Poetin zal keuze Oekraïense volk bij verkiezingen respecteren

‘Rusland zal de uitslag van de Oekraïense presidentsverkiezingen van aanstaande zondag respecteren’, aldus de Russische president Vladimir Poetin.

De Russische president Vladimir Poetin zal de keuze van het Oekraïense volk bij de presidentsverkiezingen van zondag 25 mei “respecteren”. Zo antwoordde Poetin op een vraag op het economisch forum in Sint-Petersburg, of Rusland de verkiezing als legitiem zal erkennen. Poetin riep de interim-regering in Kiev nog eens op haar gasschulden af te lossen en waarschuwde dat Westerse sancties tegen Moskou een boomerang-effect zullen hebben.

“We verhouden ons met respect ten opzichte van de keuze van het Oekraïense volk” aldus Poetin. Hij sprak niet van ‘erkenning’, maar wees erop dat de in februari afgezette president Viktor Janoekovitsj het volgens de Oekraïense grondwet rechtmatige staatshoofd is.

Rusland bekritiseerde steeds de verkiezingen in Oekraïne. Poetin zei dat de grondwet eerst na een referendum moest veranderd worden en dan een nieuwe president moest verkozen worden. Anderzijds wil Rusland ook dat “vrede en rust” wederkeren in het buurland, dat volgens hem helemaal in een “burgeroorlog” is verzeild.

Verhitte verkiezingen

Het zullen verhitte verkiezingen worden, nu Pro-Russische separatisten die de facto de controle hebben over een aantal steden in het zuidoosten van het land ook veel overheidsgebouwen en stembureaus hebben bezet. Ook de bewoners van de Krim, geannexeerd door Rusland, mogen stemmen.

De regering heeft het land verdeeld in witte, roze en rode zones die aangeven of het er veilig, riskant of gewelddadig is. Overal wordt politie ingezet en speciale troepen staan klaar om indien nodig in te grijpen in de regio’s waar het meeste geweld is. Het Office for Democratic Institutions and Human Rights van de OVSE heeft 900 waarnemers gestuurd.

In totaal zijn er 21 kandidaten verkiesbaar. Drie zijn er uitgevallen, maar staan nog steeds op de lijst. Zeven kandidaten zijn door een partij gekozen. Als niemand de meerderheid krijgt, gaan de twee beste kandidaten door voor de tweede ronde op 15 juni. De verkiezingen zullen van grote invloed zijn op de richting die het land inslaat als het gaat om de nieuwe grondwet en om de status van de Russischsprekende regio’s ten opzichte van Kiev.

Petro Porosjenko (UDAR)

In de opiniepeilingen staat Petro Poroshenko met 40 procent ruim aan kop. Deze rijke zakenman is onafhankelijk, maar wordt gesteund door de Oekraïense Democratische Alliantie voor Hervormingen (UDAR), een pro-westerse partij. Hij is voormalig minister van handel en hoofd van het bestuur van de centrale bank. Hij wordt “de Chocoladekoning” genoemd omdat hij eigenaar is van het snoepconcern Roshen, maar hij zit ook in de autofabrieken en is eigenaar van een tv-zender, Kanaal 5. Poroshenko wordt gezien als een van de geldschieters van de Oranjerevolutie, tien jaar geleden, en vriend van Joesjtsjenko, president van 2005 tot 2010.

Joelia Timosjenko (Vaderland)

Joelia Timosjenko is voormalig premier. Ze is een gasmagnaat en lid van de partij waar ook de huidige interimpresident Oleksandr Turchynov lid van is. Beiden zaten ze in de cel, totdat Janoekovitsj werd afgezet. Ze was tot zeven jaar veroordeeld vanwege machtsmisbruik. De achterban van haar partij woont in west- en midden-Oekraïne, vooral in Lviv. De partij steunt “Europese waarden” en verbetering van het zakenklimaat, en heeft zich ingezet tegen corruptie onder ambtenaren. Lidmaatschap van de EU is een hoofddoel van de partij, maar ook vrijhandel met Rusland.

Serhiy Tihipko (Sterk Oekraïne)

Wie in de peilingen op de tweede positie staat, is de onafhankelijke kandidaat Serhiy Tihipko, een miljardair. Hij wordt gesteund door Sterk Oekraïne. Hij was vicepremier sinds 2012 namens de Partij van de Regio’s, maar is daar uitgezet. Tihipko vindt dat Russisch de officiële tweede taal moet worden en is voor decentralisatie, maar heeft zich uitgesproken tegen de separatisten. Hij heeft kritiek op het beleid van Oekraïne om een cordon sanitaire om Rusland te bouwen. Volgens hem is dat economisch schadelijk geweest. Hij vindt nationale eenheid en economische groei belangrijker dan lid worden van de EU, ook al vindt hij op lange termijn Europese integratie waardevoller dan de douane-unie met Rusland, Kazachstan en Wit-Rusland.

Overige kandidaten

De drie kandidaten staan bovenaan in de peilingen, maar er zijn er meer die meedoen. Namens de Partij voor de Regio’s doet Mykhailo Dobkin mee, voormalig gouverneur van Charkov. Hij heeft Janoekovitsj lang gesteund en heeft hem ook na zijn afzetting begeleid naar Rusland, alvorens deel te nemen aan een pro-Russische demonstratie. Hij is de woordvoerder van de Russischsprekende bevolking. Zijn partij is de grootste in het parlement.

Een invloedrijke partij is ook Svoboda, de ultranationalistische partij met Oleh Tyahnybok als kandidaat. Hij is fel voor de NAVO, wil de Krim terugveroveren en pleit voor etniciteit als nieuwe categorie in het paspoort. De partij speelde een belangrijke rol in de protesten op het EuroMaidan en staat bekend als antisemitisch en homofoob. Toch was oorspronkelijk het plan om samen met UDAR en Vaderland een gezamenlijke kandidaat te kiezen. (Belga/IPS/AVE)