Ludo Bekkers

‘Robert Doisneau toont de alledaagse schoonheid van het naoorlogse leven’

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Met fotograaf Robert Doisneau heeft Frankrijk een internationaal monument in huis, schrijft Ludo Bekkers. ‘Een ijkpunt voor iedere fotograaf die het genre beoefent.’

Op het voetpad langs een Parijse brasserie stond een jong stel even stil om een gestolen kus te wisselen. Op het terras van dat café zat toevallig de Franse meester-fotograaf Robert Doisneau maar hij was even te laat om zijn toestel af te drukken. Geen probleem, hij stapte op het paartje toe en vroeg hen om op dezelfde plaats hun innige zoen te herhalen. Dat viel niet in dovemansoren en ze hervatten, op dezelfde plek, met enthousiasme hun liefdesbetuiging. De foto was gelukt. Doisneau wist toen niet dat zijn beeld iconisch zou worden in de geschiedenis van de fotografie. Het werd, later, van Doisneau door de jonge vrouw gekocht, hij signeerde het en kwam, nog later op een veiling terecht.

Het in beeld zetten van een situatie was in feite een doodzonde voor de fotografen die het adagium van die andere reus van de Franse fotografie, Henri Cartier-Bresson hoog in het vaandel droegen met name “Le moment décisif” (het beslissende moment). Waarmee hij bedoelde dat je met de camera alert genoeg moest zijn om een scène te voorspellen en ze op het uinieke ogenblik vast te leggen.

De uitdrukking is een handleiding en een slogan geworden waar veel fotografen sindsdien bij aanleunden. We moeten het niet ver gaan zoeken want bij ons draagt bijvoorbeeld Herman Selleslags die uitdrukking in zijn fotografisch geheugen. Ver over de tijdsgrens is Cartier-Bresson dus nog actueel en met hem Robert Doisneau.

Zoals vele andere fotografen voor de Tweede Wereldoorlog moest iemand met de drang om die discipline onder de knie te krijgen het via een omweg proberen te leren. Er bestonden geen kunstscholen waar men voor fotografie terecht kon en dus bleef er alleen een academie of een instelling over waar men bijvoorbeeld lithografie kon aanleren, of tekenen. Zo verging het ook Doisneau die het vak onder de knie kreeg met vallen en opstaan. Maar dan was er geen houden meer aan. Net zoals Cartier-Bresson werd de straat zijn werkterrein.

Het alledaagse

Niet zoals de New Yorkse fotografen die dramatische of modieuze situaties zochten maar Doisneau en co namen genoegen met het alledaagse leven dat, wanneer men goed keek, genoeg stof opleverde om treffende beelden te maken. Hij keek rond en zag kinderen, nog ongehinderd door het verkeer, op de openbare weg spelen, acrobatische toeren uithalen en, uit het zicht van de moeders, hun hart ophaalden aan spelletjes en ander vermaak.

Dat was voor de Tweede Wereldoorlog in de buitenwijken van de hoofdstad. Die foto’s zijn Doisneaus’ kenmerk geworden, rustige beelden met een humanistische achtergrond die hem, terecht, een hoofdplaats hebben bezorgd in de wereldgeschiedenis van de fotografie. Zijn motief was om in gouden letters onder zijn naam te zetten : ‘Ik fotografeer niet het leven zoals het is maar zoals ik zou willen dat het was’. Dit gezegd zijnde was Doisneau ook bedrijvig als mode- en industriefotograaf en maakte hij ook opvallende portretten van kunstenaars zoals dat van onder meer Alberto Giacometti, Jean Cocteau, Fernand Léger en Picasso om er maar enkelen te noemen.

Met Doisneau heeft Frankrijk een internationaal monument in huis. Een van de prototypes die het medium een persoonlijk gezicht hebben gegeven en die, tot op vandaag, een ijkpunt geworden zijn voor iedere fotograaf die het genre beoefent.

Tentoonstelling “Robert Doisneau”, Elsene, Museum van Elsene nog tot 4 februari.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content