Geen Skeptische Put dit jaar, wel Edzard Ernst

Simon Demeulemeester

Bij gebrek aan ‘hoogwaardige minkukel’ gooit Skepp dit jaar niemand in de Skeptische put. De Wetenschapsredactie van De Standaard kreeg de Zesde Vijs, wereldautoriteit professor Edzard Ernst het ere-lidmaatschap.

Jaarlijkse keert Skepp, de Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale, de Zesde Vijs uit aan wie zich in hun ogen ‘verdienstelijk heeft gemaakt in het verspreiden van objectieve kennis inzake pseudowetenschap en het paranormale’. Maar er gaat ook een prijs naar wie ‘zich het laatste jaar bijzonder onkritisch heeft opgesteld en de popularisering van kennis en wetenschap totaal verkeerd heeft begrepen’: de Skeptische put.

Bij gebrek aan “hoogwaardige minkunkels”, zo oreerde dr. Maarten Boudry, wetenschapsfilosof aan de UGent, wordt dit jaar niemand in die Skeptische put gegooid. Usual suspects als Astrocontact van VTM, de “zweverige” Flair en Peter Vereecke – bekend van zijn strijd tegen chemtrails – werden na weging te licht bevonden, wat de jury deed besluiten de prijs niet te devalueren. “De Skeptische put moet gaan naar iemand die echt weegt op het maatschappelijk debat”, aldus Patrick De Witte (pdw), jurylid en bestuurslid van Skepp.

Zesde Vijs 2011

De Wetenschapsredactie van De Standaard, journalisten Steven Stroeykens en Hilde Van den Eynde, kregen van Skepp-bestuurslid en redacteur van tijdschrift “Wonder en is gheen Wonder” Tom Schoepen de Zesde Vijs 2011 uitgereikt. Alsmede felicitaties voor hun “kritische en volledige werk, opvallend zowel in de breedte als in de diepte”.

De avond werd afgetrapt door Lieven Scheirre, vermakelijk met grapjes over de rivaliteit tussen fysici en burgerlijke ingenieurs (die “lastig zijn op ons fysici, omdat er bij ons wel mooie meisjes afstuderen en wij zijn lastig op hen omdat zij de zuivere wetenschapen verhoeren aan de economie”).

Professor Edzard Ernst: ‘Ik ben geen kruisvaarder tegen kwakzalvers’

Headliner was professor dr. Edzard Ernst, de wereldautoriteit inzake wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van alternatieve geneeswijzen. Ernst, zelf ooit homeopaat en nu gerenommeerd wetenschapper die al 20 jaar onderzoek uitvoert aan de Universiteit van Exeter, schreef met wetenschapsjournalist Simon Singh ‘Bekocht of behandeld – De feiten over alternatieve geneeswijzen’.

Ernst vertelde in de indrukwekkende Sint-Pieters Abdij in Gent hoe zijn onderzoek naar de werking en veiligheid van alternatieve geneeswijzen, van homeopathie over kruidengeneeskunde en accupunctuur naar chiropraxie, ongewild een strijd werd. “Ik ben het zat dat mensen mij een kruisvaarder tegen de kwakzalvers noemen, dat ben ik niet.”

Ernst versus prins Charles

Ernsts kritische onderzoeken en publicaties leverden hem ettelijke rechtszaken op. En machtige vijanden, zoals de Britse kroonprins Charles -een grote aanhanger van homeopathie die zich ook ettelijke organisaties in die sferen aantrekt en zelf een bedrijf bezit dat ontgiftingskuren verkoopt. “Hun tactiek is onze onderzoeksresultaten negeren, bekritiseren of, zoals in mijn geval, zorgen dat onderzoek onmogelijk wordt.”

Dat professor Ernst “vroeger dan gepland met pensioen gaat”, heeft namelijk veel met die “verregaande koninklijke invloed” te maken, zei Ernst. Hij werkte mee aan het Smallwood Report, over de economische dimensie van homeopathie, dat hij op de valreep weigerde te ondertekenen. “Christopher Smallwood leek na een eerste lezing de conclusies al geschreven te hebben, voor de resultaten er waren. In dat rapport stond dat de Britse gezondheidszorg (NHS) 480 miljoen pond kon besparen door 10 procent van de artsen homeopathie te laten voorschrijven voor astma. Dat weigerde ik, het algemeen belang stond op het spel: homeopathie werkt niet, er zouden doden vallen.”

Ernst: ‘Na het conflict met prins Charles verdwenen mijn onderzoeksmiddelen’

Ernst zat met een dilemma: dit naar de pers lekken, en zo in de bres springen voor het algemeen belang, maar dan brak hij zijn woord. Hij had vertrouwelijkheid gezworen. Opluchting was zijn deel tien hij telefoon kreeg van een journalist, die zijn mening over het rapport wou. “Ik zei hem dat ik hem niets kon doorgeven. Maar dan antwoordde hij dat het rapport voor zich lag, en heb ik, nuja… gezegd wat ik dacht.”

Gevolg was mediaheisa en een kwade brief (die hij toonde aan het publiek) in naam van Prins Charles met de besliste vraag zich te bedenken en zijn kritiek in te slikken. “Het conflict met prins Charles, die het presteerde te ontkennen dat hij die brief had laten schrijven, draaide uit in een gezichtsverlies voor de prins. Maar ik werd wel behandeld als shit, excuseer mij de uitdrukking. Ik werd als schuldig gezien door de ethische commissie van mijn universiteit. Uiteindelijk bleek ik onschuldig, maar alle middelen voor mijn onderzoek droogden op vanaf dan. Dus ga ik wat vroeger met pensioen.”

Ernst zegt ondanks die plejade aan bedreigingen en die machtige vijanden nu nog minder schrik te hebben om zijn mening te geven. “We hebben in dit debat nood aan meer wetenschap en minder emotie en vooral minder koninklijke invloed.” Zijn boek ‘Bekocht of behandeld’ is opgedragen aan ‘Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins van Wales’.

Verwarring met Gili

Na Ernsts lezing volgden de trucen van de foor van mentalist Gili, die zelfs onder het sceptische publiek verwarring wist te zaaien met zijn ’telepathie’. Scepticus Gili, daarmee in het goede gezelschap van grootmeester Houdini, legde enkele van zijn geslepenheden uit aan het publiek, maar liet het achter met een onbehaaglijk gevoel. De truc met de ezel, vraag ernaar, als u zich ooit door Gili laat verleiden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content