Mooi zijn is altijd goed

Zijn sommige vormen van inteelt bevorderlijk voor de vruchtbaarheid? De studie van de biologie van de schoonheid blijft verrassen.

De meeste mensen kijken graag naar zichzelf. Ze zien zichzelf ook graag in anderen. Experimenten wijzen uit dat proefpersonen foto’s van mensen van het andere geslacht het mooist vinden als er kenmerken van henzelf in verwerkt zijn. Wat de vraag doet rijzen naar de zin van het zichzelf aantrekkelijk vinden.

Een stelling die ter verklaring daarvan soms wordt opgevoerd, is dat vergelijkbare kenmerken op vergelijkbare aanpassingen aan hetzelfde milieu kunnen wijzen. Met andere woorden, dat je kiest voor een partner die even goed aangepast zou kunnen zijn aan de heersende omstandigheden als jezelf.

Maar zo verhoogt natuurlijk het risico op inteelt. Inteelt blijkt echter een relatief begrip. In de biologie draait alles om het voortplanten van de eigen genen naar de volgende generaties. Mensen aan wie je verwant bent (en op wie je dus misschien een beetje lijkt) hebben een deel van hun genen gemeen met de jouwe, wat dat biologisch succes zou kunnen verhogen. Maar inteelt is geassocieerd met negatieve biologische kenmerken, zoals een opstapeling van genetische fouten die tot minder succesvolle voortplanting kunnen leiden. De Franse schilder Henri de Toulouse-Lautrec is er een voorbeeld van. Ook koningshuizen hadden ervan te lijden.

Er duiken echter stilaan wat gegevens op die een en ander kunnen nuanceren. Sommige diersoorten, zoals de gevlekte landsalamander, lijken inteelt te appreciëren: de vrouwtjes kiezen er systematisch voor mannetjes waaraan ze verwant zijn. Bij sommige bastkevers bestaan koppeltjes bij voorkeur uit broer en zus. De resultaten van een grootschalig onderzoek bij mensen lijken uit te wijzen dat koppels van neven en nichten van de derde generatie (met een gemeenschappelijke betovergrootouder) het er beter afbrengen dan eender welke andere combinatie, inbegrepen totaal onverwante koppels. Een inzicht dat nader moet worden onderzocht.

Dat schoonheid het keuzeplaatje blijft domineren, is evident, want wat wij als mooi beschouwen, zoals lange benen van vrouwen, is wat vanuit biologisch oogpunt het meest succesvol in de voortplanting is. Iets wat de ontdekker van de evolutietheorie, Charles Darwin, al doorhad: zijn concept van seksuele selectie toegepast op de mens steunt sterk op de determinerende rol van schoonheid in het evalueren van potentiële partners.

Dirk Draulans