Op 9 oktober 1967 werd de Argentijnse revolutionair Ernesto “Che” Guevara omgebracht in Bolivië. Vijftig jaar na zijn dood wordt maandag in Bolivië – wiens leger hem executeerde – een vijf dagen durend eerbetoon aan Che afgerond.
De plechtigheden zullen bijgewoond worden door het Boliviaanse leger, dat hem destijds opgejaagd en vervolgens geëxecuteerd had. ‘Het leger gaat me zeker begeleiden’, stelde de Boliviaanse president Evo Morales in de aanloop naar de herdenking van de verjaardag. ‘Maar ik moet wel beklemtonen dat het leger ontstond in de anti-imperialistische 19e eeuw.’
Toch hebben ook verschillende oud-militairen aangekondigd dat de herdenkingen zullen plaatsvinden zonder hen, omdat ze vinden dat zij het zijn die een eerbetoon verdienen. ‘De staat is verplicht ons te eren, want wij hebben het land verdedigd’, aldus Mario Moreira, een vertegenwoordiger van de soldaten die nog tegen Che gevochten heeft. In die gevechten tussen het leger en de guerilla’s kwamen 58 soldaten om.
Het Boliviaanse leger, toen gesteund door de Amerikanen, slaagde er op 8 oktober 1967 in Che gevangen te nemen. Knack interviewde eerder al de generaal verantwoordelijk voor de arrestatie. De dag erop werd Che geëxecuteerd. Hij was 39.
Verschillende oud-militairen hebben aangekondigd dat de herdenkingen zullen plaatsvinden zonder hen, omdat ze vinden dat zij het zijn die een eerbetoon verdienen.
Evo Morales beschuldigde op de eerste herdenkingsdag, afgelopen donderdag, de CIA ervan Che ‘vervolgd, mishandeld en vermoord’ te hebben. ‘De geschiedenis is duidelijk’, klonk het op Twitter.
Iets minder dan een jaar voor zijn dood was Che in Bolivië aangekomen met een vijftigtal guerillastrijders. Daar was hij geland nadat de relatie met Fidel Castro, aan wiens zijde hij in Cuba had gevochten, serieus was bekoeld. Voor Bolivië had hij ook al zijn toevlucht gezocht in Congo, waar hij onder meer samen met latere president Laurent-Désiré Kabila probeerde om de communistische revolutie uit te voeren, zonder veel succes.
Van opleiding was Guevara, geboren in een Argentijns middenklassegezin, arts. Tijdens zijn studie reist hij op een moto langs verschillende Latijns-Amerikaanse landen. De indrukken van die reis schrijft hij neer in het later verfilmde Diarios de Motocicleta.
In 1955 leert hij in Mexico Fidel Castro kennen, met wie hij in 1956 in Cuba de guerilla start tegen de door de Verenigde Staten gesteunde dictator Fulgencio Batista. Drie jaar later slagen de communisten, onder leiding van Castro, erin om het land onder hun controle te krijgen.
De belangrijkste ceremonie vindt op 9 oktober plaats in de zuidoostelijke stad Vallegrande, waar Che ook begraven ligt, in aanwezigheid van de Cubaanse en Venezolaanse vicepresidenten. Ook vier kinderen van Che, enkele broers en vertegenwoordigers van sociale organisaties uit Argentinië en Peru zullen de plechtigheid bijwonen.
