Roddelen is goed voor je

© Thinkstock

Roddelen vindt al sinds mensenheugenis plaats en is nog steeds een belangrijk instrument voor socialisatie.

Roddelen is een eeuwenoude en vanzelfsprekende praktijk. Iedereen doet het en soms voelen we er ons wat schuldig over, maar roddelen had lang niet de negatieve bijklank die het vandaag heeft, zo stelt historicus Elwin Hofman in zijn masterproef.

Pas in de late middeleeuwen ging men het als een voornamelijk vrouwelijke en verwerpelijke praktijk beschouwen: een zonde van de tong. Sindsdien groeide het beeld dat mannen enkel rationele discussies over “serieuze” onderwerpen hielden terwijl vrouwen doelloos kletsten over de vele vrijers van hun buurvrouw.

Vooroordelen en clichés

In procesdossiers uit het achttiende-eeuwse Kortrijk trof Hofman talloze getuigenissen aan van roddelende familieleden, buren en collega’s. Zo waren er mensen die gehoord hadden dat een zekere Marianne (‘met de grote mammen’) een ‘publieke hoer’ was.

Anderen wisten van ‘hooren seggen’ dat hun collega Carel Verbeke ‘onkuysheyt’ met zijn dochter bedreef. Nog anderen vertelden dat er tijdens de vroegmis van Aswoensdag mensen jenever hadden zitten drinken en dat iemand zelfs zijn pijp had aangestoken aan de kaarsen in de kerk! Niet dat ze het zelf hadden gezien. Maar ze hadden het wel gehoord.

Veel van die roddels waren uiteraard niet waar. Gebaseerd op vooroordelen en clichés, veranderden ze telkens ze werden doorverteld.

Sociale controle

Waarom ging men dan zo gretig aan het kletsen? Roddelen hielp mensen om een sociale kaart op te stellen van hun vrienden en vijanden. Die Marianne was te mijden – tenzij voor een welbepaald soort diensten, natuurlijk. Dankzij het roddelen onderhielden individuen hun vriendschapsbanden en creëerden ze een groepsidentiteit: “Carel is een verachtelijk sujet, wij doen dat soort dingen niet.”

Het was ook een manier om afwijkend gedrag onder controle te houden: roddels leerden welk gedrag onaanvaardbaar was en waren daar tegelijk een sanctie op. Ze zorgden immers voor een slechte reputatie en uitsluiting uit de groep. Carel Verbeke verloor er bijvoorbeeld zijn baan bij. Doordat mensen beseften dat ook over hen geroddeld kon worden als ze zich niet conform de maatschappelijke normen gedroegen, dachten ze twee keer na voor ze die normen overtraden.

Elwin Hofman doet mee aan de Vlaamse Scriptieprijs en maakt kans op 2500€. Wil jij ook meedingen naar de Vlaamse Scriptieprijs 2012? Schrijf je in via www.scriptieprijs.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content