Het Amerikaanse leger is gestart met luchtaanvallen tegen de Islamitische Staat in Syrië. Zonder toestemming van Damascus, het Amerikaanse Congres of de Verenigde Naties. De vraag rijst of president Barack Obama wel een wettelijke basis heeft voor de aanvallen.
Het Amerikaanse leger is gestart met luchtaanvallen op stellingen van de Islamitische Staat (IS) in Syrië. Dat heeft het Pentagon gemeld. Volgens Buitenlandse Zaken in Washington hebben de Verenigde Staten geen toestemming aan Damascus gevraagd voor de aanvallen tegen IS en andere groeperingen in het land. De vraag rijst – zowel in de VS als in pakweg Iran – of de acties wel legaal zijn.
‘Wettelijk zonder instemming Congres?’
In de VS wordt sinds de toespraak op 10 september, waarin Obama militaire actie aankondigde tegen IS in Irak en aanvallen in Syrië niet uitsloot, in sommige media gediscussieerd of de president eigenlijk wettelijke basis heeft om zo’n aanvallen uit te voeren, zonder instemming van het Congres.
Woordvoerder Jen Psaki van de Amerikaanse Buitenlandse Zaken zei dat de VS geen toestemming nodig heeft voor luchtaanvallen tegen IS-militanten en andere groepen in Syrië. “We hebben Syrië gewaarschuwd Amerikaanse vliegtuigen niet aan te vallen.”
‘Aanvallen werden niet aangekondigd’
De militaire operaties gebeurden niet in coördinatie met de Syrische regering, ook het leger kreeg geen waarschuwing noch werd het informatie gegeven. Tot slot ontkende de woordvoerster dat buitenlandminister John Kerry een brief over de aanvallen stuurde aan de Syrische regering, zoals zijn Syrische ambtgenoot Walid al-Moallem claimde.
Volgens woordvoerder Josh Earnest in bepaalde Amerikaanse media, levert de zogenaamde Authorization for Use of Military Force Against Terrorists (AUMF) van 2001 de wettelijke basis voor de aanvallen.
Met AUMF vroeg en kreeg Obama’s voorganger George Bush in 2001 drie dagen na de aanslagen van 11 september toestemming van het Congres voor militaire actie tegen de verantwoordelijken. Door AUMF in te roepen moet Obama geen toestemming vragen aan het Congres.
‘Geen link met aanslagen 11 september’
Critici in de VS stellen dat IS en voorgangers van de organisatie niet rechtstreeks gelinkt zijn aan die gebeurtenissen dertien jaar geleden. Ook zou IS sinds de afsplitsing van al-Qaeda niet langer gelieerd zijn aan die organisatie en dus ook niet aan 9/11.
Tot slot merkt een journaliste van Associated Press op dat het vreemd is hoe Obama op AUMF terugvalt, terwijl hij in 2013 in een toespraak aan de National Defense University in Washington nog zei die wettelijke basis in samenwerking met het Congres te willen herwerken en uiteindelijk intrekken.
‘VN noch Damascus gaven toestemming’
Eerder zei de Iraanse president Hassan Rohani tegen de Amerikaanse zender NBC dat de actie van de VS in Syrië illegaal is.
Het Iraanse staatshoofd wijst erop dat er geen toestemming van de Verenigde Naties is, noch van Damascus zelf. Het verschil met de operaties in Irak is ook dat de Syrische president Bashar al-Assad niet om de aanvallen heeft gevraagd.
Rohani zei ook geen plannen te hebben om zijn Amerikaanse collega Obama deze week te ontmoeten in het kader van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. (Belga/WB)
