‘Klonen mammoet al tegen 2018 mogelijk’

Met de publicatie van het volledige DNA van de uitgestorven wolharige mammoet, lijkt de wetenschap een stap dichter bij het weer tot leven wekken van de dieren. Een organisatie in San Francisco gelooft zelfs zo vroeg als in 2018 al met het klonen te kunnen beginnen.

Een internationaal team van wetenschappers is erin geslaagd het volledige genoom van de uitgestorven wolharige mammoet te recreëren. De studie werd gepubliceerd in het magazine Current Biology en zou onderzoekers kunnen helpen die de mammoet weer tot leven willen wekken. Dat beweert een van de wetenschappers, Love Dalén van het Zweedse Museum van Natuurlijke Geschiedenis in Stockholm, op BBC News.

Inteelt

Zelf herstelden Dalén en zijn collega’s het gen om meer te weten te komen over wat er precies gebeurde toen het dier zo’n 4.000 jaar geleden uitstierf op het Russische Wrangeleiland. Ze vergeleken het DNA van een van de laatst levende exemplaren met eentje dat 45.000 jaar geleden leefde, toen mammoeten een alledaags fenomeen waren.

Nu blijkt de mammoetenpopulatie op Wrangel zo klein te zijn geweest, dat er de laatste 5.000 jaar van hun bestaan sprake was van inteelt. Dalén weet niet zeker of dat een rol gespeeld heeft bij de extinctie van het dier -inteelt kan namelijk ook een positief effect hebben -, maar vermoed van wel: ‘Als we naar moderne dieren kijken, zien we een negatief effect van inteelt. We geloven dat het bij de mammoet net zo moet zijn geweest’, zegt hij.

Maar ook 300.000 jaar geleden kende de mammoetbevolking een dip. ‘Verrassend’, vindt Dalén. ‘Dat was voordat de mens in de regio opdook. We weten niet goed wat die dip veroorzaakt heeft, een goede gok is een eerdere klimaatsverandering.’

Herrijzen

‘Het zou leuk zijn om een levende mammoet te zien. Te zien hoe die zich gedraagt en zich voortbeweegt.’ Toch zou Dalén de research liever niet voor dat doel gebruikt zien worden. ‘Als we dat gaan proberen, dreigen vrouwelijke olifanten daaronder te lijden. Het zou niet ethisch te verantwoorden zijn.’

Een organisatie die de mammoet wel tot leven tracht te wekken, is de Long Now Foundation uit San Francisco. De publicatie van het complete genoom door Dalén en zijn team, brengt de Amerikaanse organisatie een stap dichter bij zijn doel, namelijk ‘het produceren van nieuwe mammoeten die de toendra en taiga in Eurazië en Noord-Amerika kunnen herbevolken’.

Klonen

De Long Now Foundation wil echter geen perfecte kopieën van de uitgestorven wolharige mammoeten maken, maar ‘focussen op de nodige aanpassingen zodat Aziatische olifanten in het koude toendraklimaat kunnen leven’, citeert BBC. ‘De mijlpalen die we voor ogen hebben, gaan van het ontwikkelen van olifantenweefselculturen tot gen-wijziging en klonen.’

Dat klonen is bovendien niet zo veraf meer. Door synthetisch gecreëerd genetisch materiaal van mammoeten in olifanteneitjes te brengen en die in een zoo-olifant in te planten, gelooft de organisatie tegen 2018 met pogingen tot klonen te kunnen beginnen.

Rode bloedcellen

Een team aan de Universiteit van Harvard, dat genetische ingenieurstechnieken gebruikt om mammoetgenen in levende olifantencellen te brengen, draagt de steun van de Long Now Foundation weg. Tot nu toe zouden zij mammoetgenen met informatie over bloed, vet en haar al in olifantenstamcellen hebben gebracht om de effecten ervan te bestuderen.

Uiteindelijk hopen ze rode bloedcellen van mammoeten te kunnen maken, om na te gaan hoeveel zuurstof die met zich meedroegen en meer te weten te komen over de fysiologie van de dieren. Gelijkaardige tests kunnen worden gedaan om uit te zoeken hoe vet en haar bij mammoeten groeide.

‘Enkel als we veel mammoeten kunnen maken zonder gebruik olifanten’

Experten aangehaald door BBC wijzen echter op obstakels bij het creëren van mammoeten. ‘Er is een enorm verschil tussen een levende cel met een paar gen-wijzigingen in een labo en een levend dier dat een beetje wegheeft van een mammoet’, zegt Beth Shapiro van de Universiteit van Californië en auteur van How to clone a mammoth.

‘Met die cel zouden we een embryo moeten creëren, dat vervolgens in een vrouwtje wordt gebracht om tot een zwangerschap te leiden. Dan moeten we nog hopen dat die zwangerschap goed verloopt’, verklaart ze. Shapiro is gekant tegen het terugdraaien van de mammoetextinctie. ‘Olifanten aarden niet goed in gevangenschap. Ze worstelen met geassisteerde voorplanting en ze moeten de kans krijgen om meer olifanten voort te brengen.’

‘Olifanten zijn erg sociale wezens en er is geen reden om te vermoeden dat mammoeten dat niet waren. Een mammoet zou alleen zijn in de wereld. Hij zou niet op de Noordpool kunnen dwalen. Tenzij we veel mammoeten kunnen creëren en dat zonder het gebruik van olifanten, vrees ik dat dit ethisch onverantwoord is.’

Shapiro besluit dat we het laatste nog niet gehoord hebben over het DNA van de mammoet. ‘We zullen waarschijnlijk antwoorden vinden op vragen die we nog moeten bedenken. Genomen zijn rijke informatiebronnen en we hebben slechts het topje van de ijsberg gezien.’ (WB)