Groen! wil debat over nanotechnologie

‘Als we niet opletten, ontstaat over nanotechnologie net zo’n polemiek als over de genetisch gemanipuleerde gewassen’, zegt Filip Watteeuw van Groen!

‘Verf met zonnecellen die zonnepanelen kan vervangen. Dat klinkt toch fantastisch?’ zegt Filip Watteeuw, fractieleider van Groen! in het Vlaams Parlement. ‘Nanotechnologie zou echt ongelooflijke mogelijkheden kunnen bieden, maar dan wel op voorwaarde dat de risico’s worden beperkt.’ Daarom dient Groen! binnenkort een voorstel van resolutie in over nanotechnologie, een techniek die het mogelijk maakt om te werken met deeltjes van 1 tot 100 nanometer.

Vandaag worden nanomaterialen onder meer al gebruikt in computers, elektronica, cosmetica, textiel, voeding, zonnebrandcrèmes en auto’s. ‘Er zouden ondertussen al zo’n 1300 nanoproducten op de markt zijn’, zegt Watteeuw. ‘Ook dingen die we dagelijks gebruiken. Maar jammer genoeg kunnen die in Europa zonder enige regelgeving op de markt worden gebracht.’

Is dat echt een probleem?

Watteeuw: Natuurlijk. Wetenschappers waarschuwen al jaren voor de mogelijke risico’s van nanodeeltjes. Doordat er nu haast geen regels zijn, is de kans ook groot dat de mensen zich op den duur vragen zullen beginnen te stellen over de veiligheid van de technologie. Het is zelfs niet ondenkbaar dat het grote publiek zich ervan zal afkeren wegens de vermeende of reële risico’s op het vlak van veiligheid en gezondheid.

En wij maar denken dat nanotechnologie zo groen was. Watteeuw: De sector zelf pakt graag uit met de zogenaamd groene nanotechnologie, ja. Maar veel van die toepassingen zitten nog in een vroege experimentele fase en grote doorbraken zijn er op het terrein nog niet. De milieuorganisatie Friends of the Earth noemt groene nanotechnologie zelfs gebakken lucht.

Nanomaterialen hebben toch ook uitgesproken voordelen voor het milieu?

Watteeuw: Dat klopt. Dankzij nanotechnologie zouden zonnepanelen en windturbines bijvoorbeeld kunnen worden verbeterd, en in de bouwsector kan de isolatiewaarde van ramen worden verhoogd door nanocoatings.

Wat is daar dan mis mee?

Watteeuw: De productie van nanomaterialen kost vandaag nog ontzettend veel energie. Bovendien dreigen we straks met nieuw probleemafval te zitten als die materialen op grote schaal worden geproduceerd. Daar moet echt nog aan worden gewerkt. En natuurlijk moeten ook de gezondheidsrisico’s verder worden onderzocht. Want vandaag weten we al dat de kleine omvang van nanodeeltjes hen makkelijker toegang geeft tot lichaamsweefsels en organen. Uit dierenproeven is gebleken dat sommige deeltjes die worden ingeademd onmiddellijk van de longen in de bloedstroom en van de neus in de hersenen doordringen. Het lijkt me dus evident dat de regelgeving wordt aangepast. Zeker omdat je tegenwoordig al niet meer nanovrij kunt eten. Want nanomateriaal zit in allerlei voedingsupplementen, en vaak ligt er een laagje op groenten en fruit om die langer goed te houden.

Wat wilt u met uw resolutie bereiken? Watteeuw: We vragen de Vlaamse regering om werk te maken van een eigen Vlaams Actieplan Nanotechnologie. In 2007 heeft toenmalig Vlaams minister Fientje Moerman (Open VLD) al eens zoiets opgezet, met als bedoeling nanotechnologie te stimuleren en tezelfdertijd tot een gedragscode voor bedrijven te komen. Dat is echter doodgebloed, ook al omdat er nooit genoeg financiële middelen aan gekoppeld zijn.

Nu is het hoog tijd om het debat weer op te starten. Zeker als we de ongelooflijke mogelijkheden op het vlak van duurzaamheid willen kunnen realiseren. Als we nu niet over de risico’s durven te praten, zal alles binnen de kortste keren stilvallen. Net zoals met de genetisch gemanipuleerde gewassen is gebeurd. (AP)