Terwijl het proces rond de dood van George Floyd in Minneapolis de slotfase inging, schoot de politie ‘per ongeluk’ een zwarte jongeman dood bij een wegcontrole. ‘Het kan zo niet verder.’
Voormalig politieagent Derek Chauvin is intussen over heel de lijn schuldig verklaard aan de dood van de 46-jarige Afro-Amerikaan George Floyd. Dit artikel werd geschreven vóór de bekendmaking van het vonnis.
In de zwarte gemeenschap van Minneapolis was de voorbije weken een voorzichtig optimisme ontstaan over het proces van Derek Chauvin, de agent die ervan beschuldigd wordt in mei 2020 door buitenmatig geweld de dood van George Floyd veroorzaakt te hebben. Eerst was men gewoon sceptisch: witte politieagenten worden nooit veroordeeld, wat ze ook uitspoken.
Maar het proces verliep anders dan gedacht. De politiegetuigen, met de zwarte politiecommissaris van Minneapolis op kop, vielen Chauvin af. Hij had de regels niet gevolgd, hij had geen hulp geboden toen Floyd levenloos onder zijn knie lag, en die knie had hij, zei de commissaris, hooguit enkele seconden mogen gebruiken, indien al zoveel. De experts die het Openbaar Ministerie optrommelde, waren geloofwaardig en sterk. Een van hen toonde aan de hand van beelden aan hoe Floyd, door met zijn knoken tegen een autoband te duwen, probeerde zichzelf enige lucht te geven en zijn verstikking uit te stellen. De verdediging kon daar niet veel tegen inbrengen.
Sommigen begonnen al te hopen dat Chauvin (nu 45) zou worden veroordeeld voor ’tweedegraads moord’, wat we in België ‘doodslag’ noemen. Dat kan hem een gevangenisstraf van 40 jaar opleveren. Enkelen opperden dat zo’n zware straf politiekorpsen in het land eindelijk op een andere koers zal zetten.
Sticker
Aan dat relatieve optimisme kwam een eind toen op zondag 11 april de 20-jarige Daunte Wright door een politiekogel om het leven kwam. Dat gebeurde in Brooklyn Center, een voorstad van Minneapolis.
Wright was met zijn auto op weg naar de carwash. De politie hield hem tegen omdat de jaarlijks te hernieuwen sticker op zijn nummerplaat verlopen was. Dat overkomt wel meer bewoners, meldde de plaatselijke krant Star Tribune, zeker nu tijdens de coronapandemie. Wright had luchtverfrissers aan zijn achteruitkijkspiegel gehangen. Dat valt onder dezelfde noemer: het mag niet maar vele mensen doen het.
Terwijl men zijn identiteit controleerde, vond de politie dat er op 2 april een arrestatiebevel tegen Wright was uitgeschreven. In maart was hij betrapt met een wapen waarvoor hij geen vergunning had. Hij had het toen op een lopen gezet. De zaak was voor de rechter gebracht, waar Wright verstek liet gaan – vandaar het arrestatiebevel.
De betrokken agenten besloten hem in de boeien te slaan. Wright probeerde te vluchten. Agente Kim Potter, met 26 jaar dienst, die was ingeschakeld in de opleiding van nieuwe rekruten, riep ’taser, taser’, maar schoot vervolgens met haar revolver Wright in de borst. Via een bodycam hoor je haar roepen: ‘ Holy shit, ik heb hem neergeschoten.’ Wright reed nog weg maar overleed enkele tientallen meters verder. Hij laat een kind van net geen twee jaar achter. Twee dagen later dienden Potter en hoofdcommissaris Tim Gannon hun ontslag in.
Brooklyn Center heeft een kwalijke reputatie als het op de politie aankomt. In het stadje van goed 30.000 inwoners heeft de politie sinds 2012 zes mensen doodgeschoten, van wie vijf gekleurd. Het korps telt 49 agenten.
Een niet aflatende stroom buurtbewoners komt op de plek van het overlijden bloemen neerleggen of gewoon sympathie betuigen.
Ik praat er met twee leden van het Leger des Heils, een vrouw van in de zeventig en een jongere man. Ze zijn vooral in de weer met voedselbedeling voor de buurt. Misdadigers maken gebruik van protesten om winkels en apotheken leeg te roven. Vele winkeliers houden de deuren dicht.
‘Wij zijn wit,’ zegt de man, ‘wij hebben minder te vrezen. Maar dit moet ophouden. Een arrestatie mag toch geen doodvonnis zijn?’
‘Rellen en diefstallen helpen niet,’ vindt de vrouw, ‘maar zonder rumoer schrijft de pers niet over deze misstanden. En zou het bij jou niet overkoken als iemand die je kent door de politie werd doodgeschoten?’
Ik verhuis naar het tweede focuspunt, het politiekantoor, waar sinds de dood van Wright elke avond schermutselingen zijn tussen manifestanten en een grote ordemacht van onder meer de Nationale Garde. Het kantoor is intussen met twee omheiningen beveiligd.
Overdag is er van spanning niet zoveel te merken. Enkele christelijke groepen zingen gospel. Ik kom terecht in een meeting van ziekenhuispersoneel, dat protesteert tegen het gebruik van traangas en rubberkogels door de ordemacht. Er zijn, meldt de groep, 89 slachtoffers van politiegeweld in een ziekenhuis behandeld. Onder hen Victor Ramirez, die een gebroken kaak en een gekneusd onderbeen overhield aan rubberkogels. ‘Ze zullen me in de mond moeten schieten om me doen zwijgen’, zegt hij strijdlustig.
De aanwezigen zijn ongeveer in gelijken getale wit en zwart. Ze zien zelf geen duidelijke oplossing, alleen dit: ‘Het kan zo niet verder.’ Ik vind niemand die gelooft dat agent Potter Wright ‘per ongeluk’ doodschoot. De kleur, het gevoel, het gewicht, alles is anders tussen taser en pistool. Een vrouw die een bord met de naam van Daunte Wright omhoog houdt, zegt: ‘De politie bij ons is ziek. We moeten alle gevallen van politiegeweld opnieuw onderzoeken, voor de rechter brengen en veroordelen. Als we dat lang genoeg doen, verandert er misschien iets. Anders is het wachten op de volgende dode.’
De opstootjes beginnen na het ingaan van de avondklok. Op de avond dat ik er ben, beperkt zich dat tot het gooien van voorwerpen richting ordemacht. Flesjes water vooral.
Politiehervorming
Voor het zwaar beveiligde justitiegebouw van Minneapolis houdt de Minnesota Justice Coalition een persconferentie. De coalitie verbindt een aantal ngo’s die politiehervorming nastreven.
Hier wordt de onlogica van het systeem aangeklaagd. Agent Potter is weliswaar aangehouden en in beschuldiging gesteld na haar dodelijke schot, maar na enkele uren was ze op borgtocht vrij. Manifestanten die de avondklok schonden, zaten daarentegen dagenlang vast.
Een witte schutter die in een shoppingmall of een school een bloedbad aanricht, wordt vaak levend gearresteerd. Een zwarte arrestant met een vermeend vals briefje van 20 dollar, zoals George Floyd, overleeft de arrestatie niet.
Voorzitter Johnathon McClellan verwijst ook naar de Proud Boys en aanverwanten, die op 6 januari lustig het Capitool konden bestormen.
Na de persconferentie zegt hij: ‘De politie trad niet op dezelfde manier tegen hen op als tegen Daunte Wright. Onze kinderen zijn veel minder veilig dan rechtse extremisten. Dat leert ons: ze beschouwen ons niet als mensen.
‘Wat wij willen is simpelweg: in leven blijven. Ik wil zelf in leven blijven, ik wil dat onze kinderen in leven blijven. 95 procent van de misdaden in de staat is niet gewelddadig. Waarom blijft dan het wapen voor vele agenten toch de eerste keuze?’
Verwacht hij een veroordeling van Chauvin?
Hij zucht: ‘Ik ben optimistisch en vrees tegelijk het ergste.’
Winkeliers en bankiers laten in afwachting van het verdict en van de begrafenis van Daunte Wright, die voor donderdag is gepland, beschermende planken over hun ramen aanbrengen. (Derek Chauvin is intussen schuldig bevonden over de hele lijn, nvdr.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
