Secretaris-generaal Jens Stoltenberg is er tamelijk gerust op: ‘Ook Donald Trump heeft er alle belang bij dat de NAVO goed functioneert.’
Vorige maand hebt u Donald Trump ontmoet. Hij is de eerste Amerikaanse president die twijfelt aan het nut van de NAVO.
Jens Stoltenberg: Europa heeft de NAVO nodig om te overleven, we zijn voor onze veiligheid afhankelijk van de VS. Maar ook de VS hebben er alle belang bij dat de NAVO goed functioneert. Tot nu toe is het befaamde artikel 5 (het cruciale NAVO-artikel waarin staat dat wie één lidstaat aanvalt, ze allemaal aanvalt, nvdr) één keer ingeroepen en dat was na de aanslagen van ‘9/11’. Dankzij de NAVO krijgen de VS van heel wat landen ruggensteun. Geen enkele andere grootmacht heeft die luxe.
De VS hebben zich wel eenzijdig teruggetrokken uit het atoomakkoord met Iran, zonder daarbij rekening te houden met zijn bondgenoten.
Stoltenberg: De NAVO juichte het atoomakkoord toe omdat Iran zo geen atoomwapens kon bemachtigen. Alle lidstaten vinden dat nog steeds een belangrijk doel. Bovendien willen we ervoor zorgen dat Iran geen steun verleent aan terroristische groeperingen. We verschillen met de Amerikanen alleen van mening over de vraag of het atoomakkoord de beste manier is om dat doel te bereiken.
Na de brexit zullen niet-EU-landen tachtig procent van de defensie-uitgaven binnen de NAVO voor hun rekening nemen
Israël voelt zich bedreigd door Iran. Zal de NAVO Israël bijstaan als dat land wordt aangevallen?
Stoltenberg: Israël is onze partner, maar het is geen lid van de NAVO, dus artikel 5 geldt in dit geval niet. De NAVO was en is niet betrokken bij het vredesproces in het Midden-Oosten, dat is niet onze taak.
Trump heeft ook zware kritiek omdat de andere NAVO-lidstaten onvoldoende bijdragen. Is zijn kritiek terecht?
Stoltenberg: We zijn al in 2014 overeengekomen dat we twee procent van het bbp moeten uitgeven aan defensie, en toen was Barack Obama nog Amerikaans president. We hebben er alle belang bij om meer uit te geven aan defensie, want we worden geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Rusland is agressiever geworden en in het Midden-Oosten hebben we de IS gehad.
Door de budgettaire problemen hebben veel EU-landen besloten om meer samen te werken. Ontstaat er zo een mini-NAVO?
Stoltenberg: Nee, de NAVO vraagt Europa al tientallen jaren om meer te betalen voor defensie. We zijn blij dat dat eindelijk gebeurt. Maar we moeten ons geen illusies maken: na de brexit zullen niet-EU-landen tachtig procent van de defensie-uitgaven binnen de NAVO voor hun rekening nemen.
Hoe moet de NAVO omgaan met de toegenomen Russische agressie?
Stoltenberg: We willen geen nieuwe wapenwedloop of Koude Oorlog met Rusland. Integendeel, we willen een goede verstandhouding met onze buur. Daarom hebben we onlangs voor het eerst in maanden elkaar weer ontmoet in de NAVO-Ruslandraad. We hebben over Oekraïne gepraat en over enkele militaire manoeuvres die gepland staan.
Onlangs bleek uit enkele geheime rapporten dat de NAVO machteloos is als Rusland de Baltische staten zou binnenvallen.
Stoltenberg: We kunnen al onze leden beschermen, maar natuurlijk moeten we mee evolueren. Daarom hebben we ook de NATO Response Force uitgebouwd, waardoor we de Baltische staten veel sneller kunnen bevoorraden. Het is niet de bedoeling om Rusland te provoceren, wel om een geloofwaardig afschrikkingsmiddel te creëren.
