Het kamertje van Raoul

Jonathan Holslag

ONLANGS GING IK op verzoek van de PVDA in debat met voorzitter Peter Mertens over zijn nieuwe boek Graailand. Dat is doorspekt met sprekende voorbeelden. Zo bezocht het Franse glamourblad Paris Match het appartement van Raoul Hedebouw, de voorzitter van de Franstalige PVDA. De reporter verbaasde zich over zijn sobere interieur. Ik ben het eens gaan nakijken en inderdaad: hier een rekje dat uit Ikea lijkt te komen, daar keramische tegels uit wellicht een of andere Aziatische fabriek… Wat een zonde, denk ik dan. Dan heb je met je salaris de kans om je eigen economie een duw te geven en dan spendeer je je geld aan Ikea-spullen.

KIJK, IK VIND OOK dat politiek een roeping moet zijn en geen beroep. En het is nobel dat Hedebouw een deel van zijn salaris laat vallen en tevreden is met 1600 euro per maand. Maar die soberheid is allerminst de oplossing voor de economische malaise. Er zijn andere manieren om een voorbeeld te stellen en geld te herverdelen. Je kunt bijvoorbeeld investeren in lokale en duurzame producten: een kastje van een goede schrijnwerker of arduinen tegeltjes uit het noodlijdende Henegouwen. Dat is solidair én een stuk mooier. Er is ook niets mis met op een eerlijke manier geld verdienen, zolang je het ook eerlijk uitgeeft en er kansen mee creëert voor positief ondernemerschap.

DAT BRENGT ME METEEN bij een belangrijke kritiek op het boek van Peter Mertens. Hij heeft in Graailand op veel punten gelijk en het boek is zeer beklijvend geschreven, maar focust een beetje te veel op de strijd tegen de elite. Natuurlijk dragen een aantal leden van het establishment een verpletterende verantwoordelijkheid voor pakweg de bankencrisis, maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik ook flink wat integere bankiers, ondernemers en vermogende mensen ken. Het viseren van vermogenden en politici mag voor de rest van de bevolking geen alibi zijn om zelf niets te doen. Dat was ook een belangrijk punt van kritiek op het boek Toekomst in eigen handen van Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken: je kunt geen patriot zijn en tegelijk de volle verantwoordelijkheid voor onze problemen afwentelen op de migranten of op de Europese instellingen, net zomin als je solidariteit kunt verwachten van mensen die in horden hun laatste centen naar dumpwinkels dragen. Voor het proletariaat is naar Ikea gaan écht geen heldendaad.

HET IS NIET ALTIJD EENVOUDIG, maar er zijn alternatieven. Ik verdien als professor meer dan gemiddeld en ik probeer mijn geld steevast uit te geven aan Europese en liefst ook lokale producten die ethisch vervaardigd zijn. Jazeker, ik winkel in de Colruyt, maar ook in de prachtige keten d’Ici vlak over de taalgrens. En ik reis veel, maar ik probeer ook na de Duitse overname nog zo veel mogelijk met Brussels Airlines te vliegen, al was het maar omdat de Belgische hostessen vele malen mooier glimlachen. Voor mijn bureautje aan de VUB mobiliseerde ik een meubelmaker uit mijn dorp en kocht ik een heerlijke fauteuil: allemaal in goede omstandigheden in ons eigen land gemaakt. Geld verdienen is écht geen zonde, maar we moeten beseffen dat ons loon deels afhangt van de economische kansen die we scheppen voor andere mensen in de samenleving.

IK ZOU PETER MERTENS, net zoals Tom Van Grieken en alle andere politici, vooral willen uitdagen om van onze markt opnieuw een bindmiddel te maken. Dat kan alleen als we mensen het belang van kwaliteit bijbrengen. Wie niet als rotzooi behandeld wil worden op de arbeidsmarkt, mag zijn geld ook niet uitgeven aan rotzooi en al helemaal niet aan rotzooi van een duur merk. Voor een stuk moet die bewustwording plaatsgrijpen door onderwijs en opvoeding. We moeten dringend stoppen met van onze dochters, zoals de Nederlanders het nogal hard uitdrukken, ‘Primarksletjes’ te maken. Daarvoor hebben we krachtige regels nodig. Wat voor zin heeft het om onze economie kapot te laten dumpen om daarna te moeten smeken om een paar ton gesubsidieerde peren naar India te mogen uitvoeren? Het is misschien wat gedecideerd uitgedrukt, maar daar komt het toch op neer.

IK GELOOF IN SOLIDARITEIT en in een eerlijke markt die genereus is met kansen voor iedere werknemer en ondernemer die kwaliteit aflevert en de talenten van iedereen naar waarde schat. Zo’n project, beste Tom, Peter, Raoul en alle keien van de Wetstraat, kan zelfs een bindmiddel zijn tussen politieke visies, tussen liberalen, socialisten, patriotten enzovoort. Politiek hoeft niet altijd tegen iets te zijn. Plus est en nous!

JONATHAN HOLSLAG is professor internationale betrekkingen aan de VUB.

We moeten dringend stoppen met van onze dochters ‘Primarksletjes’ te maken.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content