Pijnlijke herinneringen binnenkort uitwisbaar met een pilletje?

© iStock

Fingolimod, het medicijn voor de behandeling van multiple sclerose, zou eveneens slechte herinneringen en traumatische ervaringen kunnen wissen uit het geheugen, concluderen wetenschappers. Wordt de ‘vergeetpil’ binnenkort werkelijkheid?

Fingolimod, het medicijn dat multiple sclerosispatiënten met een terugval innemen, zou ook kunnen werken om negatieve herinneringen en trauma’s uit het geheugen te doen verdwijnen. Tot die conclusie kwam een team wetenschappers met hun onderzoek, gepubliceerd in het Britse vakblad Nature Neuroscience.

De wetenschappers testten het medicijn uit op muizen en merkten dat die niet meer angstig reageerden na een elektrische shock wanneer ze Fingolimod toegediend kregen. Muizen verstijven letterlijk van angst als ze schrik hebben, maar bleven met de inname van het medicijn gewoon bewegen. De onderzoekers hopen een variant te creëren die de herinneringen nog steeds onderdrukt, zonder de bijwerkingen van het huidige medicijn. Fingolimod zorgt namelijk voor veranderingen binnen het immuunsysteem.

Wanneer de herinnering is gewist, willen de onderzoekers via het conditioneringsprincipe van extinctie, uitgevonden door de fysioloog Ivan Pavlov, de prikkel die voor angst zorgt weer aanleren, maar dan zonder de pijnlijke herinnering en de bijhorende reactie. Als iemand bijvoorbeeld in een auto-ongeluk betrokken raakte en daardoor niet meer in een auto durft stappen, dan wordt met Fingolimod de herinnering van het ongeluk gewist. Na verloop van tijd moet de persoon zonder problemen weer in een auto kunnen stappen, zonder dat die daarmee een gevoel van angst of paniek ondervindt. Op die manier wordt de link tussen de auto en het ongeval niet meer gelegd en verdwijnt het angstgevoel.

Al jaren onderzoek naar het wissen van het geheugen

Het extinctieprincipe is niet onbekend bij de talloze wetenschappers die de laatste jaren koortsachtig zochten naar manieren om traumatische herinneringen te wissen. Het gebruik van Fingolimod is ook niet het eerste medicijn waarmee onderzoekers op de proppen kwamen.

In 2009 introduceerde de Zwitser Andres Lüthi een medicijn dat de barrière rond de amygdala, het angstcentrum in de hersenen, bij honden deed verdwijnen. Lüthi hoopte dat het medicijn hetzelfde effect zou hebben op mensen, omdat de amygdala zich eveneens in onze hersenen bevindt.

Een jaar later verklaarden Amerikaanse wetenschappers de oplossing voor een posttraumatische stresstoornis (PTSS) te hebben gevonden. Door het verwijderen van een bepaald proteïne uit de hersenen van muizen, konden herinneringen die angstreacties veroorzaakten niet meer worden opgeroepen. Die techniek wilden de onderzoekers onder meer op soldaten met oorlogstrauma’s toepassen.

Elektroshocktherapie als redmiddel

De Nederlandse neuroloog Marijn Kroes concludeerde in 2013, na vier jaar onderzoek, dat er twee manieren zijn om herinneringen te wissen. Het kan volgens hem via medicatie, door op het moment dat een herinnering wordt opgehaald en dus instabiel is, propranolol toe te dienen. Dat zorgt ervoor dat de hersenen de herinnering niet meer kunnen stabiliseren, waardoor deze verdwijnt.

De beste behandeling is volgens hem echter elektroshocktherapie. Het gebruik van medicatie kan namelijk leiden tot het wissen van de verkeerde herinneringen of zelfs tot tijdelijk of permanent geheugenverlies. Met de shocktherapie is dat volgens Kroes niet aan de orde. Via elektroconvulsieve therapie kunnen specifieke herinneringen worden gewist door ze eveneens naar boven te halen en dan de elektroshocks toe te dienen. Het is wel nog onduidelijk of de herinneringen ook permanent wegblijven.

Daarmee komt de Nederlander erg dicht in de buurt bij de film Eternal Sunshine of the Spotless Mind, met Jim Carrey en Kate Winslet in de hoofdrollen, waarbij een ex-koppel een medische procedure ondergaat die hun herinneringen over de andere wist, zodat ze geleidelijk aan niets meer van elkaars bestaan afweten. Voorlopig blijft dat alles echter een illusie, want ondanks de vele onderzoeken laat nog geen enkele behandeling of medicijn mensen zonder risico en op permanente basis bepaalde zaken vergeten. (KVW)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content