Verzoening met Israël, excuses aan Moskou: ‘Turkije beseft dat harde opstelling tot isolement leidt’

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan. © Belga Image

Israël en Turkije hebben, na zes jaar ruzie, een akkoord gesloten dat de diplomatische banden tussen de twee landen moet herstellen. Tegelijkertijd heeft de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zich volgens het Kremlin geëxcuseerd voor het neerhalen van een Russisch gevechtsvliegtuig. En geeft Ankara toestemming voor een bezoek van een Duitse minister, na een diplomatieke rel wegens de erkenning van de Armeense genocide door het Duitse parlement. ‘Turkije beseft dat een harde opstelling tot isolement leidt,’ zegt Dirk Rochtus, docent Internationale Politiek aan de KU Leuven.

Turkije heeft er een vruchtbare dag opzitten voor zijn diplomatieke betrekkingen. Niet alleen geeft het toestemming voor een bezoek van de Duitse minister van Defensie aan de Duitse troepen op de Turkse luchtmachtbasis Incirlik, nadat het eerder de staatssecretaris van Defensie weigerde, nog belangrijker is dat Ankara zich na zes jaar heeft verzoend met Israël en zich verontschuldigde bij het Kremlin voor het neerhalen van een Russisch gevechtsvliegtuig in november vorig jaar.

‘De Duitse defensieminister (Ursula von der Leyen, nvdr.) kan Incirlik gewoon bezoeken. Er zijn geen problemen’. Dat zei premier Binali Yildirim, die de vorige maand opgestapte Ahmet Davutoglu opvolgde, tijdens een op televisie uitgezonden persconferentie in Ankara. ‘Turkije geeft de toelating.’

Eerder had de Turkse regering een voor midden juli gepland bezoek van de Duitse staatssecretaris van Defensie Ralf Brauksiepe (CDU) en een aantal parlementsleden aan de Duitse troepen in Incirlik nog geweigerd, na de erkenning van de Armeense genocide door de Bondsdag, het Duitse parlement. Ankara betwist niet dat tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Ottomaanse Rijk Armeniërs zijn vermoord, maar ontkent dat het om een genocide gaat.

Lees ook: ‘Turkije ziet de uitgestoken hand van Duitsland niet’

Als Turkije de Duitse minister het deksel op de neus zou geven, dan zou dit uitgroeien tot een diplomatieke botsing van jewelste

Dirk Rochtus

‘Ursula von der Leyen heeft gezegd dat het vanzelfsprekend is dat de leidinggevende van het ministerie de soldaten ten velde bezoekt’, zegt Dirk Rochtus, docent Internationale Politiek aan de KU Leuven. ‘Een minister heeft meer gewicht dan een staatssecretaris, dus als Turkije de Duitse minister dan nog het deksel op de neus zou geven, dan zou dit uitgroeien tot een diplomatieke botsing van jewelste. Turkije heeft geen behoefte aan verdere escalatie.’

De Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen
De Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen© Belga Image

‘De vraag is wel of de minister naast het bezoek aan de basis ook politieke contacten kan/mag leggen. Zo niet, dan geldt dat als een nederlaag voor haar’.

Verzoening met Israël

Opmerkelijker is dat Turkije en Israël in Rome tot een akkoord zijn gekomen dat de diplomatische banden tussen de twee landen moet herstellen. Met het akkoord komt er een einde aan zes jaar ruzie. De relatie tussen Israël en Turkije raakte vertroebeld toen een Turks scheepskonvooi, dat hulpgoederen wilde brengen naar de Gazastrook, onderschept werd door Israëlische troepen. Bij het enteren van een van de Turkse schepen openden de Israëlische troepen het vuur en kwamen negen Turken om het leven. De Turkse regering trok meteen hierna haar ambassadeur terug uit Israël en schroefde de militaire samenwerking met het land terug.

Benjamin Netanyahu
Benjamin Netanyahu© Belga Image

In het akkoord stemt Israël er mee in om 18 miljoen euro schadevergoeding te betalen aan de families van de negen gesneuvelde Turken. In ruil daarvoor laat Ankara de rechtszaken tegen de betrokken Israëlische soldaten vallen. Turkije krijgt ook de toestemming om humanitaire hulp te verlenen aan de Gazastrook. Daarnaast zijn er Turkse plannen om een ziekenhuis en een elektriciteitscentrale te bouwen en ook het watertekort in de Gazastrook aan te pakken.

Een anonieme Turkse functionaris noemde het akkoord ‘een belangrijke diplomatische overwinning voor Turkije’, de Israëlische premier Benjamin Netanyahu spreekt van ‘een belangrijke strategische stap’.

Volgens Rochtus winnen beide partijen bij de deal. ‘Afgezien van de economische voordelen, kan Turkije ook hulpgoederen leveren aan Gaza en in Gaza investeren. Zo kan Turkije goed overkomen bij de Palestijnen.’

‘Ook zou Hamas geen aanvallen vanop Turkse bodem meer uitvoeren op Israël, al beweert Turkije dat van zo’n afspraak geen sprake is in het akkoord.’

Excuses aan Moskou

Poetin en Erdogan in 2014
Poetin en Erdogan in 2014© Belga Image

Nog vandaag heeft de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zich, zo kondigt het Kremlin aan, geëxcuseerd voor het neerhalen van een Russisch gevechtsvliegtuig. Erdogan heeft de Russische president Vladimir Poetin geschreven dat het neerhalen van het toestel niet met opzet is gebeurd, zijn spijt uitgedrukt en de hand uitgestoken om de relaties te herstellen, zo deelde Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov in Moskou mee. In Turkije kondigde de regering een eigen verklaring aan.

De Turkse luchtmacht had in november een Russisch gevechtsvliegtuig van het type Suchoi Su-24 neergehaald, dat vanuit Syrië mogelijk enkele seconden het luchtruim van Turkije was binnengedrongen. Een piloot kwam daarbij om het leven.

Omdat Erdogan zich officieel niet wilde verontschuldigen voor het incident, bevroor het Kremlin zo goed als compleet de diplomatieke betrekkingen met Turkije en legde het economische sancties op. Poetin liet toen verstaan dat die sancties pas zouden worden opgeheven na formele excuses van Ankara.

Rochtus: ‘Een en ander bewijst, samen met de ontvangst van de Duitse minister en het akkoord met Israël, dat Turkije beseft dat een harde opstelling tot isolatie leidt. Turkije heeft internationaal al niet veel vrienden en kan dus best wat rust en een betere verstandhouding gebruiken’. (KVDA)

‘Geen-vijanden-beleid’

Op vandaag is Turkije een land met weinig bondgenoten, of toch een land dat veel conflicten kent, zowel intern als extern. Dat was anders toen Ahmet Davuto?lu nog minister van Buitenlandse Zaken was. Van 2009 tot 2014 zorgde zijn zogenaamde ‘geen-vijanden’-beleid, zoals Turkije-kenner Armand Sag schrijft, ervoor dat Turkije alle aandacht kon vestigen op interne problemen, zoals de economie of de relatie met de Armeniërs en de Koerden. Dat beleid wierp vruchten af, versterkte het imago van Turkije als brug(genbouwer) tussen oost en west en kwam de invloed van Erdogan ten goede. Gaandeweg taande dat beleid echter en kwam Erdogan met steeds meer (buur)landen in conflict – zoals met het Syrië van Bashar al-Assad, Israël en recenter Rusland en Duitsland.

Onderstaand fragment dateert uit 2009, en toont een debat waarin Erdogan de toenmalige Israëlische president Shimon Peres de mantel uitveegde. In 2011 verbrak Turkije de militaire en handelsbanden met Israël volledig, na de Israëlische weigering om zich te verontschuldigen voor de dood van negen Turkse burgers bij de raid in mei 2010 op het schip Mavi Marmara. (SD)

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content