Theresa May krijgt weinig hulp in Brussel, EU-leiders benadrukken tijdelijke karakter van Ierse ‘backstop’

De Britse premier Theresa May spreekt met Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker tijdens de EU-top © AFP

De Britse premier Theresa May heeft donderdagavond de EU-top in Brussel verlaten zonder verdere garanties om haar brexit-akkoord politiek aantrekkelijker te maken voor Britse parlementariërs.

May kreeg van de 27 andere Europese leiders slechts de schriftelijke bevestiging van het feit dat de Ierse ‘backstop’ per definitie een tijdelijk karakter heeft. De ‘backstop’ is een noodoplossing voor de Ierse grenskwestie, het heetste hangijzer in de discussies over de brexit.

May was naar Brussel gekomen om ‘juridische en politieke garanties’ met betrekking tot de backstop te krijgen. Vele Britse parlementsleden zijn uitermate kritisch over het concept, dat een belangrijk onderdeel vormt van het brexit-akkoord dat May met de EU sloot. Hun verzet tegen het mechanisme dat uitgewerkt werd om te verhinderen dat er ooit een harde grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek komt, is zo groot dat het akkoord niet door het parlement dreigt te raken.

‘Laat ons de handen in elkaar slaan om dit akkoord goedgekeurd te krijgen in het belang van onze volkeren’, zei May tegen de EU-leiders. ‘Vandaag vraag ik jullie om mijn oordeel te vertrouwen dat het pakket dat ik omschreef ons akkoord de grootste kans op succes geeft.’

May vroeg de EU-leiders dus om een uitgestoken hand, maar kreeg enkel een schriftelijke bevestiging van het feit dat de ‘backstop’ een tijdelijk karakter heeft. Het is na de brexit niet de bedoeling dat de noodoplossing ooit gebruikt wordt. Maar als er toch naar teruggegrepen moet worden, dan zal hij niet langer dan strikt noodzakelijk actief zijn, schrijven de Europese staatshoofden en regeringsleiders donderdagavond.

Door te benadrukken dat de ‘backstop’ slechts een tijdelijk karakter heeft, hopen de Europese leiders de parlementsleden in Londen ervan te overtuigen dat het Verenigd Koninkrijk niet gevangen zal zitten in de noodoplossing. Het mechanisme zou namelijk een douane-unie van de EU en het VK in het leven roepen en zo’n regime zou volgens veel Britse politici tegen de geest van de brexit ingaan.

Opvallend: in vergelijking met de ontwerpverklaring die woensdag circuleerde, zijn er enkele belangrijke passages weggevallen. Zo schrijven de leiders niet dat ze willen onderzoeken of er nog verdere garanties kunnen worden geboden.

EU schroeft voorbereidingen op ‘no deal’ op

Op zijn afsluitende persconferentie zei Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker dat de EU vooral niet de indruk wil wekken dat er opnieuw onderhandeld kan worden over het brexit-akkoord. De tekst ‘is niet open voor nieuwe onderhandelingen’, staat er letterlijk in de verklaring geschreven.

Juncker zei wel dat hij het wantrouwen over de EU dat in het Britse parlement heerst, wil counteren door de onderhandelingen over het toekomstige handelsakkoord met het VK op te starten van zodra het brexit-akkoord goedgekeurd is.

‘Maar onze Britse vrienden moeten ons dan wel zeggen wat ze willen, in plaats van ons altijd te doen zeggen wat wij willen’, zei Juncker. Dat is een opmerking die niet losstaat van het hele backstop-debat en dat als een fikse sneer naar Theresa May geïnterpreteerd kan worden. Verschillende Europese leiders zouden zich namelijk geërgerd hebben aan het feit dat ze ondanks haar vraag om garanties niet duidelijk kon zeggen wat ze precies verwachtte.

Juncker verwacht de komende weken duidelijke antwoorden van Londen. De EU schroeft intussen haar voorbereidingen op een ‘no deal’ op. Op 19 december publiceert de Commissie alle documenten die ze in dat verband heeft opgemaakt.

Michel zet in op Belgische belangen

Voordat de top begon, benadrukten verschillende EU-leiders al dat May geen mirakels kon verwachten van haar Europese collega’s. ‘De deal opnieuw onderhandelen gaat niet, ook al omdat er niets anders te verzinnen is door alle rode lijnen die de Britten zelf hebben getrokken’, zei de Nederlandse premier Mark Rutte. ‘Dit is het enige denkbare.’

De Duitse bondskanselier Angela Merkel trad hem daarin bij. ‘Wij hebben onze principes. Ik zie niet in hoe we dat verdrag nog kunnen veranderen.’

Premier Charles Michel zei dat Belgische belangen voor hem voorop staan. ‘Want de brexit, dat zijn mogelijk 70.000 jobs die verloren gaan als er geen (uittredings)akkoord is en wij onze economische belangen niet kunnen verdedigen.’

Michel zet in op ‘maximale stabiliteit’ voor de Belgische bedrijven en burgers. ‘Een paar jaar geleden hebben de Britten met dit referendum voor het avontuur gekozen, voor een vorm van chaos. We zijn nu twee à drie jaar later en de toestand is zeer ingewikkeld. Dat wil ik niet voor België.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content