Wordt het Midden-Oosten onleefbaar door de klimaatverandering?

Als op 22 april het klimaatakkoord van Parijs in New York ondertekend wordt, is dat niets te vroeg voor het nu al hete Midden-Oosten. Verschillende wetenschappelijke studies stellen de vraag of de regio nóg hogere temperaturen overleeft.

Het Klimaatpanel van de VN (IPCC) waarschuwt in recente publicaties dat het klimaat steeds warmer en droger zal worden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In de Maghreb is die trend al zichtbaar, constateert de Wereldbank, die zich baseert op de voorspelling van het IPCC.

Naar schatting zullen zo’n 80 tot 100 miljoen mensen in 2025 te maken krijgen met waterschaarste. Die waterschaarste legt extra druk op grondwatervoorraden, waar momenteel al zo veel uit geput wordt dat de natuur de voorraden niet meer volledig kan aanvullen. De opbrengst van de landbouw kan met name in gebieden die afhankelijk zijn van regen, sterk gaan fluctueren en op lange termijn gemiddeld lager uitvallen.

Hotspot

Een studie door het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology (MIT) eind vorig jaar spreekt zelfs van “dodelijke hitte” in de Perzische Golf als gevolg van de klimaatverandering.

De onderzoekers lieten de gevolgen voor de regio zien als niets verandert aan de huidige uitstoot van broeikasgassen, maar stellen ook dat deze extreme temperaturen voorkomen kunnen worden door de uitstoot te verminderen.

De auteurs van de studie concluderen dat de Golfregio, met zijn weinige water en intense zon, een “hotspot is waar de klimaatverandering, als die niet getemperd wordt, de menselijke leefbaarheid in de toekomst ernstig kan beïnvloeden.”

Waterschaarste

Door hoge resolutie-versies van de standaard klimaatmodellen te bestuderen, constateerden de onderzoekers dat in belangrijke steden in de regio de grens bereikt kan worden van wat nog leefbaar is, zelfs op goed geventileerde plaatsen en in de schaduw.

Die grens ligt bij een kritische combinatie van temperatuur en luchtvochtigheid, en de tijd dat het menselijk lichaam die omstandigheden aankan zonder kunstmatige koeling. Bij 35 graden kan een mens die omstandigheden gedurende zes uur onbeschermd aan. Gevaar voor de gezondheid ontstaat als dergelijke temperaturen urenlang aanhouden. Dergelijke omstandigheden kunnen volgens de klimaatmodellen steeds vaker ontstaan in de dertig jaar voor het einde van deze eeuw, als niets gedaan wordt tegen de klimaatverandering.

Gewend aan hitte

In stedelijke gebieden in Noord-Afrika kan een temperatuurstijging van 1 tot 3 graden 6 tot 25 miljoen mensen blootstellen aan overstromingen aan de kust, stelt de Wereldbank. Hittegolven, waterschaarste, verminderde waterkwaliteit, slechtere luchtkwaliteit en ozonvorming kunnen dan de menselijke gezondheid negatief beïnvloeden.

“Het Midden-Oosten en Noord-Afrika behoren tot de droogste regio’s in de wereld. De landbouw is hier zeer gevoelig voor klimaatverandering. Een groot deel van de economische activiteit speelt zich af in gebieden die kwetsbaar zijn voor overstromingen. Hier woont ook een groot deel van de bevolking”.

Aan de andere kant, zegt de Wereldbank, zijn de samenlevingen in deze regio al duizenden jaren gewend om om te gaan met waterschaarste en hitte. Ze hebben daarvoor technische en praktische oplossingen ontwikkeld.

Zeespiegel

Wereldwijde klimaatmodellen voorspellen een stijging van de zeespiegel van 0,1 tot 0,3 meter voor 2050. Tegen 2100 kan die stijging volgens de Wereldbank oplopen tot 0,9 meter. Voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika zullen de sociale, economische en ecologische gevolgen daarvan in verhouding waarschijnlijk groter dan zijn in de rest van de wereld. Laaggelegen kustgebieden in Tunesië, Qatar, Libië, de Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit en in het bijzonder Egypte lopen risico.

De klimaatverandering brengt ook risico’s mee voor de steden in de regio, waar de economische, sociale, culturele en politieke activiteiten zich concentreren. De stijgende zeespiegel kan het leven beïnvloeden in 43 havensteden, waarvan er 24 in het Midden-Oosten liggen en 19 in Noord-Afrika.

“In het geval van Alexandrië, in Egypte, betekent een stijging van de zeespiegel met 0,5 meter dat meer dan 2 miljoen mensen ontheemd raken. Het betekent ook een verlies van 35 miljard dollar aan land, bezittingen en infrastructuur, los van de onschatbare waarde van historisch en cultureel erfgoed”, zegt de Wereldbank. (IPS/NSK)

Dit is het eerste deel van een tweedelige serie over de impact van de klimaatverandering in het Midden-Oosten, in de aanloop naar de ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs op 22 april in New York. Het tweede deel gaat over watertekorten in de regio.