Sommige invasies van bacteriën kunnen nuttig zijn voor een mens.
De globalisering van de mens, met zijn verplaatsingen over de hele wereld, brengt ook de verspreiding met zich mee van andere opportunisten dan wijzelf: soorten die het in ons zog goed doen en die zich kunnen nestelen in omgevingen waar ze op eigen kracht nooit zouden zijn geraakt. Meestal wordt dit soort invasies als negatief beschreven, omdat de nieuwkomers kunnen gaan woekeren ten koste van lokale soorten.
Maar migratie is van alle tijden en kan positieve effecten hebben. De prachtige zilverreiger die steeds frequenter in ons land voorkomt, was twintig jaar geleden een absolute zeldzaamheid. Invasies zijn zo variabel dat we ze niet eenvoudig als een probleem kunnen afdoen.
De ploeg rond microbioloog Nico Boon van de Universiteit Gent beschrijft in het vakblad Nature Communications de resultaten van duizenden experimenten met kunstmatig samengestelde bacteriegemeenschappen. Daaruit blijkt dat in bepaalde omstandigheden invasies van bacteriën nuttig kunnen zijn, onder meer om stress te bestrijden in een bacteriebiotoop. Als een microbengemeenschap verstoord wordt, bijvoorbeeld als darmbacteriën te maken krijgen met antibiotica, kan een indringer de geplaagde gemeenschap ondersteunen en mee helpen in stand te houden – zo’n ‘indringer’ kan een lading probiotica zijn.
Overmatige drang naar hygiëne
Een bacteriële invasie hoeft dus niet altijd negatief te zijn, wat wel het geval is bij een voedselvergiftiging of een besmetting na het drinken van vuil water. De onderzoekers toonden ook aan dat veelzijdige microbengemeenschappen meer bestand zijn tegen negatieve effecten van invasies dan gemeenschappen gedomineerd door enkele soorten. Diversiteit loont.
Door onze overmatige drang naar hygiëne kunnen kinderen tegenwoordig zo weinig natuurlijke weerstand tegen indringers opbouwen dat ze makkelijker met allergieën en andere kwalen te kampen krijgen.
Bacteriegemeenschappen kunnen zelf ook stress krijgen. Het vakblad Evolutionary Biology laat weten dat genetische reacties van bacteriën op hitte- en voedselstress tegelijk voor resistentie tegen antibiotica zorgen, zelfs bij bacteriën die nooit met de geneesmiddelen in contact zijn gekomen. De genetische wijzigingen zorgen er daarenboven voor dat bacteriën onder stress twintig procent sneller kunnen groeien.
Het volstaat dus niet om het gebruik van antibiotica te beperken om de ontwikkeling van resistentie te counteren. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat we het hoofd moeten buigen en de strijd tegen overdreven antibioticagebruik moeten opgeven. (DD)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier