Bruno Kahl, chef van de Duitse inlichtingendienst BND, over de IS, Erdogan en de plannen van de Russen.
Hoe schat u op dit ogenblik de situatie van de IS in Syrië en Irak in?
BRUNO KAHL: In tegenstelling tot andere terroristische organisaties wil de IS echt heerschappij over een eigen grondgebied. Ze verliest letterlijk terrein, maar dat wil niet zeggen dat de organisatie verdwijnt.
Er wordt vaak gezegd: hoe sterker de IS onder druk staat, hoe groter het risico van aanslagen in Europa. Klopt dat?
KAHL: Ik zou het niet zo zwart-wit formuleren, maar de IS zal er natuurlijk over waken dat ze zichtbaar blijft. Ze moet successen blijven boeken, anders verliest ze aanhangers.
In de strijd tegen de IS is Turkije een belangrijke bondgenoot. Hoe kijkt u naar het huidige conflict tussen de Duitse regering en president Recep Tayyip Erdogan?
KAHL: Het is niet aan mij om de relaties met buitenlandse regeringen te becommentariëren. Vanuit de rechtsstaat bekeken zien we in Turkije ontwikkelingen die allesbehalve geruststellend zijn. Maar voor mij is de vraag: blijft dat land een partner in de veiligheidsalliantie?
Erdogan stuurt aan op een verslechtering van de relaties met het Westen.
KAHL: Als inlichtingendienst moet je ook samenwerken met landen die de principes van de rechtsstaat niet respecteren. Alleen al wegens de geografische ligging van Turkije moeten we de lijnen openhouden.
Erdogan schreef de poging tot staatsgreep in juli 2015 toe aan de Gülen-beweging. Daarna werden meer dan 100.000 ambtenaren ontslagen en duizenden opgesloten. Maar zat Gülen inderdaad achter de coup?
KAHL: Turkije heeft op verschillende manieren geprobeerd om ons daarvan te overtuigen, maar dat is tot dusver niet gelukt.
Was de putsch door de regering in scène gezet?
KAHL: De poging is niet door de staat geïnitieerd. Al voor die 15e juli was de regering met een grote zuiveringsgolf begonnen. Daarom dachten sommige militairen dat ze snel een coup moesten plegen, voor ze zelf aan de beurt waren. Hun poging kwam te laat. Wat wij de gevolgen van de coup noemen, was ook – misschien minder radicaal – zonder de coup gebeurd. De putsch gaf de regering een welkom excuus.
Ook de relaties met Rusland zijn gespannen. Is Vladimir Poetin een grotere bedreiging dan de IS?
KAHL: Voor mij staat terreur helemaal boven aan de gevarenlijst. Maar het klopt dat de Russische dreiging scherper is geworden, en wij nemen ze ernstig. Het gaat niet alleen over een propagandaoorlog, hè. We hebben het ook over bewapening. Rusland heeft zijn militaire kracht aan de westgrens verdubbeld. Die bewapening kunnen we niet alleen beoordelen als ‘verdediging tegen het Westen’. We moeten dat als een potentiële bedreiging zien.
Verwacht u dat de Russen de Baltische staten zullen binnenmarcheren?
KAHL: Er staat een pantserleger in het westen van Rusland. Wanneer dat in het kader van manoeuvres Wit-Rusland (dat onder meer grenst aan Letland en Litouwen, nvdr.) binnenrijdt, wil ik weleens zien of iemand dat nog zal uitleggen als een defensieve operatie.
© Der Spiegel
‘De putsch in Turkije gaf de regering een welkom excuus.’
