NASA ontrafelt zonnemysterie

© Reuters
Wided Bouchrika
Wided Bouchrika Freelancejournaliste

Erg gedetailleerde nieuwe beelden van de zon hebben de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA geholpen de raadselachtige zonneatmosfeer – of corona – de ontrafelen. NASA stelde maar liefts vijf ontdekkingen vast.

Foto’s genomen door de Interface Region Imaging Spectograph (IRIS) van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, hebben geleid tot vijf ontdekkingen over onze zon. Wetenschappers zijn zo meer te weten gekomen over hoe de atmosfeer of corona warmer is dan de oppervlakte, hoe de zonnewind ontstaat en welke mechanismen de partikels van de zonnevlammen versnellen. Dat meldt NASA in een persbericht.

Gecompliceerde corona

Onderzoekers kunnen aan de hand van de nieuwe informatie beter begrijpen hoe onze dichtstbijzijnde ster energie door haar atmosfeer transfereert en kunnen ook de dynamische zonneactiviteit natrekken die een impact kan hebben op technologische infrastructuur in de ruimte en op aarde.

‘Deze bevindingen onthullen een zone van de zon die gecompliceerder is dan ooit gedacht’, zegt Jeff Newmark van de divisie heliofysica van NASA in het persbericht. ‘Door de gegevens van IRIS te combineren met data uit andere heliofysische missies, konden we inzicht krijgen in de werking van de zon en haar interacties met het zonnestelsel.’

Warmtebommen van 111.000 graden Celsius

Een van de ontdekkingen helpt verklaren waarom de atmosfeer van de zon warmer is dan de oppervlakte van de ster. Het eerste resultaat legde warmtepockets bloot van 200.000 graden Fahrenheit (ongeveer 111.000 graden Celsius) die zich lager in de atmosfeer van de zon bevinden dan ooit kon worden waargenomen door andere ruimtetuigen. Wetenschappers verwijzen naar die pockets als ‘warmtebommen’ omdat die zo veel energie vrijlaten in erg korte tijd. De ontdekking van zulke bronnen van onverwachte hitte geeft inzicht in de warmtemechanismen van de corona.

Minitornado’s

Beelden van IRIS leidden tot andere informatie over die warmtemechanismen. Wetenschappers van NASA werden verrast door foto’s die voor het eerst structuren blootlegden die leken op minitornado’s in actieve regio’s van de zon. Die tornado’s verplaatsen zich aan een snelheid van ongeveer 19 kilometer per seconde en zijn verspreid over de hele chromosfeer – die laag van de zonneatmosfeer die zich net boven de oppervlakte bevindt. De tornado’s zouden een mechanisme vormen dat de energie levert voor de temperaturen van miljoenen graden in de corona.

De onderzoekers kregen dankzij een andere ontdekking meer inzicht in hoe een constante uitstroom van partikels – de zonnewind – mogelijk is. Daarbij bespeurde IRIS voor het eerst een aantal, kleine, laaggelegen ringen van zonnemateriaal binnen de zonneatmosfeer. Op die manier kunnen wetenschappers beter begrijpen waar de corona haar energie haalt.

Plasmafonteinen

Een vierde ontdekking toonde het bestaan van hogesnelheidssproeiers aan, aan de wortel van de zonnewind. Die sproeiers zijn plasmafonteinen die uit gaten van de corona schieten – dat zijn zones van minder compact materiaal waarvan eerder gedacht werd dat ze de bron van de zonnewind vormden.

De vijfde en laatste ontdekking belicht de effecten van nanovlammen in de corona. Bij zonnevlammen worden partikels de ruimte ingeworpen aan een snelheid die deze van het licht benadert. Nanovlammen zijn kleinere versies daarvan die lang geassocieerd werden met de verwarming van de zonneatmosfeer. Beelden van IRIS tonen voor het eerst partikels met hoge energie die door individuele nanovlammen worden gegenereerd, die een impact hebben op de chromosfeer.

NASA vindt de nieuwe resultaten veelbelovend. ‘IRIS heeft naar een gebied van de zon gekeken met een nooit geziene precisie’, klinkt het nog bij monde van Bart De Pontieu in het persbericht. ‘De resultaten focussen op raadsels die lange tijd onoplosbaar leken, maar zorgen nu voor grote verrassingen.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content