‘Chimpansees doen het beter dan Didier Bellens’

Volgens Knack-bioloog Dirk Draulans zouden heel wat van onze managers lessen kunnen trekken uit de dierenwereld.

In de natuur geldt dat de eenvoudigste systemen de meeste kans hebben om lang te overleven, omdat in complexe systemen het risico op een zware crash groter is.

Andrew Haldane, topmedewerker van de Bank of England, en Robert May, een zoöloog van de Universiteit van Oxford passen dit inzicht in de New Scientist toe op de economische wereld, met als uitgangspunt dat economen ervan uit lijken te gaan dat hoe groter een bank is, hoe beter ze bestand is tegen marktschommelingen, omdat ze haar activiteiten kan herschikken in functie van veranderingen in de markt.

Fout, stellen beide vorsers onomwonden. Grote banken gaan daarenboven steeds meer op elkaar lijken en gedragen zich steeds meer als monoculturen, die extra kwetsbaar zijn voor aanvallers waar ze geen weerstand tegen hebben. Eén onvoorziene gebeurtenis kan zo het hele systeem onderuithalen.

Natuurlijke selectie
Toch grijpen politieke overheden in om die grote banken te redden, uit vrees voor een cascade van negatieve effecten. Daarbij communiceren ze graag dat ze maatregelen nemen om de markten te ‘kalmeren’. Volgens Haldane en May zouden ze dringend wat realistischer moeten worden. De markten zijn van nature onvoorspelbaar, ze zijn dus ook niet door een sturende hand te kalmeren, laat staan door sussende berichten. En door wankelende grote spelers overeind te houden, stel je het onvermijdelijke alleen maar uit. Een onaangenaam vooruitzicht.

In dat andere wetenschappelijke topvakblad, Science, verscheen deze zomer een korte analyse, in de vorm van een boekbespreking, die de conclusies van Haldane en May heel rigide doortrok naar de realiteit. ‘De ideale kandidaat om vandaag overheidssteun te krijgen, lijkt een bedrijf te zijn dat heel groot en heel onsuccesvol is’, stond er te lezen. ‘Dat is de perfecte formule om te volharden in de mislukking.’ Of nog: ook in de economische wereld moet het principe van trial-and-error, gelinkt aan een vorm van natuurlijke selectie, kunnen spelen. Anders dreigt het systeem te kraken onder het dode gewicht van meegezeulde mislukkingen. De overheid moet alleen maar proberen de eventuele collaterale schade te beperken.

Chimpansees

Ook onze managers zouden heel wat lessen kunnen trekken uit de dierenwereld, zegt Draulans. “Didier Bellens is een voorbeeld van iemand die op geen enkele manier nog rekening houdt met wat er in zijn omgeving gebeurt. Uit het gedrag van alfamannetjes in de chimpanseewereld blijkt dat zelfs de beste alfamannen rekening houden met hun omgeving en vindt die omgeving het fantastisch dat een alfaman een verzoenende functie heeft en sociaal acceptabel gedrag vertoont. Chimpansees doen het dus blijkbaar beter dan onze Didier Bellens”, besluit Draulans. (DD/TE)