Yoani Sanchez, cyberactiviste op Cuba: ‘ Als Raul Castro sterft, klapt het systeem in elkaar’

© Reuters

Voor de Cubaanse overheid is Yoani Sanchez een ‘cyberhuurling’ van de CIA. Buiten het eiland wordt de blogster met prijzen overladen. ‘De regering moet accepteren dat haar opzet mislukt is.’

Gekleed in een witte jurk stapt Yoani Sanchez (37) lachend uit een taxi, vlak bij het beroemde Hotel Nacional in Havana. Gebouwd ver voor de revolutie, toen het eiland nog de vakantiebestemming bij uitstek van de Amerikaanse jetset was. Nu moeten toeristen opnieuw geld in het laadje brengen voor wat naar westerse maatstaven een economie in puin is.

Sinds Raul Castro in 2008 het roer van zijn broer Fidel overnam, wordt er schoorvoetend geliberaliseerd: kleinschalige handel is toegestaan en vanaf 14 januari kunnen Cubanen gemakkelijker naar het buitenland reizen. Maar activisten als Sanchez leven nog altijd in een ijzeren kooi. Via Twitter en een blog brengt ze haar kritiek op het systeem toch naar buiten. ‘De revolutie die door de armen en voor de armen is begonnen, wordt nu door diezelfde armen bekritiseerd. De regering moet accepteren dat haar opzet mislukt is.’

Toch wordt Cuba langzaam vrijer. Yoani Sanchez: Raul heeft hervormingen doorgevoerd, maar helaas alleen op het economische vlak. Het probleem is de snelheid en de diepgang van de hervormingen. Zo mogen wij als handeltje wel knopen maken, maar we mogen niet lesgeven in bijvoorbeeld taalkunde of journalistiek. Bovendien zijn de belastingen heel hoog, en heeft bijna geen enkele Cubaan toegang tot het internet. Het gaat hier één stap vooruit en twee stappen achteruit.

Wat betekent de versoepeling van de uitreispolitiek? Sanchez: In theorie wordt de procedure gemakkelijker en minder duur. Eigendommen worden niet langer geconfisqueerd als mensen lang in het buitenland zijn. De staat wil tijdelijke economische migratie stimuleren. Het geld dat daarmee wordt verdiend, wordt dan weer in Cuba geïnvesteerd.

Weet u, vorig jaar hebben 39.000 vooral getalenteerde en jonge Cubanen het land definitief verlaten – op allerlei manieren. Het jaar daarvoor waren dat er 38.000. In mijn laatste studiejaar had ik twintig klasgenoten; dríé van hen zijn vandaag nog in Cuba.

Wilt u niet weg? Sanchez: Dissidenten kunnen niet weg. Ik heb het in vijf jaar al twintig keer geprobeerd, ik krijg geen toelating. Ik heb er een soort van persoonlijke kruistocht van gemaakt, terwijl ik niet eens definitief wil migreren. Ik wil activist in Cuba blijven.

Hoe wordt u onder druk gezet? Sanchez: Op 12 september 2009 werd ik voor het eerst tegen mijn zin meegenomen. Ik werd in een auto gesleurd, geslagen en later weer uit het voertuig gegooid. Ik ben ook eens zes uur vastgehouden op een politiebureau, zonder enig verhoor. Toen vrouwelijke agenten mij daar probeerden uit te kleden en ik dat weigerde, heb ik bij het getrek een tand verloren. Laatst ben ik weer negen uur vastgehouden.

Ik herinner me nog de eerste keer dat ik met mijn gezicht op tv kwam. Je zag mij typen op een toetsenbord, en onmiddellijk daarna schietende helikopters. Als je niet weet hoe technologie werkt, denk je: die vrouw kan een oorlog beginnen. Onlangs stond nog in de staatskrant Granma dat ik een agente ben van de CIA. Onzin. Ik ga mijn eigen weg.

Tot welke politieke strekking moeten we u rekenen? Sanchez: Ik vind veel dingen van links goed, maar ook van het liberalisme. In ieder geval gaat de vrijheid van meningsuiting boven alles. Ik geloof niet dat we in Cuba moeten kiezen tussen het communisme van vandaag en het kapitalisme van morgen. We moeten een systeem vinden dat dichter bij het individu staat, dat representatiever en meer pluralistisch is.

Fidel Castro is nu 86 jaar. Wat gebeurt er als hij sterft? Sanchez: De mensen zijn ondertussen gewend aan het idee dat hij dood kan gaan. En met Raul kregen we het broodnodige pragmatisme. Maar als ook hij wegvalt, klapt het systeem in elkaar. Dit systeem staat niet toe dat er een nieuwe generatie is die leiderschap toont.

Alex Tieleman

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content