In ons onderwijs geldt de regel: een degelijke kennis van het Nederlands moet onderwijs in elke andere taal voorafgaan. Maar is dat wel de meest geschikte methode?
Franstalige kinderen die in het Nederlandstalig onderwijs een aantal lesuren in het Frans volgen, lezen opmerkelijk beter in het Frans én Nederlands dan kinderen die uitsluitend in het Nederlands onderwezen worden.
Dat is de opmerkelijke conclusie van de studie van Gwen Muylaert (VUB) naar de leesvaardigheid in Nederlandstalige basisscholen in Brussel.
Ongeveer twee derde van de leerlingen in het Nederlandstalig basisonderwijs in Brussel spreekt thuis geen Nederlands. Die kinderen wacht een echte leeruitdaging: naast de vakkennis moeten ze zich ook de onderwijstaal eigen maken. In het huidige systeem biedt men deze kinderen een intensief taalbad aan. Zo leggen alle anderstalige leerlingen in het eerste leerjaar verplicht een taaltest Nederlands af. Wie onvoldoende scoort, moet verplicht bijscholen na de lesuren.
Maar is die aanpak een geschikte methode om leerlingen snel een goede kennis van het Nederlands bij te brengen? Studies hebben bewezen dat de kennis die kinderen hebben van hun moedertaal een sterke indicator is voor hun ontwikkeling in een tweede taal. Omgekeerd heeft ook een goede kennis van de tweede taal een gunstige invloed op de moedertaal.
Meertalig onderwijs
In ons onderwijs geldt echter de regel: een degelijke kennis van het Nederlands moet onderwijs in elke andere taal voorafgaan. In de academische wereld pleit men de laatste jaren steeds meer voor meertalig onderwijs. Bij deze aanpak gebruikt men een ‘vreemde’ taal in een aantal lessen als onderwijstaal: in een Franstalige school wordt bijvoorbeeld de les wiskunde in het Nederlands gegeven. Talenkennis is dan niet langer het doel op zich, maar een middel om andere leerstof te verwerven.
In haar scriptie onderzocht Muylaert de leesvaardigheid in drie Nederlandstalige basisscholen in Brussel, waarvan er twee meertalig onderwijs aanbieden: de les wereldoriëntatie wordt er in het Frans gegeven. De derde school steunt enkel op klassieke Franse les. Opmerkelijk was dat de Franstalige leerlingen in het meertalig onderwijs gemiddeld heel wat beter lezen in het Frans én in het Nederlands dan de Franstalige leerlingen die klassiek taalonderwijs volgen.
Hoewel deze leerlingen minder les in het Nederlands krijgen, lezen ze beter in het Nederlands dan diegenen die enkel in het Nederlands onderwezen worden. Meer Nederlandse les leidt dus niet noodzakelijk tot een betere kennis van die taal.
Muylaert wijst op het grote belang van een beperkte vorm van moedertaalonderwijs. Een betere kennis van de moedertaal leidt tot een betere kennis van alle andere talen die men aanleert. Door Franstalige kinderen enkele uurtjes les in het Frans te geven, lezen zij ook beter in het Nederlands – en is het bijbrengen van een goede kennis van het Nederlands niet de voornaamste opdracht van het Nederlandstalig onderwijs?
Gwen Muylaert won de Klasseprijs 2012, het kleine broertje van de Vlaamse Scriptieprijs. Lees haar scriptie op www.scriptiebank.be
