Turkse Jaren, een boek van Dirk Vermeiren

In zijn boek Turkse Jaren beschrijft Knack-correspondent Dirk Vermeiren een land dat in onvrede leeft met zichzelf.

DIRK VERMEIREN, TURKSE JAREN, UITGEVERIJ VAN HALEWYCK, LEUVEN, 184 BLZ., 17.50 EURO.

In zijn boek Turkse Jaren beschrijft Knack-correspondent Dirk Vermeiren een land dat in onvrede leeft met zichzelf.

U schreef uw boek in de maanden na de verkiezingsoverwinning (22 juli 2007) van de AKP, de regeringspartij van premier Recep Tayyip Erdogan. Wat betekende die overwinning voor Turkije?

DIRK VERMEIREN: Voor veel Turken kwam de zege als een verrassing. De seculiere kemalisten, de aanhangers van Atatürk, waren er rotsvast van overtuigd dat er zich een machtswissel zou voordoen. Maar Erdogan bleef stevig in het zadel zitten. De zogenaamd ‘westerse elite’ bewees daarmee voor de zoveelste keer dat ze het Turkse volk niet echt aanvoelt. Nochtans vindt ze zichzelf nog steeds dé kampioen van de democratie. Ondertussen nemen de spanningen in het land alleen maar toe. Denk maar aan de 1 meioptocht. Weken van tevoren ontstond er een polemiek tussen de vakbonden, de regering en de veiligheidsdiensten. Niemand zocht daarbij naar een compromis. Op 1 mei zelf werden 700 mensen opgepakt. De premier sprak achteraf van ‘een succes’. Turkije is een heel autoritair land. Wie het gezag niet respecteert, wordt hard aangepakt.

‘De Turkse politieke cultuur verschilt zeer sterk van de Europese’, schreef u. In welke mate kan dat een probleem vormen voor de toetreding tot de Europese Unie?

VERMEIREN: Dat is een groot probleem. Turkije gaat in zijn politieke aanpak zelden op zoek naar een consensus. Het laatste woord komt altijd van bovenaf. Voor Turkije zou het erg moeilijk zijn om te functioneren in een instelling met 27 lidstaten, waar het overleg nu al vaak in het slop zit.

Meestal haalt men de islam aan als hét probleem voor een Turkse toetreding. Er rijzen bovendien ook heel wat vragen bij de religieuze inslag van de AKP.

VERMEIREN: Het Turkse Constitutionele Hof onderzoekt momenteel of de regerende AKP niet moet worden verboden omdat ze het seculiere karakter van de Turkse staat ondermijnt. Ik weet niet hoe het zal uitpakken, maar stel dat de AKP verboden wordt, dan zie ik meteen een nieuwe partij ontstaan die weer zoete broodjes zal bakken met de Turkse staat. Ze zal ook meer naar rechts opschuiven, een meer nationalistische koers varen en afwijken van het hervormingsbeleid dat ze hoort uit te voeren met het oog op de toetreding. Op dat vlak ben ik niet optimistisch.

Wat denkt u van het bestaan van een Directoraat voor Religieuze Zaken, Diyanet, een overheidsinstelling? In Turkije geldt toch een strikte scheiding tussen Kerk en Staat?

VERMEIREN: Het bestaan van Diyanet is op zich geen probleem, ware het niet dat de instelling zich uitsluitend richt tot de soennitische islam. Minderheden zoals de Alevi’s worden niet erkend, en dat is niet zonder betekenis. Enerzijds hanteert Turkije een scheiding van Kerk en Staat, maar tegelijk gebruikt het land de godsdienst om de bevolking een strikt omschreven Turkse identiteit op te leggen. Wie daar niet aan voldoet, heeft het bijzonder moeilijk in Turkije. Denk maar aan de Koerden. Helaas beseffen de Turken dat zelf niet. Ze zijn geconditioneerd door hun opvoeding. De autoriteiten weten precies welke mythes ze in stand moeten houden om het land te laten voortbestaan zoals het is. De status-quo is een sterk gegeven in Turkije.

Ingrid Van Daele

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content