9/De gratis Interrail Pass voor 18-jarigen

© illustratie ZAZA

Wat?

‘We moeten dit prachtige Europa doorgeven aan onze jongeren. Elke jonge Europeaan zou voor zijn 18e verjaardag een Interrail Pass moeten krijgen, waarmee hij de schoonheid en diversiteit van Europa kan ontdekken.’ Met die bevlogen woorden liet Manfred Weber, de Duitse fractievoorzitter van de Europese Volkspartij (EVP), in september een vrij indrukwekkend ballonnetje op.

De Interrail Pass is zeker niet nieuw: het treinticket waarmee je onbeperkt door Europa kunt reizen, zag het levenslicht al in 1972. Toen was het wel voorbestemd voor reizigers jonger dan 21 jaar en kon je er ‘maar’ 21 landen mee aandoen. Vandaag is niet alleen de prijs gestegen (afhankelijk van het aantal reisdagen en de geldigheidsduur betalen jongeren tussen de 200 en 479 euro) maar ook de leeftijd (iedereen mag meedoen, al zijn er wel voordeeltarieven voor jongeren en 60-plussers) en het aantal landen (30 in totaal). Je kunt met de Pass zelfs een aantal veerboten nemen. Ideaal dus om jongeren te laten kennismaken met het Europese continent, zeker wanneer dat uiteen dreigt te vallen.

Voor veel jongeren was en is de Interrail Pass een interessante manier om snel veel landen te ontdekken. Zo getuigde Mechels burgemeester Bart Somers (Open VLD) deze zomer nog in Het Laatste Nieuws over zijn vakantiejobs en wat hij met die zuurverdiende centen deed. ‘Indertijd kon je voor 14.000 oude Belgische frank een abonnement kopen bij Interrail en een maand lang met de trein door Europa reizen. Dat deed ik dan, met rugzak en tent, alleen of met vrienden. Zo reisde ik ooit van het noorden van Noorwegen tot in het zuiden van Spanje.’

‘Met dit idee wil Europa duidelijk aan populariteit winnen’, weet professor Hendrik Vos (UGent). ‘De klassieke Europese partijen zijn op zoek naar ideeën om de burger blij te maken, zodat die zich weer goed voelt als Europeaan. Het is trouwens geen nieuw idee: dat gratis treinticket kwam eerder al op de politieke agenda, maar ligt nu voor het eerst op het allerhoogste niveau: de Europese Commissie.’ Die besliste in november om volgend jaar een proefproject met gratis Interrail Passes op te starten als onderdeel van het Erasmus-programma.

Wie?

Volgens het Europese statistiekbureau Eurostat waren er vorig jaar 5,4 miljoen 18-jarige EU-burgers. Als zij allemaal een pasje voor 15 reisdagen zouden krijgen (kostprijs: 361 euro) dan loopt de totale rekening op tot 1,9 miljard euro. Al is dat buiten de brexit gerekend: in 2015 telde het Verenigd Koninkrijk ruim 780.000 18-jarigen. Zonder hen mag u er meteen 281 miljoen euro van aftrekken. Een geluk bij een ongeluk voor fans van de EU.

Hoe dan ook, het blijft een duur cadeau. En dat is niet de enige reden waarom er meteen kritiek kwam. Europees Parlementslid Anneleen Van Bossuyt (N-VA) noemt het ‘zieltjeskoperij’. Volgens haar zijn er belangrijkere uit- dagingen om ons geld aan te besteden, zoals veiligheid en migratie. ‘Als Europa dan toch iets voor jongeren wil doen, lijkt het me beter om het Erasmus-programma toegankelijker te maken. Of om jonge mensen aan jobs te helpen, zodat ze geld verdienen dat ze naar eigen keuze kunnen spenderen.’

Bovendien zou zo’n Europese treinreis volgens Van Bossuyt ‘alleen voor de bemiddelde jongeren weggelegd blijven, niet voor de gemiddelde‘. Een mening die Hendrik Vos deelt. ‘Die jongeren krijgen dan misschien wel een treinticket, ze moeten natuurlijk ook nog eten en slapen op reis. Ik denk niet dat de doorsnee-18-jarige er veel aan zou hebben. Het zou een voorrecht voor hoger opgeleiden blijven, die sowieso de middelen hebben om op reis te gaan.’

Waarom?

Het doel is duidelijk: jongeren naar alle uithoeken van het continent brengen – van Noorwegen tot Spanje, in de voetsporen van Bart Somers – om de Europese identiteit aan te sterken. En zo te vermijden dat andere lidstaten het voorbeeld van Groot-Brittannië volgen en richting uitgang stappen. Volgens professor Vos kan het ertoe bijdragen dat Europeanen elkaar beter leren kennen en begrijpen. ‘Europa is een compromismachine. Van Zweden tot Portugal, van Duitsland tot Kroatië: de meningen zijn overal anders. En in politieke debatten “thuis” hebben politici nogal de neiging om enkel hun eigen standpunten toe te lichten, in contrast met hoe er “in Brussel” wordt gedacht. Door te reizen, met zo’n Interrail Pass bijvoorbeeld, kan het besef groeien dat er inderdaad grote verschillen bestaan, maar ook overeenkomsten. Contact met andere Europeanen is cruciaal voor meer begrip.’

Jongeren staan zeker open voor zulke internationale contacten, gelooft Vos. ‘Vroeger was een reis door Europa nog een hachelijke onderneming: het was duur, je moest geld wisselen… Nu kunnen jongeren vlot en goedkoop het continent doorkruisen. En ze blijven makkelijk met elkaar in contact dankzij de moderne technologie. Even whatsappen met iemand uit pakweg Zweden of Portugal vraagt geen enkele moeite meer. De Europese identiteit ontstaat dus vanzelf, al kan dit idee nog een extra boost geven.’

Ten slotte is het ook een groen idee. Als je voor een paar tientallen euro’s een vlucht naar Barcelona kunt nemen, zou je wel gek zijn om dagenlang op een veel duurdere trein te gaan zitten, zeker met een studentenbudget. Maar een gratis treinticket kan jongeren wel aansporen om de lowcostmaatschappijen voor één keer links te laten liggen. Dat is alvast waar Europees Parlementslid Bart Staes (Groen) op hoopt. Volgens hem past de Interrail Pass perfect in de groene visie ‘die duurzaam toerisme, gebruik van openbaar vervoer en fietsen bepleit’. Of om man en paard te noemen: ‘Het is alleszins beter dan massaal goedkope Ryanair-tickets te kopen. En als er budgettaire bezwaren zijn, kunnen we dan misschien eens nadenken over een rechtvaardigere fiscaliteit in de luchtvaart?’

Tekst STEFANIE VAN DEN BROECK, illustratie ZAZA

‘Zo’n treinreis is alleen voor de bemiddelde jongeren weggelegd, niet voor de gemiddelde.’ Anneleen Van Bossuyt (N-VA)

‘Het is alleszins beter dan massaal goedkope Ryanair-tickets te kopen.’ Bart Staes (Groen)

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content