Armoede stijgt je naar het hoofd

© Science Photo Library

Arme mensen hebben zo veel hoofdbrekens dat ze vaak niet meer in staat zijn de juiste beslissingen te nemen.

Liefst 1,3 miljard mensen moeten het stellen met 1 euro per dag, en 2,5 miljard met 2 euro. Bijna 1 miljard mensen zijn chronisch ondervoed, dat is een op de acht bewoners van deze planeet. Waarnemers putten moed uit de vaststelling dat het aandeel chronisch ondervoeden tussen 1990 en 2007 gedaald is van 18,6 naar 12,5 procent. Maar sindsdien lijkt de trend te stagneren.

De wereldwijde economische crisis wordt daar verantwoordelijk voor geacht: er wordt minder in ontwikkelingshulp – vooral voor Afrika en Azië – geïnvesteerd dan vroeger. Er is wel veel geld richting de armste landen gegaan, maar dat heeft niet altijd en overal goed gerendeerd.

Ontwikkelingsorganisaties proberen succesvolle bedrijven aan te sporen om zich meer op arme mensen te richten. En ze trachten arme mensen zo te organiseren dat ze meer slagkracht krijgen, en meer inkomsten uit hun inspanningen kunnen puren.

Net nu publiceert het wetenschappelijk tijdschrift Science een controversieel artikel van drie auteurs met Aziatische roots, die aan gerespecteerde Amerikaanse universiteiten verbonden zijn. Zij tonen aan dat armoede ertoe leidt dat mensen niet langer (of nog minder) in staat zijn de juiste beslissingen te nemen, omdat hun hersenen niet genoeg op alle problemen kunnen focussen. Als je moet rekenen of je een volgend bezoek aan de winkel aan zult kunnen, heb je onvoldoende aandacht voor het feit dat het einde van de maand eraan komt, en je de huur moet betalen. Als je elke dag moet rekenen om maniok te kunnen kopen, ga je geen langetermijninvesteringen doen in het ontwormen of vaccineren van je kinderen.

Rekenen en panikeren

Microkredieten kunnen arme mensen met extra hoofdbrekens opzadelen en zo hun situatie nog erger maken. De drie auteurs pleiten ervoor arme mensen over het nut van bepaalde zaken te informeren zonder een concrete prijs te vermelden, want anders gaan ze rekenen en panikeren. Zelfs kleine prijsverschillen kunnen een verhoudingsgewijs groot effect op hun gedrag hebben.

Een beperking van het aantal beslissingen dat arme mensen moeten nemen, zou in hun visie de strijd tegen armoede ten goede komen. Een zekere vorm van paternalisme kan dus nuttig zijn om de mentale hindernissen weg te nemen die arme mensen verhinderen hun doelstellingen te bereiken. Een stelling waarover ongetwijfeld nog stevig zal worden gedebatteerd. (DD)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content