Honderd dagen na de verkiezingen schiet de vorming van een nieuwe regering in Nederland niet echt op.
Ruim drie maanden na de verkiezingen van 15 maart treedt de vorming van een nieuwe regering in Nederland in een nieuwe fase. Informateur Herman Tjeenk Willink weet nu zeker dat de liberale partij VVD van ontslagnemend premier Mark Rutte, de christendemocraten van het CDA en het links-liberale D66 met elkaar willen besturen. Het CDA en D66 wonnen bij de verkiezingen. De VVD verloor zetels, maar bleef duidelijk de grootste partij van het land. Tot de opluchting van Europa ging ze de PVV van de populist Geert Wilders ruim vooraf. Maar daarmee heeft Nederland nog geen regering. Het politieke landschap is zo versnipperd dat een vierde partij nodig is om het blok van VVD, CDA en D66 aan een meerderheid te helpen.
GroenLinks-voorman Jesse Klaver is beducht voor de ‘kus des doods’ van Mark Rutte
De PVV en de links-populistische Socialistische Partij (SP) komen daarvoor niet in aanmerking. De sociaaldemocraten van de Partij van de Arbeid (PvdA) kregen bij de verkiezingen zo’n klap dat ze daarvan in de oppositie willen bekomen. D66 heeft geen zin in een akkoord met de ChristenUnie, omdat ze met die partij op medisch-ethisch vlak niet door één deur kan. GroenLinks leek daarom de aangewezen partner om het kwartet vol te maken. De partij van de jonge voorman Jesse Klaver werd op 15 maart de grootste linkse fractie. Maar vorige week trok Klaver voor de tweede keer de stekker uit de gesprekken. Hij kan zich niet vinden in de idee om met landen in Noord-Afrika over de opvang van vluchtelingen te praten, naar het voorbeeld van de – volgens Klaver – mislukte Europese deal met Turkije. GroenLinks vindt, integendeel, dat Nederland méér vluchtelingen kan opvangen.
Klaver werd vervolgens door de drie partijen van het blok én door de PvdA bijzonder hard aangepakt en beschuldigd van vaandelvlucht. Dat is niet erg fair. Klaver is, met de woorden van een Nederlandse waarnemer, duidelijk beducht voor de ‘kus des doods’ van Rutte. In 2012 kreeg het CDA als coalitiepartner in de eerste regering van Mark Rutte een tik van de kiezer en dit jaar hield de PvdA aan een coalitie met Rutte en zijn partij van haar 38 zetels in de Tweede Kamer nog 9 zetels over. Ze ging vier jaar lang duidelijk veel te ver mee in de liberale besparingslogica van de VVD.
Toch wordt nu wellicht opnieuw naar de gekwetste sociaal-democraten gekeken. De ChristenUnie liet al weten dat ze er even geen zin meer in heeft. Mark Rutte zegt ondertussen dat hij niet bang is van nieuwe verkiezingen. Het probleem, schreef Bas Heijne in NRC Handelsblad, is dat al die partijen en fractievoorzitters bang zijn van elkaar én van de kiezer. Dat maakt het zo moeilijk om een compromis te sluiten.
