over de recentste Gezondheidsenquête, dat gisteren verscheen, stonden enkele pijnlijke fouten. Zo beweerde Sciensano dat het aantal zelfmoordpogingen in ons land de voorbije 12 maanden meer dan tien maal hoger lag dan in werkelijkheid het geval was.
Nee, een vaccin tast je levensverzekering niet aan Antivaxers verspreiden op sociale media misleidende informatie over verzekeringswaarborgen na coronavaccinatie. Maar de verzekeringssector ontkent die geruchten formeel.
Valt de 'Graaidag' van PVDA op de juiste datum? Het afkondigen van een symbolische datum, zoals 'Earth Overshoot Day' of 'Graaidag', is een goede manier om aandacht te krijgen in de media. Maar die initiatieven botsen geregeld op kritiek vanwege hun rekenmethodes en representativiteit.
Wereld Wereld Tientallen politieke quotes worden verkeerdelijk aan acteur Morgan Freeman toegeschreven Met diepzinnige citaten van literaire grootheden, historische beroemdheden of andere gerespecteerde figuren kun je likes scoren en het publieke debat beïnvloeden. Maar als die quotes vals blijken te zijn, begeef je je op glad ijs.
Hoe antivaxers een Vlaamse veearts wereldberoemd maakten De Vlaamse veearts Geert Vanden Bossche pleit ervoor om alle coronavaccinaties stop te zetten. Een verhaal over een gepimpt cv, rooftijdschriften en nepconferenties.
Tegenstanders coronamaatregelen zetten politie onder druk Ordehandhavers die geen coronaboetes uitdelen maar 'de kant van het volk kiezen': het is de natte droom van heel wat tegenstanders van de coronamaatregelen. Ze verspreiden daarbij misleidende berichten over politieoptredens en viseren soms rechtstreeks politieagenten.
Onderwijs Onderwijs Is er écht een boom van 'verontrustende opvoedingssituaties' zoals het CLB beweert? Volgens de CLB's is het aantal dossiers over 'verontrustende opvoedingssituaties' bij het parket vertienvoudigd. Het parket gewaagt van een daling. Hoe zit dat?
Horizon 238: onafhankelijke denktank of nieuwe nucleaire lobby? Iedere week zoekt Knack naar misleidende informatie op het internet. In de herfst van 2020 duikt op sociale media en in de opiniekaternen van de Belgische pers een nieuwe denktank op: Horizon 238, gesticht door een groep jonge ingenieurs die pleiten voor de toekomst van de Belgische kerncentrales en nucleaire industrie. Wat drijft hen?
Nieuws Nieuws Huawei in België: fake nieuwssites en een fake milieuorganisatie Een recente anti-Belgische campagne van de Chinese technologiereus Huawei beroert nu ook internationaal de gemoederen. Nieuwe dubieuze elementen blijven opduiken, waaronder zestien fake nieuwssites vol geplagieerde artikels, en zelfs een onbestaande Belgische milieuorganisatie die propaganda voert voor Huawei.
Factchecks in Vlaanderen: 5 lessen van de Arbiter van Knack Nee, ze hoeven niet evenredig verdeeld te worden over de politieke partijen - en vier andere lessen over factchecks van Rien Emmery, Knacks Arbiter.
Het geld van de coronasceptici Sinds het losbarsten van de coronacrisis is er een brede waaier aan groeperingen, websites en vzw's opgedoken die ijveren tegen de coronamaatregelen of tegen vaccinatie. Ze bestoken de burger enerzijds met foute informatie, maar anderzijds ook met bedelberichten voor financiële steun.
Wereld Wereld Hoe fake news uit Saudi-Arabië het Westen bespeelt Bij het begrip 'buitenlandse inmenging' denken we in het Westen al snel aan Chinese spionnen of Russische trollenfabrieken. Maar ook vanuit Saudi-Arabië wordt online propaganda verspreid om onze publieke opinie te beïnvloeden. En soms lukt dat zelfs.
Nieuws Nieuws Kan 5G-technologie het klimaat redden? Bedrijven die 5G-technologie leveren, beweren graag dat de ultrasnelle mobiele verbindingen zullen helpen om de klimaatcrisis onder controle te krijgen. Ecologische stemmen vrezen de extra CO2-uitstoot en pleiten voor 'digitale soberheid'.
Gezondheid Gezondheid Fake news over corona en zelfdodingscijfers gaat viraal: 'Néé, er is geen zelfmoordepidemie' Het spanningsveld tussen de coronamaatregelen en onze mentale gezondheid is de voorbije maanden druk besproken. Op sociale media circuleren groteske overdrijvingen en gevaarlijke desinformatie over zelfdodingscijfers, die het debat niet vooruithelpen.
Wereld Wereld De macht van big tech: hoever gaat 'censuur' op sociale media? De verbanning van Donald Trump van verschillende sociale media heeft het debat over de macht van big tech een nieuwe impuls gegeven. Factcheckers en Oost-Europa spelen een prominente rol in de discussies.
Gezondheid Gezondheid Hoe onderscheid je vaccintwijfelaars van antivaxers? Dat mensen vragen hebben over de coronavaccins is normaal. Het is daarom van belang om het onderscheid te maken tussen oprechte vaccintwijfelaars en malafide antivaxers. Maar hoe haal je ze uit elkaar? We bekijken enkele technieken.
Fake influencers en fake news: moddercampagne van Huawei tegen de Belgische regering In juni besliste de Nationale Veiligheidsraad om bij de uitbouw van het 5G-netwerk in ons land Chinese bedrijven uit te sluiten. Huawei, de Chinese smartphonefabrikant en leverancier van netwerkapparatuur, probeert op allerlei manieren om die beslissing terug te draaien. Het nieuwste front in deze strijd is een recente Twittercampagne die bulkt van harde kritiek op de Belgische regering. Die campagne blijkt echter grotendeels te steunen op tweets van fake influencers en op artikels gepubliceerd op fake nieuwssites.
Wereld Wereld Van Qanon tot Siegfried Bracke: 2020 was een vruchtbare bodem voor complottheorieën Bosbranden, Black Lives Matter, een pandemie en de Amerikaanse presidentsverkiezingen vormden dit jaar een vruchtbare humuslaag waarin het complotdenken gedijde. Ook in België?
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Macron wil niet 'alleen moslimkinderen' speciale identificatienummers geven De Franse regering lanceerde een wetsvoorstel dat een identifiant national wil invoeren voor elk Frans schoolgaand kind. Het is dus niet zo dat alleen moslimkinderen in Frankrijk een speciaal wettelijk identificatienummer zouden krijgen om hen te 'monitoren', zoals in een Instagrampost wordt gezegd.
Milieu Milieu Zijn windturbines 'vogelhakselaars'? Sociale media en opiniekaternen werden de voorbije weken gedomineerd door discussies over de energievoorziening in België. Geregeld duikt daarbij het argument op dat windturbines veel slachtoffers maken onder vogels, vleermuizen en andere dieren. Klopt dat?
Europa Europa Nee, Macron heeft het niet op moslimkinderen gemunt De verregaande en controversiële plannen van de Franse regering om radicalisering in te dammen, hebben in de internationale moslimwereld geleid tot luid protest. Misleidende informatie over die plannen circuleert ook in ons land en draagt bij tot de gespannen sfeer.
Wereld Wereld Waarom extreemrechts Trumps 'kiesfraude'-claim wereldwijd omarmt Donald Trump was altijd al opvallend populairder bij extreemrechtse en populistische politici. Na zijn nederlaag tegen Joe Biden gingen sommigen van hen vlot mee in de stelling dat de president het slachtoffer werd van 'verkiezingsfraude'. Ook in België.
Ongefilterde sociale media: troef of achilleshiel? De recente terreuraanslagen in Frankrijk en Oostenrijk tonen aan dat je door de onmiddellijke en ongefilterde aard van sociale media erg nuttige informatie kunt vinden, maar dat evengoed onbevestigde geruchten verspreid kunnen raken.
Magazine Magazine Corona-onzin: van online naar biowinkels en brievenbussen Wanneer het gaat over misleidende informatie over het coronavirus, wordt al snel gekeken naar het internet: schimmige websites, ophitsende Facebookgroepen en YouTube-filmpjes vol complottheorieën. Maar desinformatie zit steeds vaker ook gewoon tussen je boodschappen en in je brievenbus.
Gezondheid Gezondheid Hoe de Vlaamse overheid via een omweg coronadesinformatie subsidieert Misleidende informatie over het coronavirus lees je niet alleen op schimmige websites en in ophitsende Facebookgroepen: je vindt ze ook gewoon in de biowinkel. De sector van de natuurgeneeskunde blijkt al maanden een vruchtbare voedingsbodem om de coronamaatregelen in twijfel te trekken. Soms gebeurt dat zelfs met erkenning - en subsidiëring - door de Vlaamse overheid.
Factcheck Factcheck Factcheck: Nee, dit is niet de begrafenis van de Tsjetsjeense moordenaar van Samuel Paty Op 2 november doken op Twitter en Facebook videobeelden op van een publieke begrafenisstoet in Tsjetsjenië, waarvan beweerd wordt dat het gaat om de begrafenis van Abdoullakh Anzorov, de 18-jarige Tsjetsjeen die op 16 oktober de Franse leraar Samuel Paty vermoordde. Dat klopt niet.
Wereld Wereld Stoppen sociale media een schandaal over Joe Biden in de doofpot? De pers en grote socialemediabedrijven krijgen in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen de beschuldiging dat ze een negatief verhaal over Joe Biden zouden censureren. Klopt dat?
Waarom Joods Actueel een 'uniek antivirusmasker' aanprijst Iedere week zoekt Knack naar misleidende informatie op het internet. Sommige producenten van mondmaskers beloven via innovatieve technologieën extra bescherming tegen het coronavirus. Maar zijn die claims betrouwbaar?
De vlag van Assita Kanko (N-VA): wie lakte de nagels van de Vlaamse Leeuw? Assita Kanko, Europarlementslid voor de N-VA, plaatste op Instagram een afbeelding waarop ze poseert met een Vlaamse vlag, die echter was gefotoshopt om er de rode accenten uit te halen. Het duidt op een blijvende discussie onder Vlaams-nationalisten over hoe de 'echte' Vlaamse vlag eruit hoort te zien.
Complottheorieën: hoe corona het antisemitisme doet heropleven Complottheorieën over covid-19 draaien vaak rond de stelling dat de pandemie 'gepland' is door een geheime elite met het oog op een wereldwijde dictatuur of nieuwe orde. Antisemitische ondertonen zijn daarbij nooit ver weg.
Nieuws Nieuws Politieke peilingen op Twitter: van onbetrouwbaar tot ronduit fake Peilingen naar kiesintenties worden schaarser in Vlaanderen. Tijdens de turbulente regeringsvorming doken enkele schimmige Twitterpeilingen in dat vacuüm, met verwarring tot gevolg.
Vlaams Belang verspreidt fout overheidscijfer over leeflonen voor 'vreemdelingen' Een opvallend cijfer, druk gedeeld door politici van Vlaams Belang: 73,5 procent van de federale OCMW-steun zou gaan naar 'vreemdelingen'. Nu blijkt dit gebaseerd op een rekenfout van de bevoegde administratie.
Is Zwarte Piet beschermd erfgoed? Vlaams Belang en gelijkgestemde partijen dienden in het Europees Parlement een resolutie in tegen het 'censureren' van Zwarte Piet door multinationals als Facebook. Daarbij gebruiken ze als argument dat Zwarte Piet erkend is als Vlaams erfgoed. Klopt dat?
Lost in translation: Vlaamse politici delen (on)bewust misleidende verhalen op social media Of het nu over homohaat of anti blank geweld gaat: als Vlaamse politici op sociale media choquerende berichten uit het buitenland willen delen, denken ze beter twee keer na.
#SaveTheChildren: wie kan daar nu tégen zijn? Achter de huidige opstoot van online activisme rond kindermisbruik, met onschuldige slogans zoals #SaveTheChildren, schuilt heel wat meer dan je op het eerste gezicht ziet.
Nieuws Nieuws Was de blackface-rel op Facebook een misverstand? Facebook kondigde eerder deze maand een verbod aan op stereotiepe of karikaturale uitbeeldingen van zwarte mensen. De nieuwe regel is pas sinds kort van kracht maar zorgde voordien al voor verwarring.
#Opkuisen: wat betekent zwerfvuil voor Schild & Vrienden? Iedere week zoekt Knack naar misleidende informatie op het internet. Zwerfvuil rapen is een populaire activiteit onder politieke verenigingen. Voor Schild & Vrienden, de identitaire jongerenbeweging opgericht door Dries Van Langenhove, is zwerfvuil minder een doel op zich dan een ideologisch middel.
Alexandria Ocasio-Cortez sleepte Pater Damiaan mee in een standbeeldcontroverse. Terecht? Begin deze maand werd Pater Damiaan - missionaris, katholieke heilige, 'Grootste Belg' volgens een verkiezing in 2005 - meegesleept in de aanslepende internationale standbeeldencontroverse. Maar was dat wel terecht?
'Dissidente experts' over corona: hoe gevaarlijk is Viruswaanzin.be? Bij het contesteren van de coronamaatregelen wordt teruggegrepen naar 'dissidente' stemmen uit de medische wereld. Parallel wordt misbruik gemaakt van ongefundeerde claims die in wetenschappelijke en journalistieke publicaties door de mazen van het net glippen.
