Steve Bannon: oorzaken en gevolgen van een moeizaam ontslag

Een foto uit januari in the Oval Office van Donald Trump. Van de aanwezige topmedewerkers van Trump is alleen nog vicepresident Mike Pence in functie. Reince Priebus, Steve Bannon, Sean Spicer en Michael Flynn zijn ontslagen of opgestapt © REUTERS
Rudi Rotthier

Het ontslag van Trumps hoofdstrateeg Steve Bannon hing al weken in de lucht. Een opstandig interview deed hem uiteindelijk de das om. Maar wat nu met de achterban die Bannon adoreert?

De oorspronkelijke keuze van Donald Trump voor Steve Bannon (63) was altijd controversieel. Bannon was het vleesgeworden economisch nationalisme, hij vertegenwoordigde de hardvochtige standpunten tegen (illegale) migratie. Bij zijn vorige, en nieuwe werkgever Breitbart, zorgde hij ervoor dat de alt-right een platform kreeg. Tot de alt-right worden racisten, neonazi’s en white nationalists gerekend. Bannon preciseerde enkele keren dat hijzelf niet in die strekkingen geloofde, en dat ze in de loop van de geschiedenis wel uit het rechts nationalisme zouden verdwijnen. Maar voor veel Democraten, en voor sommige Republikeinen, vertegenwoordigde Bannon aangebrand, bruin gedachtegoed.

Bannon fungeerde sinds het begin van diens campagne als informeel adviseur voor presidentskandidaat Trump en stelde mettertijd de site Breitbart ten dienste van de kandidaat. In augustus 2016, exact een jaar en een dag voor hij door president Trump zou worden ontslagen, kwam Bannon aan het hoofd van Trumps verkiezingscampagne. Die carrièreswitch kwam er op aandringen van de miljardairsfamilie Mercer, vader Robert en dochter Rebekah, die Breitbart financieren, en die ook miljoenen bijdroegen aan Trumps campagne.

Steve Bannon: oorzaken en gevolgen van een moeizaam ontslag

Bannon, argumenteert journalist Joshua Green in zijn boek Devil’s Bargain, was op twee wijzen van groot nut voor Trump. Hij koos systematisch voor de aanval (en bleef Trump verdedigen, zelfs tijdens het pussy-schandaal). En hij was een vat vol belastende informatie overHillaryenBill Clinton, dat Trump ampel gebruikte tijdens campagnetoespraken.

https://twitter.com/JoshuaGreen/status/887293016326668289Joshua Greenhttps://twitter.com/JoshuaGreen

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Bannon en Trump pasten karakterieel bij mekaar. Ze waren tot op zekere hoogte ook ideologische gezellen. Ze waren allebei economische nationalisten, en in verscherpte formuleringen van Bannon wist dat nationalisme net genoeg Democratische kiezers over de streep te trekken. Later zou men diffferentiëren. Bannon geloofde echt in wat hij verkondigde, voor Trump was de ideologie misschien vooral een middel om verkozen te worden.

Onder protest binnen en buiten zijn partij benoemde Trump Bannon tot hoofdstrateeg in zijn Witte Huis. Trump had het meteen zelf moeilijk met de term. Hijzelf was de hoofdstrateeg, de enige strateeg, liet Trump weten aan journalisten. Maar hij gaf Bannon ongekende macht. Bannon woonde de bijeenkomsten van de veiligheidsraad bij, hij schreef presidentiële besluiten.

Tegen ‘globalisten’ en ‘Democraten’

Zo had Bannon een hand in het eerste ‘inreisverbod voor moslims’. Dat verbod werd nog in januari, dagen na de eedaflegging, uitgevaardigd, en werd terstond door rechters naar de prullenmand verwezen. Bannon zei later dat hij geprobeerd had massale steun voor dit programmapunt op te wekken, en dat hij daarom zo snel had gewerkt. Maar de tegenstanders mobiliseerden beter en kregen de rechters aan hun kant.

Intussen begon de buitenwereld, met name Time Magazine en het satirisch tv-programma Saturday Night Live, Bannon voor te stellen als de feitelijke president, of als de duistere macht achter de schermen, wat niet goed viel bij Trump, die liefst alleen de verdiensten in ontvangst neemt.

Bannon werd verdacht van massale lekken naar de pers, waarin hij onder meer probeerde ‘de globalisten’ in het Witte Huis te beschadigen, met name dochter Ivanka Trump, schoonzoon Jared Kushner, naast economisch topadviseurGary Cohnen minister van Financiën Steven Mnuchin.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Al die figuren ondersteunden eerder Democraten en gaven ooit geld aan Hillary Clinton.

Na enkele maanden van onderling conflict verordende Trump aan Kushner en Bannon dat ze moesten ophouden met mekaar de duvel aan te doen. Na die tussenkomst van de president luwden de openlijke vijandigheden.

Het volgende doelwit van Bannon werd Trumps nationaal veiligheidsadviseur generaal H.R. McMaster. Bannon had bij zijn benoeming het recht gekregen om contacten te behouden met Breitbart. De site voerde campagne tegen de veiligheidsadviseur die voor buitenlandse militaire avonturen zou zijn en die te positief zou staan tegen de Irandeal die onder president Obama is gesloten. Medestanders van McMaster stelden dat Breitbart op het punt stond om het vermeend drankprobleem van de generaal aan te kaarten – iets wat slecht zou vallen bij geheelonthouder Trump.

Toen Trump zijn eigen minister van Justitie Jeff Sessions bekritiseerde, nam Breitbart de verdediging van de minister op zich.

Schokinterview

Mettertijd taande de ster van Bannon in het Witte Huis. Hij werd uit de veiligheidsraad gezet. Hij was afwezig/geweerd uit vele vergaderingen. Hij vergezelde de president niet op diens reis naar onder meer Polen.

Generaal John Kelly, die op 31 juli Reince Priebus opvolgde als stafchef van Trump, maakte duidelijk dat hij de lekken en het eigengereid gedrag van Bannon (of van anderen) niet langer zou accepteren.

Woensdag publiceerde het linkse blad American Prospect een exclusief interview met Bannon. Generaal Kelly en Trump vielen uit de lucht, en waren ziedend, niet in het minst omdat Bannon van de gelegenheid gebruik had gemaakt om uitspraken van zijn baas in vraag te stellen.

https://twitter.com/theprospect/status/898667134233882624American Prospecthttps://twitter.com/theprospect

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Bannon had het blad zelf gecontacteerd omdat hij het eens was met een opiniestuk over China.

‘We verkeren in economische oorlog met China’, verklaarde Bannon in dat telefonisch interview. ‘Een van ons is over 25 of 30 jaar de dominante kracht, en als we zo verder doen zullen zij het zijn’.

Hij pleitte voor strenge handelssancties tegen China, en sabelde tegelijk de‘vuur-en-woede’ waarschuwing van Trump tegen Noord-Korea van tafel. Trump had vernietigende militaire actie tegen dat land in het vooruitzicht gesteld.

Bannon vond dat onzin.’Er is geen militaire oplossing. Vergeet dat. Tot iemand een oplossing vindt waarbij geen 10 miljoen mensen in Seoel binnen de 30 minuten sterven ten gevolge van conventionele wapens, zie ik niet waar ze het over hebben. Er is geen militaire oplossing, ze hebben ons in een patstelling’.

Bannon sabelde in een interview de vuur-en-woede waarschuwing van Trump tegen Noord-Korea van tafel

Hij zei te vrezen dat zijn baas de economische sancties tegen China zou laten verwateren in de hoop dat China Noord-Korea onder controle zou helpen houden.

‘Voor mij’, aldus Bannon, ‘is de economische oorlog met China alles. En we moeten ons daar maniakaal op focussen. Als we dat uit het oog verliezen, hebben we 5 jaar, denk ik, 10 jaar ten hoogste, alvorens we een punt bereiken van waaruit we nooit kunnen herstellen’.

Gary Cohn
Gary Cohn© reuters

In dat interview leverde Bannon kritiek op enkele medewerkers van de president, onder meer op financieel adviseur Gary Cohn. Hij liet verstaan dat hij enkele medewerkers zou laten verwijderen.

De president had eerder afkeurend gereageerd op het boek Devil’s Bargain van Joshua Green, waarin de rol van Bannon in de verkiezing van Trump in de verf wordt gezegd. Zonder Bannon geen president Trump is een van de beweringen in dat boek, waaraan Bannon zijn medewerking heeft verleend. Ook in dit interview blies Bannon hoog van de toren over zijn eigen invloed.

Maar wellicht was vooral de contradictie van Trumps uitspraak over Noord-Korea het incident te veel.

Kelly liet na het ontslag van Bannon weten dat de personeelswisselingen in het Witte Huis nog niet voltooid zijn, wat niet veel goeds voorspelde voor enkele medestanders van Bannon.

Het ‘arbeidersgeweten’ van Trump

Vraag is wat de gevolgen zijn.

Op korte termijn leidt het ontslag de aandacht af van Trumps eigen problemen na de neonazirellen in Charlottesville. Vooral in rechtse media wordt dat in de verf gezet.

Overigens: in het interview met American Prospect had Bannon de manifesterende neonazi’s een ‘collectie clowns’ genoemd.

Maar wat op langere termijn?

De commentaren gaan twee richtingen uit. De eerste optie is dat Bannon zijn oude rol opneemt, en van buitenaf in avondlijke telefoongesprekken advies blijft geven aan Trump.

De andere optie is dat hij van buitenaf openlijk kritiek geeft op de president. Bannon beschouwt zichzelf als een revolutionair die het bestel wil torpederen, en de klassieke partijen wil vernietigen. Zijn mislukking als strateeg zal hem wellicht sterken in die rol.

Zijn eerste reacties gingen in de twee richtingen. In The Weekly Standard had hij het over ‘verpletteren’ van de oppositie tegen de echte kiesbeloften van Trump. Het presidentschap van Trump waarvoor hij gevochten had, was ‘voorbij’, zei hij, en was vervangen door iets dat men probeerde ‘gematigd’ te maken. In een gesprek met Bloomberg (en Joshua Green) beloofde hij oorlog tegen de vijanden van Trump, en het vooruithelpen van de ‘agenda’ van Trump.

Een prominent medewerker van Breitbart vatte de situatie in één woord samen: oorlog!

https://twitter.com/joelpollak/status/898595085247324161Joel B. Pollakhttps://twitter.com/joelpollak

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Bannon, die van bescheiden komaf is, wordt door de sommige kiezers van Trump beschouwd als het arbeidersgeweten van Trump. Hij had als strateeg, tegen alle Republikeinse plannen in, zelfs gepleit voor een verhoging van de belastingen van grootverdieners. Hij had de kiesbeloftes van Trump op een bord in zijn kantoor in het Witte Huis aangebracht, en moest toezien hoe weinig beloftes werden ingelost. De aanhang is trouwer aan Trump dan aan Bannon, maar het vertrek van het geweten zal bij een deel van die aanhang geen deugd doen.

https://twitter.com/costareports/status/898597463740698624Robert Costahttps://twitter.com/costareports

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Robert Costa, politiek journalist bij de Washington Post, bericht dat Bannon kort voor zijn ontslag stelde dat als hij vertrekt alleen nog ‘Democraten, bankiers en haviken’ in het Witte Huis overblijven. Met haviken bedoelde hij generaals die buitenlandse interventies genegen zijn.

Velen die Trump verkozen hebben, deden dat omdat ze Democraten, bankiers en haviken beu waren.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content