Is de tijd rijp voor een menselijk tijdperk?

Wetenschappers stellen zich de vraag of het niet stilaan tijd is om een nieuw tijdperk te introduceren nu de mens zo’n grote greep op de aarde en het leven in het algemeen heeft gekregen.

Het geologisch tijdperk waarin wij nu leven, het Holoceen, begon zo’n 11.700 jaar geleden, na de laatste ijstijd. Geologische tijdperken zijn grote stukken tijd, waarin relatief weinig veranderde in leven en landschap.

Maar het topvakblad Nature rapporteert dat er onder wetenschappers een hevig debat woedt over de vraag of we niet stilaan een nieuw tijdperk moeten introduceren, met als voornaamste argument dat de mens zo’n grote greep op de rest van het leven heeft, en zelfs op de aarde in het algemeen, dat de veranderingen zo allesomvattend zijn dat een nieuwe periode is aangebroken.

De evidentie liegt er niet om. De mens heeft in zijn korte bestaan als denkende technoloog meer dan de helft van de ijsvrije landmassa van de aarde veranderd, door landbouw en urbanisatie. De mens beweegt meer aarde en rots dan eender welk ander proces. Het broeikaseffect dat een gevolg is van onze activiteiten, veroorzaakt een temperatuurssprong in het klimaat die voor veel dieren en planten de genadeslag kan betekenen, en de hoge concentraties aan koolstofdioxide (CO2) verzuren de oceaan zo snel dat het niet uitgesloten is dat vele schaaldieren niet langer op een normale manier schelpen kunnen maken.

Het aantal dieren en planten dat dreigt te verdwijnen, kwalificeert als een massale uitstervingsgolf, zoals we er eerder in de miljarden jaren lange geschiedenis van het leven nog maar vijf waarnamen. Opportunisten die in het zog van de mens mee de wereld veroveren, zoals ratten en bramen, nemen de winkel over. Op vele plaatsen in de wereld is een vijfde van de soorten al uitheems.

Argumenten te over dus om een drastische verandering van het uitzicht van de aarde te bepleiten, maar toch zijn veel geologen huiverig om een nieuw tijdperk te introduceren. De klassieke tijdperken namen tientallen miljoenen jaren in beslag. Maar toen waren er natuurlijk geen mensen om drastische veranderingen te introduceren. Noch om zich het hoofd te breken over geologische tijdperken. (DD)