Terwijl de 17-jarige Laquan McDonald wegliep, en dus zeker geen bedreiging vormde, werd hij getroffen door 16 politiekogels. De meeste kogels troffen hem toen hij uitgeteld op de grond lag. De agent die vuurde, Jason Van Dyke, is aangeklaagd wegens moord. Op last van de rechter is de politiecam van de schoten vrijgegeven.
Het vrijgeven van die beelden was onder meer geëist door zwarte activisten, en door de familie van de 17-jarige, maar was tot dusver tegengehouden uit vrees voor rellen. De rechter heeft de politie nu verplicht de beelden vrij te geven omdat ze vindt dat het publiek het recht heeft om met eigen ogen te zien wat er is gebeurd.
Er wordt inderdaad in de stad gemanifesteerd, onder meer op Michigan Avenue, de centrale laan in het centrum van Chicago, waar duizenden op de been zijn, maar tot dusver verloopt het vreedzaam. “Wie beschermen jullie? Wie dienen jullie?”, wordt volgens The Daily Beast naar de politie geroepen. Anderen skanderen: “16 schoten! 16 schoten! Ze geven geen fuck om ons”.
Activists march against police violence, anti-trans discrimination and more after #LaquanMcDonald video release. pic.twitter.com/VEdJF11U9V
— Kelly Bauer (@BauerJournalism) November 25, 2015
Roep om stengun
De 17-jarige Laquan McDonald was, naar uit de autopsie bleek, onder de invloed van drugs terwijl hij op 20 oktober 2014 door Chicago dwaalde. Hij had een knipmes bij zich, sloeg, stelden politiebronnen naderhand, met zijn vuist tegen de ruit van een politievoertuig, stak met zijn mes een gat in de band van een politieauto. Een agent in dat voertuig verzocht om versterking. Hij vroeg meer specifiek om een team met een stengun, een immobiliserend maar niet dodelijk wapen.
Ook agent Jason Van Dyke gaf gehoor aan de oproep.
Chicago police officer Jason Van Dyke charged with murder of a black teenager https://t.co/YjpbRRuJGE pic.twitter.com/JWttAaqmYM
— Newsweek (@Newsweek) November 24, 2015
De dashcambeelden tonen dat hij achter de weglopende jongeman aanreed. En dat hij, “minder dan 30 seconden nadat hij ter plaatste kwam”, en zonder dat er enige schijn van bedreiging was, het vuur opende. Hij schoot volgens procureur William G. Delaney gedurende 14-15 seconden zijn magazijn met 16 kogels leeg. “Gedurende 13 van die seconden lag McDonald al hulpeloos op de grond”, aldus de procureur. Dat Laquan McDonald werd doorzeefd blijkt ook uit het rapport van de lijkschouwing.
Dashcam video shows Officer Jason Van Dyke fatally shooting the Chicago teen 16 times: https://t.co/kmiI08MTYw (AP) pic.twitter.com/HjEQjBeWlH
— USA TODAY (@USATODAY) November 24, 2015
Er waren op dat moment meerdere politieauto’s en agenten ter plaatse, maar alleen Van Dyke heeft geschoten.
Op de beelden valt ook te zien hoe een agent, niet Van Dyke, naar de roerloze jongeman liep, een voorwerp verwijderde, naar valt aan te nemen het mes, maar geen hulp bood.
Niemand bood hulp op de vrijgegeven dashcambeelden (deze beelden, ruim 6 minuten, zijn via deze link te zien – niet aangeraden voor gevoelige kijkers).
Deze dodelijke schietpartij past in een heel lang serie van politiegeweld van wit op zwart, die hernieuwd aandacht kreeg met de dood van Michael Brown. Brown, een ongewapende 18-jarige, stierf in augustus 2014 nadat hij was tegengehouden door een agent in Ferguson. Het sjabloon was: een jonge zwarte, lichtbewapend of nog vaker niet bewapend, werd doodgeschoten door een witte agent, die stelde dat hij bedreigd werd.
Dat was ook het argument van Van Dyke: dat hij zich bedreigd had gevoeld.
Zoals in Ferguson kwamen er ook in Chicago protesten rond de dood van McDonald, en werd een onderzoek geëist. Pas in april kwam dat onderzoek volop op gang.
‘Kalmerend effect’
Van Dyke, die sinds 2001 bij de politie van Chicago werkt, heeft volgens zijn advocaat een lange “onbesproken” staat van dienst. Bij nader inzien is het minder exemplarisch of onbesproken dan de advocaat aangeeft. Van Dyke werd nooit geschorst of berispt, maar er waren ook voor de dood van McDonald al meerdere klachten tegen hem geformuleerd, onder meer wegens racistische taal, wegens buitensporig geweld bij de arrestatie van een zwarte chauffeur, wiens arm hij zou hebben omgewrongen, en wegens gespot met een gehoorgestoorde. De klachten hieromtrent werden zonder gevolg geklasseerd en leidden nooit tot een sanctie.
Eerder dit jaar kende Chicago aan de familie van McDonald een voorlopige schadeloosstelling toe van 5 miljoen dollar, in afwachting van het proces.
De familie heeft nu opgeroepen tot kalmte, net als de politiecommissaris en de burgemeester, maar het kan een heetgebakerde stad zijn.
Rechter Anita Alvarez gaf aan dat ze de arrestatie en de aanklacht tegen de agent (moord) had bekendgemaakt vooraleer de video werd vrijgegeven omdat de aanklacht naar ze hoopte een kalmerend effect zou hebben. “Het is echt belangrijk voor de publieke veiligheid van de burgers van Chicago te weten dat deze agent verantwoording voor zijn daden zal moeten afleggen”. Van Dyke werd aangehouden zonder mogelijkheid tot borg.
De politie van Chicago heeft een slechte reputatie. Volgens een schatting in The New York Times heeft het korps de voorbije 10 jaar voor 500 miljoen dollar aan schadevergoedingen uitbetaald. Vele van die klachten betreffen brutaal geweld en racisme.
Zwarte gewonden in Minneapolis
Terwijl Chicago vreest voor een woelige nacht, verzorgt Minneapolis de wonden die maandag zijn veroorzaakt. 2 of 3 gemaskerde mannen openden het vuur in de buurt van een manifestatie van Black Lives Matter en maakten vijf gewonden. De slachtoffers verkeren niet in levensgevaar, maar de verwondingen waren wel ernstig. Bij een van de slachtoffers werd een kogel uit de maag verwijderd.
Black Lives Matter, de organisatie die ontstond na de de dood van Michael Brown in Ferguson, had een kamp opgezet aan een politiebureau nadat op 15 november de 24-jarige Jamar Clark werd doodgeschoten. De politieversie is dat hij iemand had toegetakeld, wellicht bij huiselijk geweld, en dat hij, toen men zijn slachtoffer probeerde te helpen, de hulpdiensten hinderde en bedreigde. De politie werd erbij gehaald, hij werd agressief en er vielen dodelijke schoten.
Bij Black Lives Matter wordt een andere versie verteld, die zou gebaseerd zijn op ooggetuigenverslagen. In die versie was Jamar Clark geboeid op het moment dat hij werd doodgeschoten. Ook hier eisen de activisten dat cams of videobeelden worden vrijgegeven, net als de naam van de politieagent die de schoten heeft gelost (alle agenten die ter plekke gingen waren wit).
What’s the Jamar Clark case all about? https://t.co/fweT3bBxNC pic.twitter.com/ywoSIjKRx5
— Fusion (@ThisIsFusion) November 25, 2015
Black Lives Matter Minneapolis kreeg de voorbije dagen het bezoek van gemaskerde mannen die filmden. De groep vermoedt dat er een verband is tussen de schietpartij door gemaskerde mannen en de filmende gemaskerde mannen, maar een uitgemaakte zaak is dat niet.
Dinsdag heeft de politie twee mensen aangehouden, een 23-jarige blanke en een ‘hispanic’ van in de dertig. Over hun identiteit en hun vermoede rol is niets gezegd. Volgens een politiewoordvoerder zullen er wellicht nog arrestaties volgen in deze zaak.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier