Waarom Obama zich niet zal excuseren voor atoombom op Hiroshima

Barack Obama © AFP

De Amerikaanse president Barack Obama mag dan wel een historisch bezoek brengen aan Hiroshima, excuses voor het droppen van de atoombom door de Verenigde Staten in 1945 komen er niet. ‘Obama deelt de officiële opvatting van de VS dat het niet fout was om die bom te gebruiken’, zegt politicoloog en Amerikakenner Bart Kerremans (KU Leuven).

Waarom zal Barack Obama zijn excuses niet aanbieden tijdens zijn bezoek aan Hiroshima?

Bart Kerremans: ‘De excuses die Obama in het verleden al aangeboden heeft, waren voor gebeurtenissen waarvan hij dacht dat de VS iets fout had gedaan. Maar in dit geval deelt hij de officiële Amerikaanse opvatting dat het gebruik van de atoombom gelegitimeerd was. Ook al had die bom dramatische gevolgen, hij heeft wel de oorlog met Japan sneller beëindigd. Het aantal slachtoffers aan Amerikaanse en Japanse zijde zou veel hoger gelegen hebben zonder die bom. Vanuit dat opzicht vinden ze dat excuses niet nodig zijn.’

Er bestaat in de VS geen discussie over de legitimiteit van het gebruik van de atoombom in 1945?

Kerremans: ‘Toch wel. Zo zijn er Amerikaanse auteurs die in het verleden geopperd hebben dat zo’n bom eerder gegooid werd om de Sovjet-Unie te tonen wat de vernietigende kracht van het wapen was. Toen Sovjetleider Joseph Stalin op de hoogte werd gesteld van een Amerikaanse atoomtest, minimaliseerde hij dat namelijk sterk. Dus er is wel discussie over in de VS en zeker bij academici, maar de formele positie blijft dat de atoombom – ondanks de dramatische gevolgen ervan – grotere aantallen slachtoffers heeft vermeden.’

Wat is het nut van dergelijke excuses in de politiek? In het verleden bood Guy Verhofstadt namens België bijvoorbeeld zijn excuses aan voor de genocide in Rwanda.

‘Tokio wist dat het geen excuses zou krijgen’

Kerremans:‘Vooral naar de slachtoffers en hun nakomelingen toe is dat uiteraard belangrijk. Het lost niet alles op, want het kan ook andere vragen openen – zoals schadevergoedingen. Maar het kan eveneens een teken zijn van krachtig buitenlands beleid om fouten in het verleden toe te geven en zich daar voor te verontschuldigen. Obama heeft ook geloofwaardigheid opgebouwd door zo’n fouten toe te geven, ook al kwam daar soms veel kritiek op.’

Zal Japan het Obama kwalijk nemen dat hij zijn excuses niet aanbiedt?

Kerremans: ‘Ik heb de indruk van niet, want in Tokio wist men wel dat het niet zou gebeuren. Ik denk ook dat Japan er op dit moment geen belang bij heeft om het verhaal rond Hiroshima vanuit die optiek aan te kaarten, want het wil vooral de banden met de VS versterken.’

Obama brengt het bezoek na afloop van de G7-top op het Japanse eiland Kashiko. Wat speelt er nog mee in zijn bezoek aan Hiroshima?

Kerremans: ‘In 2009 heeft Obama in Praag een toespraak gehouden waar hij de denuclearisering als een ultieme doelstelling vooropstelde. In de praktijk is dat natuurlijk niet gemakkelijk te realiseren en dat heeft hij ook ondervonden.

Bijna niemand had ook verwacht dat het binnen zijn ambtstermijn op een zichtbare manier bereikt kon worden. Zo is er nu zelfs een discussie bezig over de modernisering van de Amerikaanse kernwapens en of dat niet haaks staat op de doelstelling van denuclearisering die hij in 2009 had verkondigd.

Maar het feit dat hij die doelstelling voorop blijft plaatsen en het als een politieke boodschap ziet om aan zijn opvolger mee te geven, speelt volgens mij ook heel sterk mee in het bezoek dat hij aan Hiroshima brengt.’

(RDC)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content