Vrijdaggroep

‘Trumps handelsbeleid verschilt vooral in methode van Obama, maar hij boekt wel successen’

Donald Trump, waarschijnlijk meer gedreven door zijn karakter dan door een overwogen strategie, verandert het paradigma en vat de koe bij de horens, zegt Laurent Hanseeuw. ‘En de eerste resultaten lijken hem gelijk te geven.’

Sinds zijn aantreden, anderhalf jaar geleden, is de huidige president van de Verenigde Staten het mikpunt van de meeste commentatoren en intellectuelen overal ter wereld. Ze hebben geen goed woord over voor zijn daden, zijn optreden en zijn woorden. Met zijn boersheid en provocerende uitspraken is hij een gemakkelijk doelwit voor oppervlakkige kritiek. Los van de vorm, wekken zijn grillige, brutale beslissingen en hun verwarde logica de indruk dat Donald Trump een gevaarlijke man is in het ambt dat hij bekleedt. Ook voor zijn eigen land.

Toch kunnen we niet negeren dat een aantal van zijn standpunten volledig in het verlengde ligt van de houding van de vorige Amerikaanse regeringen, bijvoorbeeld inzake de militaire uitgaven van de NAVO-landen of het Chinese en zelfs het Europese handelsbeleid. Op die punten ligt het enige verschil tussen Trump en Obama in de methode. Het lastige is dat Trump – althans gedeeltelijk – successen boekt, terwijl zijn voorgangers met een status quo tevreden moesten zijn.

Trump verschilt vooral in methode van Obama, maar boekt wel successen

De huidige onderhandelingen rond vrijhandel zijn een schitterende illustratie van dat gegeven. Trump wordt vaak, en waarschijnlijk deels terecht, afgeschilderd als een retrograde protectionist. Maar die interpretatie vertrekt van de analyse van zijn woorden, niet van de feiten. Sinds hun toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie (WHO) in 2001 hebben de Chinezen een hybride economisch systeem ontwikkeld, met nationalisme en economisch protectionisme als onveranderlijke leidraad. Buitenlandse bedrijven mogen bijvoorbeeld niet meer dan 50 procentvan de aandelen van Chinese ondernemingen verwerven, terwijl een rist van parastatale bedrijven verdekte subsidies krijgt.

In Europa leeft de mythe dat wij de pineuten van de internationale handel zijn. Anders dan de Verenigde Staten zouden wij niet in staat zijn om onze bedrijven naar het Amerikaanse voorbeeld met een ‘Buy European Act’ te beschermen. Maar dat strookt niet met de feiten. Europa heeft een gigantische positieve handelsbalans van bijna 500 miljard per jaar. Vergeleken daarmee lijkt de 120 miljard van China bijna onbeduidend. Dat resultaat is te danken aan een hybride monetaire constructie die de Europese munt door haar structurele kwetsbaarheid structureel ondergewaardeerd houdt. Zo kunnen de landen met de meest dynamische economie, aangevoerd door Duitsland en Nederland, recordvolumes uitvoeren en een absurd handelsoverschot van bijna 10% van hun bbp laten optekenen. Trumps frontale aanvallen op Duitsland zijn dus geen hersenspinsels van de president. Ze komen voort uit een structurele analyse – in elk geval door zijn adviseurs – van een gedeelte van de problematiek.

Trump, waarschijnlijk meer gedreven door zijn karakter dan door een overwogen strategie, verandert het paradigma en vat de koe bij de horens. En de eerste resultaten lijken hem gelijk te geven.

Trumps houding is natuurlijk pijnlijk ongenuanceerd: dergelijke complexe onderwerpen zijn nooit voor één enkele uitleg vatbaar. Maar met nuances schiet je aan de onderhandelingstafel soms weinig op. China bouwt al twintig jaar aan zijn model en Europa werkt al tien jaar aan zijn handelsstrategie. Vanuit het standpunt van de Amerikanen heeft een genuanceerde houding duidelijk niet gewerkt. Trump, waarschijnlijk meer door zijn karakter dan door een overwogen strategie, verandert het paradigma en vat de koe bij de horens. En de eerste resultaten lijken hem gelijk te geven. De Europeanen hebben al beloofd om een reeks protectionistische barrières weg te nemen (zoals op soja, medische apparatuur, enz.).

Op lange termijn zal deze utilitaristische en polariserende benadering van de internationale betrekkingen waarschijnlijk tot meer – ook militaire – conflicten leiden. Maar de verantwoordelijkheid voor die evolutie ligt niet altijd en niet alleen bij de strijdlustige partij. Wanneer men onevenwichtige situaties eindeloos lang laat verrotten, belandt men vroeg of laat in een conflictueuze situatie. Onze onder goede bedoelingen verholen ontsteltenis over Trump sterkt ons misschien in onze zekerheden. Maar daarmee hebben we nog geen coherent en gestructureerd beleid op lange termijn.

Laurent Hanseeuw is bedrijfsleider, econoom en lid van de Vrijdaggroep, beleidsplatform voor jongeren van diverse pluimage ondersteund door de Koning Boudewijnstichting www.vrijdaggroep.be Twitter: @Friday_Group

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content