President Donald Trump ruziet openlijk met miljardair Charles Koch, samen met zijn broer David zowat de belangrijkste Republikeinse geldschieter in de VS. De inzet? ‘De macht om de koers van de Republikeinse partij te bepalen.’
Kiezen tussen Donald Trump en Hillary Clinton was zoals de keuze tussen ‘kanker of een hartaanval’, had Charles Koch laten optekenen.
De ruzie zat er al langer aan te komen, zoveel is zeker. In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2016 had de ultrarijke zakenmagnaat en Republikeinse megadonor Charles Koch immers laten optekenen dat kiezen tussen Donald Trump en zijn toenmalige tegenstander Hillary Clinton neerkwam op de keuze tussen ‘kanker of een hartaanval.’
Het spreekt voor zich dat Trump dan ook geen cent campagnebijdrage ontving van de broers Charles en David Koch, zowat de rijkste mensen ter wereld en met voorsprong de belangrijkste geldschieters van de Republikeinse Partij in de Verenigde Staten.
Sindsdien is de strijdbijl allesbehalve begraven. Twee keer per jaar houden de Kochs een retraite voor medestanders en andere vermogende geldschieters. Ze stippelen daarbij een gezamenlijke politieke koers uit, beslissen welke politici dat jaar campagnebijdrages ontvangen en bespreken de wetgeving die gesteund dan wel afgeblokt zal worden door hun netwerk van lobbygroepen.
Afgelopen weekend, tijdens zo’n bijeenkomst, opende Charles Koch het vuur op Trump. Hij noemde de president niet direct bij naam, maar de boodschap was niet mis te verstaan. Hij bekritiseerde ‘protectionistisch handelsbeleid’, en de beleidsmakers die ‘al het mogelijke doen om zich van vernieuwing af te sluiten, en aan het verleden vast te houden.’ Zulk beleid is ‘destructief’, aldus nog Koch. Een adjudant van de Kochs verweet het Witte Huis ‘polarisering’ en een ‘gebrek aan leiderschap.’ Als er niet snel wat verandert, dan zouden de Kochs naar eigen zeggen nog met de Democraten gaan samenwerken.
Op maandag voegden de Kochs de daad bij het woord: Americans for Prosperity, de belangrijkste drukkingsgroep in het uitgebreide Koch-netwerk – bijgenaamd de ‘Kochtopus’ – zou niet schenken aan de campagne van Republikein Kevin Cramer, een medestander van Trump die bij de tussentijdse verkiezingen in november het zitje van een Democratische senator wil afsnoepen in de staat North Dakota. (De organisatie was vrijdag niet bereikbaar voor commentaar).
President Trump schoot meteen terug, op Twitter: ‘De globalistische gebroeders Koch, die een totale grap geworden zijn onder echte Republikeinen, zijn tegen Sterke Grenzen en Machtige Handel. Ik heb hun steun nooit uitgezocht omdat ik geen behoefte heb aan hun geld of slechte ideeën.’ Sindsdien is het dispuut de talk of the town in Washington.
Koch-mensen in Witte Huis
De ruzie tussen Trump en Charles Koch is nogal ironisch omdat in het Witte Huis tal van voormalige werknemers van de Kochs het beleid bepalen.
Op Twitter merkte journaliste Jane Mayer van tijdschrift The New Yorker op dat Trumps tirade tegen de Kochs en hun invloed nogal ironisch is: vicepresident Mike Pence is net een van hun belangrijkste politieke bondgenoten, en dat sinds de aartsconservatieve Pence in 2009 in het Congres het verzet aanvoerde tegen een wet die CO2-uitstoot zou belasten – een mogelijke aderlating voor de petrochemische reus Koch Industries. Sterker: Pence zou zijn opkomst in niet onaanzienlijke mate aan de gulle steun van de Kochs te danken hebben. Zo kon hij voor zijn succesvolle gooi naar het gouverneurschap van Indiana rekenen op een bijdrage van 200.000 dollar van de Kochs.
Bovendien, zo blijkt uit berichtgeving, werken in het Witte Huis tal van voormalige medewerkers van de Kochs. Marc Short, ooit hoofd van Freedom Partners, een lobbygroep die opgericht werd door de Kochs, voerde als directeur van Legislative Affairs in het Witte Huis een aanzienlijke vermindering van de bedrijfsbelasting door (sindsdien is hij opgestapt). Don McGahn, huidig raadsman van het Witte Huis, was tijdens de kiescampagne van 2016 adviseur van een aantal Koch-drukkingsgroepen.
‘De invloed van de Kochs is niet te onderschatten’, zegt Arn Pearson, directeur van het Center for Media and Democracy, een onderzoeksgroep die de verstrengeling van politiek en bedrijfswereld onderzoekt. ‘Met hun netwerk en invloed moeten ze niet onderdoen voor een heuse politieke partij.’ Pearson wijst erop dat de Kochs naar eigen zeggen maar liefst vierhonderd miljoen dollar willen spenderen aan de midterms in november, die de kaarten in Washington mogelijk grondig zullen herschudden.
‘En dat staat nog los van alle denktanks en lobbygroepen die ze gelijktijdig financieren: in bijna elke staat proberen ze invloed uit te oefenen op het beleid’, vervolgt Pearson. ‘In tien, twintig, soms dertig staten tegelijk duikt opeens een wetsvoorstel op dat pakweg milieuwetgeving tracht in te perken. Zulke initiatieven lijken op het eerste gezicht natuurlijk te ontstaan, maar eigenlijk worden de wetsvoorstellen geschreven door denktanks van de Kochs in Washington. Dat hebben we zwart op wit kunnen aantonen.’
‘Beleid Trump droom voor de Kochs’
Het bedrijf van de gebroeders Koch, de petrochemische reus Koch Industries, stelt meer dan 120.000 mensen te werk in zestig landen, waaronder ook België (15 banen) en China (23.063 banen). Hun olierafinaderijen en kolencentrales zijn echter bijzonder kwetsbaar voor de opkomst van hernieuwbare energie. De broers wenden daarom hun gezamenlijk fortuin aan van 90 miljard dollar om kandidaten, denktanks en lobbygroepen te steunen die belastingen en regelgevingen tegengaan.
De Kochs zijn door en door libertair. Dat betekent: zo weinig mogelijk belastingen en overheidsbemoeienis. Grote investeringen in infrastructuur door de overheid zijn ook uit den boze: de overheid spendeert best zo min mogelijk en laat best alles aan de vrije markt over, met inbegrip van gezondheidszorg en onderwijs. De meeste Republikeinen zijn in dat opzicht volgens de Kochs zelfs niet rechts, of libertair, genoeg.
Maar Trump merkte het al op: ‘Ze houden van mijn belastingverminderingen & gesnoei in regelgeving & benoemingen van rechters & meer. Ik heb ze rijker gemaakt.’
‘De regering-Trump dient voornamelijk de belangen van ultrarijke, vervuilende bedrijfseigenaars zoals de Kochs.’
‘Dat klopt: de regering-Trump is erg goed geweest voor de Kochs’, schrijft journaliste Jane Mayer in een e-mail. In haar boek Dark Money: The Hidden History of the Billionaires Behind the Rise of the Radical Right betoogt ze dat de Kochs de Amerikaanse democratie gekaapt hebben.
‘Trump voerde campagne op de “populistische” belofte om de “vergeten mannen en vrouwen” van de arbeids- en middenklasse te dienen. Concreet dient zijn regering eigenlijk de belangen van ultrarijke, vervuilende bedrijfseigenaars zoals de Kochs. Trump draaide de milieuwetgevingen van Obama terug en voerde enorme belastingverminderingen voor bedrijven door: beter hadden de Kochs het niet kunnen dromen.’
Waar knelt het schoentje dan? Vrijhandel, lijkt het. ‘De Kochs zijn tegen protectionisme en streng immigratiebeleid, in tegenstelling tot Trump, en ze zijn misnoegd dat de Republikeinse Partij het daarover eens lijkt te zijn met Trump in plaats van met de Kochs’, vervolgt Mayer. ‘Het is een gevecht om beleid, maar ook om macht – de macht om de koers van de Republikeinse Partij te bepalen.’
‘Wie geld van de Kochs aanvaardt, zal boeten’
Wat betekent de ruzie voor de tussentijdse verkiezingen in november? Republikeinse consultant Ed Rogers schrijft in de Washington Post dat Trump in zijn eigen voet schiet door ruzie te zoeken met de Kochs. ‘Politiek is een optelsom, geen aftrekking. Als Trump de Kochs tot vijand maakt, heeft de GOP (de Grand Old Party, de Republikeinse Partij, nvdr.) straks minder geld en mensen voorhanden.’
Rogers, een oudgediende van de regeringen van Ronald Reagan en George H.W. Bush, beschrijft de Republikeinse partij als een grote tent, waar ook mensen in huizen die voor abortus- en homorechten en vrijhandel zijn en vinden dat de militaire voetafdruk en de uitgaven van de VS best wat kleiner mogen – onder wie de Kochs. ‘Ook die mensen stemden voor Trump in 2016. De GOP mag ze niet vergeten in 2018 en zal ze ook nodig hebben wil Trump herverkozen raken.’
Steve Bannon waarschuwt dat Republikeinse kandidaten zullen ‘boeten’ als ze geld van de Kochs aanvaarden.
Steve Bannon, de voormalige topadviseur van Trump in het Witte Huis, waarschuwde Republikeinse kandidaten inmiddels dat ze zullen ‘boeten’ als ze geld van de Kochs aanvaarden. Hoewel Bannon inmiddels opnieuw vertrokken is bij alt-rightwebsite Breitbart, nadat hij ruzie kreeg met Trump, is het niet ondenkbaar dat hij als freelance politieke speler allicht nog aanzienlijke invloed heeft op het alternatief-rechtse debat en stemgedrag.
Opvallender haalde ook het Republican National Committee, zeg maar het Republikeinse partijbestuur, uit naar de Kochs. ‘Sommige groepen die conservatieven beweren te steunen, verzaken daaraan wanneer ze hun zakenbelangen voorop die van het land of de Partij stellen’, aldus RNC-voorzitster Ronna Romney McDaniel in een memorandum aan geldschieters. ‘Dat is onaanvaardbaar.’ McDaniel zegt dat Republikeinse kandidaten de Kochs best vermijden.
Arn Pearson van het Center for Media and Democracy denkt dat het dispuut vooral in de voorverkiezingen zal spelen, waar bepaald wordt welke kandidaten op het uiteindelijke stembiljet zullen staan voor de Congresverkiezingen in november. ‘De Kochs kunnen dan schenken aan een kandidaat die op dezelfde golflengte zit, bijvoorbeeld, in plaats van een medestander van Trump. Maar uiteindelijk blijven ze wel geld uitgeven aan de Republikeinen.’
‘Volgens mij gaat het inderdaad om een interne machtsstrijd in het Republikeinse kamp: de Kochs willen maximaal rendement voor hun politieke investeringen’, besluit Pearson. ‘Ze willen wat in de pap te brokken hebben en willen hun visie doordrukken, maar de Republikeinse Partij kiest net de kant van Trump. Dat trachten de Kochs nu ietwat bij te sturen. Maar op de midterms zal dat weinig invloed hebben, denk ik.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
