De toespraak van de Spaanse koning Felipe voor het Europees Parlement in Straatsburg heeft weinig indruk gemaakt. Felipe hield een grote lofzang op de verdiensten en resultaten van de Europese Unie (EU), maar hield zich weg van binnenlandse politiek.
‘Ik ben Europeaan omdat ik Spanjaard ben’, zei Felipe retorisch. ‘Spanje behoort geografisch, historisch, cultureel en uit politieke roeping tot Europa’. En nog: ‘Wij zullen altijd in Europa blijven’.
De EU kan zich alleen herpakken als er meer integratie komt. Als hefboom daartoe ziet de Spaanse koning de verdere uitbouw van de eurozone. ‘De euro is voor Spanje onomkeerbaar. Economische duurzaamheid kan maar met strakker Europees toezicht op de begrotingen van de lidstaten, een verstevigde bankenunie en een gezamenlijk beleid – ook internationaal – om de macht en concurrentiekracht van Europa op te vijzelen.’
Felipe brak een lans voor meer democratie, meer solidariteit (ook bij de aanpak van het vluchtelingenprobleem), meer sociale klemtonen. Hij citeerde Jacques Delors die niets wou weten van een Europa dat alleen een markt is, een vrijhandelszone ‘zonder ziel, zonder geweten’.
Dat was natuurlijk een indirecte verwijzing naar de moeilijke jaren die Spanje zelf tijdens de aanslepende crisis moest doorworstelen. Felipe kloeg over de moordende werkloosheid in zijn land en over de trage weg terug naar groei.
Catalonië
Maar op glad ijs begaf hij zich door de lof te bezingen van de Spaanse grondwet en van de instellingen die de vrijheid van de burger waarborgen. Dat viel slecht bij de Catalanen, van wie er heel wat uit de zitting afwezig bleven.
Zoals Ernest Maragall van de Nova Esquerra (onderdeel van de onafhankelijkheidsgezinde coalitie, die op 27 september de absolute meerderheid haalde in de verkiezingen). Hij schreef een open brief aan de koning. ‘Het is een schande dat de grondwet misbruikt wordt’, aldus Maragall, ‘een grondwet die wij mee goedgekeurd hebben in 1978 en die de voorzetting van de dynastie vastlegt.’
‘Ik ben diep ontgoocheld, zelfs verontwaardigd dat deze grondwet nu de basisrechten verkracht. De grondwet stipuleert dat de Catalanen (en andere volkeren in Spanje) zelf over hun toekomst mogen beslissen. Maar het Grondwettelijk Hof wordt ingeschakeld om elke dialoog voor meer zelfstandigheid, laat staan onafhankelijkheid te fnuiken. Maragall noemde de beschuldigingen tegen uittredend minister-president Artura Mas een politiek manoeuver.’
De grootste fractie van de onafhankelijkheidscoalitie, de Convergencia (waartoe Mas behoort), haalt de schouders op. ‘De minister van Justitie heeft zelf openlijk toegegeven dat de bekendmaking van de vervolging werd uitgesteld om Mas niet nog meer stemmen op te leveren’, zegt rijzende ster Ramon Tremosa. ‘Onze plannen liggen klaar. Als Madrid de dialoog weigert, dan houden we een referendum, zoals in Schotland. Als dat verboden wordt zal het Catalaans parlement zelf verdere stappen legitimeren. Als Madrid ook die deur dichtdoet komen er vervroegde verkiezingen, om eenzijdig de onafhankelijkheid uit te roepen’.
Niet onmiddellijk, maar na afwikkeling van alle onderhandelingen met Spanje en Europa over de financiële regeling, de status van Catalonië in de EU en de overname van alle bevoegdheden. ‘Voor een koning is daarin geen plaats’, aldus Tremosa.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier